جنگ اسرائیل و ایران؛ داستان مردم ایران و اسرائیل در دو سوی خط جنگ

بی بی سی، ترانه فتحعلیان: 
«آخرین عکس از خانه» قبل از بستن در و ترک شهر، عکس چمدان‌هایی که با لوازم ضروری و وسایلی که دل کندن از آن‌ها سخت است پر می‌شود و روایت‌ خداحافظی‌ها شاید یکی از غم‌انگیزترین ترند‌هایی باشد که فضای مجازی فارسی‌زبانان به خود دیده است.

از شروع جنگ اسرائیل و ایران و در نبود پناهگاه، به نظر می‌رسد گروهی از ساکنان تهران بر سر دوراهی ماندن و رفتن، در جستجوی امنیت، خانه و زندگی خود را ترک می‌کنند. بسیاری هم گفته‌اند تصمیم به ترک خانه تصمیم سختی است و شرایط زندگی‌شان طوری نیست که بتوانند یا بخواهند از شهر خارج شوند.

بسیاری از کاربرانی که پس از شروع جنگ شهر خود را ترک می‌کنند از خانه‌هایشان عکس گرفته و گفته‌اند امیدوارند وقتی برمی‌گردند خانه‌شان سر جایش باشد.

یک کاربر نوشت یادگاری‌های عزیزان و وسایل ضروری‌اش را در چمدان ریخته، گلدان‌هایش را آب داده و به جاده زده است: «دل کندن از خانه چقدر سخت است وقتی نمی‌دانی دوباره برمی‌گردی یا نه.»

کاربر دیگری از خانه مرتبش با چراغ‌های خاموش و پرده‌های کشیده عکس گرفت و نوشت: «خانه هرگز به این اندازه غم‌انگیز نبوده است. نمی‌دانم بازگشتی هست، یا...»

یک نفر از اتاق کارش با کامپیوتر و هدفون و وسایل الکترونیکی‌اش عکس گذاشت و گفت: «با اتاقم و چیزهایی که برایشان جان کندم و موهایم سفید شد تا به دستشان بیاورم خداحافظی کردم، امیدوارم وقتی برگشتم همینطور مانده باشند.»

یکی دیگر نوشت: «با هزار آرزو آمدم تهران، دانشگاه، کار و خانه‌ای که تک‌تک وسایلش را با عشق و زحمت خریدم و چیدم. در سکوت از آن خداحافظی کردم، به امید روزی که برگردم پناه قشنگم.»

برخی از کاربران عکس خانه‌شان قبل و بعد از انفجار را منتشر کرده‌اند. تصویر یک اتاق نشیمن تمیز و مرتب و آراسته که پس از حمله به خرابه‌ای تبدیل شد، در شبکه‌های اجتماعی وایرال شد.

جنگ و انفجارهای پی‌ در پی ایرانیان خارج از کشور را هم بسیار نگران کرده است.

بسیاری از کاربران گفته‌اند که نگران اعضای خانواده و عزیزانشان در ایران هستند و از دیدن تصاویر انفجارها در محله‌شان دلشان خالی می‌شود.

یکی از کاربران در اینستاگرام نوشت: «فکر می‌کردیم سخت‌ترین بخش مهاجرات دلتنگی است اما حالا که جنگ شده، تازه فهمیدیم استرس دوری یعنی چه.»

عده‌ای می‌گویند هرچه از نزدیکانشان می‌خواهند شهر را ترک کنند راضی نمی‌شوند و این موضوع بسیار نگرانشان کرده است.

از طرف دیگر برخی از کاربران داخل ایران می‌گویند ترک کردن خانه به این راحتی‌ها نیست.

خیلی از کاربران گفته‌اند که تصمیم دارند بمانند، به خاطر پدر و مادرها، بچه‌های کوچک، حیوانات خانگی، نیاز به دارو و شرایط خاص دیگری که نمی‌توانند محل سکونت خود را ترک کنند.

یکی از کاربران در اینستاگرام نوشت: «لطفا به ما نگویید از تهران خارج شوید. تصمیم سختی است. شرایط آدم‌ها با هم فرق می‌کند.»

یک نفر دیگر هم نوشته بود: «یک نفر پول ندارد، یک نفر جا ندارد، به ما نگویید خارج شویم.»

از مخاطبان درباره تصمیمشان به ماندن و رفتن پرسیده بودیم. یکی از مخاطبان گفت که دو فرزند خردسال دارد و تصمیم گرفته است که بماند: «خسته‌تر از آنم که برگردم و ببینم که زندگی‌ام نابود شده است. در تمام این سال‌ها سخت کار کردم، در کرونا و تورم دست و پا زدم... اگر قرار باشد زندگی‌ام نابود شود، خودم و بچه‌هایم یکجا با خانه نابود شویم بهتر است چون توان دوباره ساختن ندارم.

