رئیس پیشین ام‌آی۶: خامنه‌ای احتمالا شایعه قصد اسرائیل برای کشتنش را باور کرده و به‌شدت نگران است

بی بی سی: چهار روز بعد شروع جنگ اسرائیل و ایران کم‌وبیش می‌دانیم بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مورد این جنگ چگونه فکر می‌کند: «به دشمنت در ضعیف‌ترین وضعیت ضربه بزن.» اما پاسخ به این سوال که الان در ذهن رهبر ایران چه می‌گذرد، بسیار دشوارتر است.

بسته بودن نظام، فقدان آزادی بیان و نبود امکان گزارشگری آزاد از داخل کشور، پاسخ به این سوال را بسیار پیچیده‌ کرده است.

اما این پرسشی است که روسای سازمان‌های اطلاعاتی دنیا، وظیفه دارند به آن پاسخ دهند و برنامه «امروز» رادیو ۴ بی‌بی‌سی آن را با الکس یانگر، رئیس پیشین سازمان اطلاعات خارجی بریتانیا (ام‌آی۶) در میان گذاشت. او ۵ سال (۲۰۱۴-۲۰۰۹) رئیس این سازمان بود.

آقای یانگر معتقد است سردرگمی شدید و جو بی‌اعتمادی در ساختار رهبری ایران می‌تواند منجر به تصمیمات اشتباه و تشدید بحران شود.

او گفت گرچه هنوز اسرائیل و ایران در چارچوب‌ مشخصی رفتار می‌کنند اما این ممکن است به‌زودی تغییر کند:

«از برخی جهات این هنوز شبیه الگوهایی است که پیش‌تر دیده‌ایم اما در ابعاد بزرگ‌تر. حرکات (دو طرف تا اینجا) زیاد تغییر نکرده‌اند. اما نخستین نکته‌ام این است که نباید میزان سردرگمی و توهم توطئه را در تهران دست‌کم گرفت، مخصوصاً در شرایطی که اسرائیل عملا زنجیره تصمیم‌گیری رژیم را هدف گرفته است.»

«اکنون سه فرد اصلی در رأس قدرت، خامنه‌ای، ولایتی و لاریجانی، مردانی سالخورده‌اند که به‌شدت آشفته شده‌اند. خامنه‌ای به‌ویژه با توجه به شایعاتی که می‌گویند اسرائیلی‌ها قصد کشتنش را داشته‌اند، به‌شدت نگران است و احتمالاً این شایعات را باور کرده است. در نتیجه احتمال زیادی برای خطای محاسباتی و اطلاعات نادرست وجود دارد.»

آقای یانگر اما می‌گوید یکی از مهم‌ترین ملاحظات ایران در شرایط کنونی، جلوگیری از ورود مستقیم آمریکا به این بحران است و سران ایران به خوبی می‌دانند که ورود این کشور به جنگ چه بهایی خواهد داشت و این می‌تواند عاملی باشد برای محدود کردن اقدامات آن‌ها.

رئیس پیشین ام‌آی۶ گفت: «آن‌ها می‌دانند که در شرایط فعلی، اگر آمریکا وارد ماجرا شود اوضاع برای ایران بسیار وخیم‌تر خواهد شد. آن‌ها گرچه رژیمی سرکوبگر هستند اما در عین حال به‌شدت نگران سرنگونی‌اند و می‌دانند چگونه سرکوب را مدیریت کنند. برای آن‌ها، مسئله حیاتی این است که آمریکا را در موقعیت تماشاچی نگه دارند و فاز اول بحران را پشت سر بگذارند.»

آقای یانگر احتمال از سرگیری مذاکرات با آمریکا را منتفی نمی‌داند و می‌گوید احتمال اینکه ایران پیامی مخفی برای مذاکره بر سر غنی‌سازی بفرستد، وجود دارد.

او با اشاره به مفهوم تقیه (پنهان کردن مصلحتی حقیقت) و «نوشیدن جام زهر» (قبول قطعنامه سازمان ملل از سوی روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی که منجر به پایان جنگ با عراق شد) از احتمال بازگشت به میز مذاکره گفت: «نباید نفرت عمیق از آمریکا در درون حلقه حاکم بر ایران را دست‌کم گرفت. افکار عمومی ایران بسیار ناپایدار است و می‌تواند به هر سمتی برود.»

«اما به نظر من این سناریو دور از ذهن نیست که ایران، در مواجهه با فشار، راهی برای ارسال سیگنال‌های محرمانه به آمریکا پیدا کند تا نشان دهد آماده گفت‌وگو درباره غنی‌سازی اورانیوم است.»

«در فرهنگ سیاسی شیعه، اصل "تقیه" یا مصلحت‌اندیشی در برابر سرکوب، مفهومی جاافتاده است، همان نوشیدن جام زهر که خمینی از آن سخن گفت. بنابراین ممکن است ایران وارد فاز عمل‌گرایی افراطی شود. در این اوضاع آشفته این سناریویی خوش‌بینانه است.»

آقای یانگر گفت اگر واقعاً ایران به سمت تسلیحات اتمی رفته باشد آمریکا ناچار است وارد جنگ شود: «آژانس، ایران را به عدم پایبندی به بازرسی‌ها متهم کرده است. اگر واقعاً ایران به سمت تسلیحات هسته‌ای رفته باشد، این مسیر برگشت‌ناپذیر خواهد بود و آمریکا ناچار به ورود خواهد شد. این سناریویی بسیار خطرناک است».

«اما دیدگاه شخصی من این است که ایران در مرحله غنی‌سازی توقف کرده و از آن به‌عنوان ابزار چانه‌زنی استفاده می‌کند. آمریکایی‌ها در این مورد موضعی دوگانه دارند اما اگر روزی واقعاً مشخص شود که ایران به سمت سلاح رفته، آن‌وقت وضعیت جنگ کاملاً عوض خواهد شد. به نظر من فعلاً چنین چیزی رخ نداده است.»

حال سوال این است که اگر سناریوی خوشبینانه بازگشت ایران به میز مذاکره را در نظر بگیریم، بدترین سناریوی ممکن پیش روی سران جمهوری اسلامی چیست؟

الکس یانگر گفت: «این که احساسات بر عقل در تهران غلبه کند و ایران به‌طور کامل وارد جنگ نامتقارن شود: تروریسم، حملات سایبری، بستن تنگه هرمز و غیره. البته بخش زیادی از این گزینه‌ها را تاکنون استفاده کرده‌اند اما بستن تنگه هرمز تأثیر اقتصادی عظیمی خواهد داشت، مخصوصاً بر قیمت نفت.»
+40
رأی دهید
-8

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۶۱
    گور دجال زار می بینم - نیده، ترکیه

    سر و کله انگلیس پیدا شد! خدا آخر عاقبت همه چیز را بخیر کند!
    5
    38
    دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ - ۱۳:۴۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۷
    ماینر - اسن، آلمان
    ای لعنت به تو انگلیس که بازم در دقیقه نود می‌خوای این چرثومه های فساد رو نجات بدی ،بله البته و صد البته که آخوندک دست پروده وساخت تو شیطان است و از پخش نذری در سفارت انگلیس تا به حال فقط و عقط در حال توطئه هستی که مبادا ایران نگ دموکراسی رو بخود ببینه.
    0
    10
    دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ - ۱۷:۲۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.