حمله از درون؛ عملیات‌ پنهان اسرائیل در قلب ایران

بی بی سی: مجموعه گزارش‌های منتشرشده از زمان آغاز حمله اسرائیل به ایران نشان می‌دهد که احتمالا جبهه نبرد ابتدا نه در آسمان، بلکه از مدت‌ها پیش با نفوذ گسترده اطلاعاتی و عملیاتی در داخل خاک ایران گشوده شده است.

گرچه مقام‌های ایرانی پیش‌تر از احتمال نفوذ اسرائیل به نیروهای امنیتی‌شان گفته‌اند اما ارزیابی نقش موساد، سازمان اطلاعاتی اسرائیل، در این رویدادها آسان نیست.

اسرائیل به ندرت درباره فعالیت‌های این سازمان اظهارنظر می‌کند و نهادهای اطلاعاتی دیگری نیز درگیر عملیات در ایران هستند، اما گمان می‌رود که موساد، نقش کلیدی در شناسایی اهداف و هدایت عملیات‌ در خاک ایران ایفا کرده باشد.

گزارش‌های متعدد رسانه‌ها به نقل از منابع غیررسمی، در کنار اظهارنظرهای برخی مقام‌های رسمی اسرائیل، حاکی از آن است که حملات دقیق و هم‌زمان به سامانه‌های پدافندی، انبارهای موشک، مراکز فرماندهی و ترورهای هدفمند در عمق خاک ایران، با اتکا به فعالیت‌های پنهانی انجام شده که از مدت‌ها پیش در داخل این کشور در جریان بوده است.

حملات اسرائیل نه ‌تنها به تاسیسات نظامی و هسته‌ای، بلکه به توان اطلاعاتی جمهوری اسلامی در داخل ایران ضربه سنگینی وارد کرده که باعث سردرگمی و غافلگیری رهبران و فرماندهان جمهوری اسلامی شده است.

در چنین شرایطی انتشار اطلاعیه رسمی «فرماندهی امنیت سایبری سپاه» در پنجمین روز حملات، می‌تواند بازتاب‌دهنده نگرانی‌های اطلاعاتی در سطوح بالای حکومت باشد.

در این اطلاعیه به مسئولان و تیم‌های حفاظتی آنها هشدار داده شده که استفاده از هرگونه تجهیزات متصل به شبکه‌های ارتباطی مانند گوشی، ساعت هوشمند و لپ‌تاپ ممنوع است.

این هشدار حتی از این هم فراتر رفته و از عموم مردم خواسته تا استفاده از این ابزارها را به حداقل برسانند. این سطح از هشدار عمومی، نه فقط یک اقدام پیشگیرانه، بلکه نشانه هراس از عمق نفوذ و آسیب‌پذیری گسترده‌ امنیت سایبری و فیزیکی در داخل ایران است.
زیرساخت پنهان: «قاچاق، مونتاژ و تولید سلاح» در داخل ایران
گزارش‌های رسانه‌های اسرائیلی و غربی از ابعاد فعالیت‌های منتسب به موساد در داخل ایران، در صورت صحت، نشان می‌دهد که اسرائیل نه‌تنها به اطلاعات حساس دست یافته، بلکه موفق شده زیرساخت‌هایی برای تولید و استقرار تسلیحات تهاجمی در خاک ایران ایجاد کند.

این مجموعه عملیات‌ که بر اساس گزارش‌ها، در دوره‌ای طولانی و با استفاده از شبکه‌ای از عوامل محلی، پوشش‌های تجاری، حمل‌ونقل ترکیبی و فناوری‌های مدرن اجرا شده‌، ظاهرا پایه و بنیان حملات روزهای اخیر را شکل داده است.

گزارش تحلیلی سایت «وار زون»، رسانه تخصصی در حوزه نظامی، همراه با منابع دیگر خبری مدعی است، اسرائیل با استفاده از روش‌های پیچیده قاچاق از جمله بار کامیون‌های عبوری از عراق، کانتینرهای تجاری و تجهیزاتی که به طور تفکیک‌شده در چمدان‌های مسافران قرار داده شده بود، موفق به انتقال تدریجی قطعات حساس پهپاد و موشک به داخل ایران شده است.