یکی دیگر از مخاطبان گفت: «من می‌مانم، باردارم و یک دختر کوچک دارم، چطور در این ترافیک بمانم. هرچه ساخته‌ام اینجاست، کجا بروم؟»

یک نفر در تهران که خانواده‌اش در شیراز زندگی می‌کنند گفت مایل است از شهر خارج شود اما به خاطر مسافت طولانی، کمبود بنزین و احتمال خراب شدن خودرو و نبود بلیت اتوبوس، از رفتن منصرف شده است: «در حال حاضر من در تهران مانده‌ام و راهی برای خروج ندارم.»

یک نفر که به خاطر ترافیک سنگین از رفتن منصرف شد به ما گفت: «کل ساختمان محل سکونت ما خالی شده است، بالاخره یک نفر باید بماند و از اموال همسایه‌ها حفاظت کند.»

یکی از مخاطبان گفت: «من خانه‌ام را کاملا تمیز و مرتب کردم، با خانه‌ام خداحافظی کردم، یک ربع گریه کردم و از تهران راه افتادم.»

برای آن‌ها که ساعت‌ها ترافیک را به جان خریدند و از شهر خود رفتند، دلهره اینکه کی بازمی‌گردند و آیا خانه خانه‌ای هست که به آن بازگردند یا نه آزارشان می‌دهد، اما ماندن هم در نبود پناهگاه و تمهیدات امنیتی لازم کار راحتی نیست.

به شهروندان تهران اجازه داده شده که در ایستگاه‌های مترو پناه بگیرند اما این هم برای بسیاری چاره‌ساز نیست.

آن زمان که با هزینه گزاف این ایستگاه‌ها ساخته شد، با اینکه حکومت دائم خود را در حال جنگ می‌دید و این را هم دائم به مردم گوشزد می‌کرد، به این فکر نشد که شاید زمانی از آنها بتوان به عنوان پناهگاه استفاده کرد، چیزی که ده‌هاست در دنیا پدیده‌ای شناخته شده است.

اینکه برای شب ماندن در ایستگاه مترو باید بازرسی شد، جاییکه دستشویی و سرویس بهداشتی نیست و هیچ تمهید دیگری برای اسکان یک جمعیت بزرگ در آن اندیشیده نشده، ماندن را هم گزینه‌ای می‌کند که برای بسیاری راه حل نیست.

ماندن یا رفتن؟ مسئله این است.

«آن‌ها ضعیف‌اند»؛ حمایت اسرائیلی‌ها از جنگ با ایران در محله‌ای که هدف موشک قرار گرفتخانه ورونیکا اوسیپچیک، ۳۳ ساله، در حملات ایران آسیب دیده استبی بی سی: تام بنت( از بت یام در مرکز اسرائیل)
منطقه بَت یام در جنوب تل‌آویو، از مدت‌ها پیش یکی از پایگاه‌های اصلی حمایت از ائتلاف حاکم راست‌گرای اسرائیل بوده است.

در ساعات اولیه بامداد یکشنبه، یک موشک ایرانی به ساختمانی ده‌ طبقه در این منطقه اصابت کرد. این حمله دست‌کم هشت کشته به جا گذاشت و ده‌ها نفر دیگر را زیر لایه‌های سنگین آوار گرفتار کرد.

با وجود خسارت شدید، ساکنان این محله به شدت از حمله اسرائیل به ایران، که از روز جمعه آغاز شده حمایت می‌کنند. اسرائیل در این حملات از جمله تاسیسات هسته‌ای، پایگاه‌های موشکی و پدافند هوایی، زیرساخت‌های دیگر و همچنین فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای را هدف قرار داده‌ است.

ورونیکا اوسیپچیک، ۳۳ ساله که خانه‌اش حدود ۲۰۰ متر با محل اصابت فاصله دارد، می‌گوید: «لازم بود این کار انجام شود، ولی انتظار نداشتیم این طور روی ما اثر بگذارد.»

پنجره‌ها و کرکره‌های خانه خانم اوسیپچیک بر اثر انفجار به صورت کامل کنده شده‌اند. تقریبا تمام ساختمان‌های اطراف آن هم دچار آسیب مشابهی شده‌اند.

او که روی یک صندلی تاشو نشسته و یک چمدان پر از غذا و وسایل بهداشتی در کنارش گذاشته، می‌گوید: «شوکه شده بودیم.»

موشک‌های بالستیکی که در بت یام باعث این ویرانی شد، بسیار قوی‌تر از راکت‌هایی هستند که حماس و حزب‌الله در یک سال و نیم گذشته شلیک کرده‌اند. آن راکت‌ها عمدتا از سوی سامانه دفاع هوایی پیشرفته اسرائیل رهگیری می‌شوند.

