روزنامه «سان»: ایران اورانیوم غنی شده را به تاسیسات مخفی‌اش در زیر «کوه کلنگ» منتقل کرده

العربیه: در حالی که رسانه‌های آمریکایی از افشای سندی محرمانه درباره ارزیابی اطلاعاتی از «تأثیر محدود» حملات آمریکا بر تأسیسات هسته‌ای فردو خبر داده‌اند، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، این گزارش‌ها را «اخبار جعلی» خواند و مدعی شد که تأسیسات هسته‌ای ایران «منهدم شده‌اند». همزمان، برخی رسانه‌های غربی در حال راستی‌آزمایی این ادعا بوده و از احتمال انتقال اورانیوم غنی‌شده ایران به پایگاهی دیگر در دل کوه‌های اطراف فردو خبر داده‌اند.

روزنامه بریتانیایی «سان» نوشته است که با وجود خسارات احتمالی جدی در فردو، ایران ممکن است مواد هسته‌ای حساس خود را به دژ کوهستانی «کلنگ» منتقل کرده باشد. مکانی که در 145 کیلومتری تأسیسات فردو واقع شده و در چهار سال گذشته به‌طور مخفیانه گسترش یافته و همچنان در مرحله ساخت است.

به گزارش «سان»، تأسیسات زیرزمینی کلنگ احتمالاً در عمق 100 متری زمین ساخته شده و تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که تونل‌هایی به دل کوه در حال حفاری است. کارشناسان این مکان را یکی از امن‌ترین تاسیسات احتمالی برنامه هسته‌ای ایران توصیف کرده‌اند که ممکن است در برابر بمب‌های سنگرشکن آمریکا نیز مقاومت داشته باشد.

مقام‌های ایرانی مدعی‌اند پیش از حمله به فردو، اورانیوم غنی‌شده را از این سایت خارج کرده‌اند. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد در روزهای قبل از حمله بمب‌افکن‌های آمریکایی، کاروانی از کامیون‌ها در بیرون فردو صف کشیده بودند. گمان می‌رود که 400 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با خلوص 60 درصدی در این تاسیسات هسته‌ای وجود داشته که اگر هنوز از میان نرفته باشند، می‌تواند نقش مهمی در جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران ایفا کند.

سیما شاین، مسئول پیشین بخش ایران در «موساد» اسرائیل، به «سان» گفت که «کلنگ می‌تواند مخفیگاه تازه و مؤثری برای صدها یا حتی هزاران سانتریفیوژ پیشرفته ایران باشد.»

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز با اشاره به نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های ایران در این منطقه، گفته است نمی‌توان احتمال وجود اورانیوم غنی‌شده یا سایر مواد هسته‌ای در زیر این کوه‌ها را رد کرد.

در مقابل، یک مقام ایرانی در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی این کشور، ادعای ترامپ را رد کرده و گفته است: «برخلاف اظهارات رئیس‌جمهور دروغ‌گوی آمریکا، آسیب‌ها در فردو عمدتاً سطحی بوده و قابل بازسازی است.»
اختلاف روایت‌ها از میزان خسارات در فردو
با این حال، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» به‌تازگی به نقل از منابعی در وزارت خارجه ایران گزارش داده که حملات اخیر آمریکا به تأسیسات هسته‌ای کشور «آسیب‌های شدیدی» وارد کرده است. اظهارنظری که می‌تواند نشانه‌ای از اختلاف میان نهادهای داخلی ایران درباره میزان واقعی خسارات باشد.

پیش‌تر، افشای رسانه‌ای ارزیابی اطلاعاتی آمریکا که می‌گوید برنامه هسته‌ای ایران تنها چند ماه عقب افتاده، با واکنش تند کاخ سفید مواجه شد و این گزارش «کاملاً نادرست» و حاصل کار «عناصر سطح پایین» در نهادهای اطلاعاتی توصیف شد.

آمریکا در بمباران فردو بزرگترین و سنگین‌ترین بمب 14 تُنی خود، یعنی «جی‌بی‌یو 57» را به کار برد که می‌تواند تا عمق 60 متری زمین نفوذ کند.

استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در مذاکرات هسته‌ای، در گفت‌وگو با «فاکس‌نیوز» گفت: «ما 12 بمب سنگرشکن بر روی فردو انداختیم» و اطمینان داد که این تأسیسات نابود شده‌اند. ویتکاف درز ارزیابی اولیه یک نهاد اطلاعاتی در وزارت دفاع آمریکا را «اقدامی خائنانه» خواند.

با این حال، سه مقام اسرائیلی به «آکسیوس» گفته‌اند هنوز ارزیابی نهایی از میزان خسارات وارده به برنامه هسته‌ای ایران تکمیل نشده است. یکی از آن‌ها تأکید کرده که فرماندهان نظامی ایرانی، برای کوچک‌نمایی خسارات، گزارش‌هایی نادرست به مقامات ارشد خود ارائه کرده‌اند.
مقامات اسرائیلی می‌گویند در جریان جنگ اخیر، تأسیسات هسته‌ای در نطنز، اصفهان و فردو به‌شدت آسیب دیده‌اند، اما هنوز مشخص نیست آیا بخش‌های زیرزمینی این سایت‌ها نیز به‌طور کامل منهدم شده‌اند یا نه.

یک مقام اسرائیلی به آکسیوس گفته بررسی صحت ارزیابی سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا که می‌گوید برنامه هسته‌ای ایران تنها چند ماه به عقب رانده شده، زمان‌بر است، «اما هیچ نشانه‌ای نداریم که تصور کنیم بمب‌های سنگرشکن در این عملیات ناموفق بوده‌اند».