این قطعات شامل فیوزهای الکترونیکی، دوربین‌های پیشرفته الکترو-اپتیکی، باتری‌های لیتیومی، موتورهای سبک، سامانه‌های هدایت جی‌پی‌اس و تجهیزات مخابراتی امن بوده‌اند.

بنا بر گزارش‌ها این قطعات سپس در پایگاه‌هایی که موساد در سال‌های گذشته در نقاط مختلف ایران ایجاد کرده بود، مونتاژ و به سامانه‌های تهاجمی تبدیل شده‌اند.

در همین راستا خبرگزاری‌های ایران گزارش داده‌اند که در شهر ری ساختمانی سه‌طبقه کشف شده که به گفته آنها پایگاه ساخت و ذخیره‌سازی پهپادهای انتحاری بوده است.
سایت «وار زون»، رسانه تخصصی در حوزه نظامی، همراه با منابع دیگر خبری مدعی هستند که اسرائیل موفق به انتقال تدریجی قطعات حساس پهپاد و موشک به داخل ایران شده استگزارش تلویزیون ایران از این مکان، دست‌کم یک پهپاد، بال‌های پهپاد و قطعات دیگر و همچنین کنترل‌گرها را نشان می‌داد که روی میزها و قفسه‌های یکی از اتاق‌های ساختمان قرار داشتند. یک چاپگر سه‌بعدی نیز دیده می‌شد که به نوشته سایت «وار زون» در اوکراین هم غالبا از آن برای تولید قطعات پهپاد استفاده می‌شود.

در همین ارتباط دوشنبه ۲۶ خرداد سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فرماندهی انتظامی، اعلام کرد که در دو عملیات جداگانه در شهر ری دو نفر از «عوامل داخلی موساد» دستگیر و از آنها «بیش از ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره، تجهیزات ۲۳ فروند پهپاد، لانچر، دستگاه هدایت و کنترل‌گر به همراه یک خودروی نیسان کشف و ضبط شد.»

در اصفهان هم که برخی از مراکز حساس هسته‌ای ایران در آن واقع شده، جانشین فرمانده انتظامی استان از کشف کارگاهی خبر داد که «مقادیر زیادی قطعات و تجهیزات مورد استفاده در ساخت پهپاد و ریزپرنده» در آن نگهداری می‌شده و گفت که چهار نفر هم بازداشت شده‌اند.

بر اساس گزارش‌ها بخش قابل توجهی از فعالیت مونتاژ، با استفاده از فناوری چاپ سه‌بعدی و منابع داخلی انجام می‌شده تا نیاز به قاچاق انبوه قطعات کاهش پیدا کند و ردیابی زنجیره تامین برای نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ایران دشوارتر شود.

بی‌بی‌سی امکان راستی‌آزمایی این ادعاها را ندارد. مقام‌های امنیتی ایران در گذشته بارها افرادی را به جاسوسی برای اسرائیل متهم کرده‌اند. در یکی از معروف‌ترین پرونده‌ها، متهمان به دست‌داشتن در ترور دانشمندان هسته‌ای ایران، سال‌ها پس از بازداشت و اعتراف، آزاد شدند و بی‌گناهی آن‌ها محرز شد.استقرار موشک‌ها، سلاح‌های هوشمند و فعال‌سازی از راه دور
بر اساس گزارش‌ رسانه‌های داخلی و خارجی، یکی از عناصر کلیدی در عملیات پنهان اسرائیل در خاک ایران، استقرار سامانه‌های موشکی دقیق، سبک و قابل کنترل از راه دور بوده است. چنین سلاح‌هایی با فناوری پیشرفته و طراحی ویژه، امکان پرتاب از داخل ایران را بدون حضور مستقیم اپراتور فراهم می‌کنند. این شیوه از نظر فنی، جهشی در سطح عملیاتی محسوب می‌شود و سامانه‌های دفاعی کلاسیک را به چالش می‌کشد.