نخستین افرادی که زیر آوار گرفتار شده بودند، ظرف چند ساعت نجات یافتند. تا اواخر روز یکشنبه، دست‌کم سه نفر هنوز مفقود بودند. اوری لازاروویچ، امدادگر اورژانس، می‌گوید: «ترس را در چشمانشان می‌دیدم. مردم پوشیده از دوده و خاکستر و آوار بیرون می‌آمدند.»

آوی، مردی ۶۸ ساله که نخواست نام خانوادگی‌اش فاش شود و در بت یام متولد و بزرگ شده، گفت: «باید به زدن [ایران] ادامه بدهیم. البته که باید ادامه بدهیم. وگرنه آن‌ها بمب اتم روی ما می‌اندازند.»

او افزود: «آن‌ها ضعیف‌اند. ما خیلی قوی‌تریم. اسرائیل، شماره یک دنیاست.»

امیل محمودوف، ۱۸ ساله، هم با او موافق بود: «باید زودتر این کار را می‌کردیم. بیشتر اسرائیلی‌ها همین نظر را دارند.»
توجیه اسرائیل برای حمله به ایران، متوقف کردن برنامه هسته‌ای این کشور است. از بیش از یک دهه پیش دولت‌های پیاپی در اسرائیل درباره دستیابی حکومت ایران به سلاح هسته‌ای هشدار داده‌اند، اما ایران همواره تلاش برای دستیابی به چنین تسلیحاتی را انکار کرده است.

حتی با وجود انتقادهای داخلی از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به دلیل وضعیت جنگ در غزه، رقبای مهم سیاسی‌ او مانند بنی گانتس، آویگدور لیبرمن و یائیر لاپید، همگی از حمله به ایران حمایت کرده‌اند.

پروفسور یوسی مِکلبرگ، کارشناس برنامه خاورمیانه در موسسه چتم هاوس، می‌گوید «حمایت از جلوگیری از دستیابی ایران به توانمندی نظامی هسته‌ای همواره وجود داشته است».

اما اضافه می‌کند که این درگیری «خیلی بزرگ‌تر از جنگ با حماس در غزه است، حتی از درگیری با حزب‌الله در لبنان یا یک تقابل مستقیم محدود با ایران هم فراتر رفته است».

«این درگیری در حال تبدیل شدن به یک جنگ تمام‌عیار است. و بعد از ۲۰ ماه جنگ، در اسرائیل نوعی خستگی به وجود آمده است.»

او می‌گوید: «اگر تلفات بیشتر شود، اگر مردم مدت طولانی در پناهگاه‌ها بمانند، و اگر این به یک جنگ بی‌پایان دیگر تبدیل شود»، آنگاه ممکن است حمایت عمومی تحلیل برود.

عصر روز یکشنبه، ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل و سیاستمدار راست‌گرای افراطی، که اخیرا به دلیل «تحریک به خشونت علیه فلسطینیان» از سوی دولت بریتانیا تحریم شده، وارد بت یام شد تا با بازماندگان حملات دیدار کند.

در حالی که گروهی از نیروهای امنیتی مسلح او را همراهی می‌کردند، او در خیابانی که بسیاری از شیشه‌های آن‌ در اثر موج انفجار شکسته بود، با صاحبان مغازه‌ها دست می‌داد.
دست‌کم ۱۰۰ نفر در اثر انفجار در بت یام مجروح شدندیکی از آن‌ها که نخواست نامش فاش شود، روی یک صندلی پلاستیکی مقابل مغازه نانوایی‌اش نشسته بود که ۲۹ سال است در آن کار می‌کند. او گفت که در محل کارش مانده تا اجازه ندهد مغازه‌اش غارت شود.

وقتی از او سوال شد که آیا از باز کردن جبهه‌ای جدید علیه ایران حمایت می‌کند، پاسخ داد: «البته!» و در حالی که دست‌هایش را تکان می‌داد، گفت: «این دیگر چه سوالی است؟»

نتانیاهو نیز روز یکشنبه در میان شعارهایی مانند «بی‌بی، پادشاه اسرائیل» به بت یام رفت؛ عبارتی الهام‌گرفته از سرودی محبوب درباره داوود در کتاب مقدس که بسیاری از کودکان یهودی در مدرسه آن را می‌آموزند.

ساعاتی بعد، نتانیاهو در سخنرانی عصرگاهی‌اش با سوگواری برای کشته‌شدگان، خطاب به مردم گفت: «امروز روز سختی است. به شما گفته بودم روزهای سختی در راه است.»

با اینکه حمایت گسترده‌ای از این درگیری وجود دارد، اگر جنگ همچنان تشدید شود و شمار قربانیان غیرنظامی بالا برود، پرسشی اساسی پیش خواهد آمد: مردم اسرائیل چند روز سخت دیگر را تاب می‌آورند؟