در تصاویری که رسانه‌های ایران منتشر کرده‌اند، بقایای پرتابگر موشک هدایت‌شونده دقیق و ضد زره اسپایک، ساخت شرکت اسرائیلی رافائل دیده می‌شود. به نظر می‌آید این سامانه‌ها که به گفته منابع ایرانی به صورت کنترل از راه دور فعال شده‌اند، در مراحل آغازین عملیات اسرائیل به کار رفته‌اند.

پرس‌تی‌وی، شبکه انگلیسی‌زبان و برون‌مرزی صدا و سیما، دوشنبه در کانال تلگرام خود نوشت: «نیروهای اطلاعاتی ایران پرتابگرهای موشک اسپایک را کشف کرده‌اند که برای سرکوب سامانه‌های پدافند هوایی ایران طراحی شده‌اند و به سامانه‌های اتوماسیون اینترنتی و کنترل از راه دور مجهز بوده‌اند.» به گفته این شبکه «این سامانه‌ها از سوی عوامل تروریستی موساد هدایت می‌شده‌اند.»

تصاویر پرتابگرهای موشک اسپایک نشان می‌دهد که نه روی خودرو یا پهپاد، بلکه روی سه‌پایه‌های زمینی و با پوشش استتاری مستقر شده‌اند. این پرتابگرها به سیستم‌های هدایت الکترواپتیکی، دوربین‌های پیشرفته و آنتن‌های ارتباطی ماهواره‌ای مجهز بودند که امکان دریافت فرمان از راه دور را فراهم می‌ساخت.

موشک‌های اسپایک با برد بیش از ۲۵ کیلومتر، توانایی شلیک از پشت موانع و هدایت پویا در طول مسیر را دارند و اپراتور می‌تواند پس از پرتاب به صورت زنده تصویر هدف را دریافت کرده و در لحظه تصمیم بگیرد که هدف تغییر کند یا نه.

استفاده اسرائیل از تسلیحات کنترل از راه دور در داخل ایران، پیشینه‌ای مستند دارد. در نوامبر ۲۰۲۰، مقام‌های ایرانی اعلام کردند که محسن فخری‌زاده، از چهره‌های کلیدی برنامه هسته‌ای ایران، با استفاده از یک سلاح کنترل از راه دور ترور شده که روی یک وانت نصب شده بود، بدون آنکه عامل انسانی در محل حادثه حضور داشته باشد.
حملات هم‌زمان و «کور کردن» پدافند هوایی
گزارش‌ها نشان می‌دهد یکی از محورهای اصلی عملیات اسرائیل، اجرای حملاتی هماهنگ برای بی‌اثر کردن شبکه‌های پدافند هوایی ایران پیش از آغاز موج اصلی حملات هوایی و موشکی بود.

این استراتژی به‌طور هم‌زمان شامل استفاده از پهپادهای انتحاری کوچک، موشک‌های هدایت‌شونده مستقر در خاک ایران و جنگ الکترونیک بوده است، ترکیبی که هدف نهایی آن کور کردن سامانه‌های راداری، انهدام سکوهای پرتاب‌ پدافندی و ایجاد «کریدورهای ایمن» برای عملیات اسرائیل عنوان شده است.

بر اساس گزارش سایت‌های تخصصی نظامی، در ساعات نخست عملیات، مجموعه‌ای از پهپادها و ریزپرنده‌های چهارپر سبک، که ظاهرا در ماه‌های گذشته در نقاطی از جمله اطراف تهران، شهرری، اسلام‌شهر و ساوه جاسازی شده بود، به‌طور هم‌زمان فعال شده‌ و به سمت سامانه‌های پدافند هوایی زمین‌پایه ایران حرکت کرده‌اند.
هم‌زمان، موشک‌های اسپایک نیز که از داخل ایران و با هدایت از راه دور شلیک شدند، احتمالا سیستم‌هایی مانند سامانه‌های راداری ایران را هدف قرار داده‌اند. بر اساس گزارش‌ها در برخی مناطق، ارتباط میان مرکز فرماندهی و یگان‌های پدافندی به دلیل تخریب آنتن‌ها یا از بین رفتن لینک‌های فیبر نوری مختل شده بود.

رسانه‌های اسرائیلی در روز اول حملات به نقل از یک مقام امنیتی گزارش دادند که کماندوهای موساد با نفوذ به خاک ایران موشک‌های هدایت‌پذیر دقیق را در اطراف سامانه‌های پدافند هوایی ایران مستقر کرده‌اند.

روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارانوت هم گزارش داده است که این حملات ترکیبی، نه‌تنها برای کور کردن پدافند بلکه برای نابودی ظرفیت پرتاب‌های اولیه ایران طراحی شده بودند. به این ترتیب به نظر می‌آید اسرائیل ضربه نخست را نه با جنگنده‌ها، بلکه با ابزارهای پنهان در خاک ایران، وارد کرده است.

اسرائیل معمولا از عملیات جاسوسی و خرابکاری در کشورهای دیگر اطلاعاتی بدست نمی‌دهد و گزارش‌های خبری را رد یا تایید نمی‌کند. با این حال طی سال‌های اخیر در چند مورد بعضی از بلندپایه‌ترین مقامات این کشور نقش سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل را در بعضی از عملیات‌هایشان علیه ایران تایید کرده‌اند.
ترور هدفمند و فلج‌ کردن فرماندهی
یکی دیگر از ابعاد عملیات اسرائیل، تمرکز آن بر فلج‌ کردن سیستم تصمیم‌گیری نظامی از طریق حملات هدفمند به شخصیت‌های کلیدی در فرماندهی سپاه و ارتش بود. بر اساس گزارش‌ها موساد و یگان‌های پشتیبان عملیاتی‌اش با بهره‌گیری از اطلاعات میدانی و سلاح‌های هوشمند، به دنبال برهم زدن ساختار فرماندهی، ایجاد شکاف در زنجیره انتقال دستور و تضعیف انسجام واکنش نظامی ایران بودند.

برخی از حملات ساعات اولیه عملیات، نه پادگان یا سکوهای پرتاب، که اقامتگاه یا دفتر فرماندهان ارشد در مراکز نظامی را هدف گرفت. به گزارش رسانه‌ها این حملات از جمله با موشک‌های اسپایک از درون خاک ایران انجام شده‌اند که با استفاده از قابلیت هدایت لحظه‌ای می‌توانند اهداف انسانی مشخصی را در داخل ساختمان‌ها مورد اصابت قرار دهند.
اسرائیل از زمان شروع حمله شماری از برجسته‌ترین مقام‌های نظامی ایران را کشته استشواهد نشان می‌دهد که اشراف اطلاعاتی اسرائیل برای هدف قرار دادن فرماندهان تنها به مراحل پیش از شروع حمله محدود نبوده است. محمد کاظمی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه و معاونان او در روز سوم حملات اسرائیل هدف قرار گرفتند و علی شادمانی که روز جمعه جانشین فرمانده کشته‌شده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا شده بود، چهار روز بعد، در حمله اسرائیل کشته شد.

موسسه هادسون، اندیشکده آمریکایی متخصص در امور امنیتی و دفاعی، در گزارشی نتیجه‌گیری کرده است که نفوذ اطلاعاتی و عملیاتی اسرائیل «حاصل سال‌ها آماده‌سازی اطلاعاتی مستمر، برتری در جمع‌آوری اطلاعات، نظارت و شناسایی (ISR) در زمان واقعی، و نفوذ عملیاتی عمیق بود».

نویسنده گزارش هادسون می‌گوید: «برنامه‌ریزان اسرائیلی با از کار انداختن شبکه‌های فرماندهی و کنترل در ایران، قطع ارتباطات سطح بالا و تزریق عدم اطمینان به فرآیند تصمیم‌گیری رژیم، موفق به ایجاد اختلالی تمام‌عیار در سراسر ساختار دفاعی ایران شدند.»