آژانس: ایران یک برنامه هسته‌ای ساختارمند اعلام‌نشده داشته و به پرسش‌ها پاسخ نمی‌دهد

 رافائل گروسی می گوید که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر نیست اعلام کند آیا برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز است یا نهرادیو فردا: مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ارائه گزارش فصلی خود به شورای حکام این نهاد اعلام کرد که ایران پاسخ فنی معتبر و قابل قبولی به پرسش‌های آژانس در مورد ذرات یافت‌شده در اماکن اعلام‌نشده خود نمی‌دهد.

رافائل گروسی روز دوشنبه ۱۹ خرداد گفت: «آژانس در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ ذرات اورانیوم را در سه مکان اعلام‌نشده ایران در ورامین، مریوان و تورقوزآباد یافته است که از آن زمان، ما به‌دنبال توضیحات و شفاف‌سازی تهران در این زمینه هستیم».

او افزود: «متأسفانه، ایران یا پاسخ نداده، یا پاسخ‌های فنی معتبر و قابل قبول به سؤالات آژانس ارائه نکرده است. همچنین سعی کرده این اماکن را پاکسازی کند که این امر فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس را مختل کرده است».

مدیر کل آژانس تأکید کرد بر اساس بررسی جامع این نهاد که برگرفته از ارزیابی فنی تمامی اطلاعات دریافتی است، «این سه مکان و مکان‌های احتمالی مرتبط دیگر، بخشی از یک برنامه هسته‌ای ساختارمند اعلام‌نشده بوده است که ایران تا اوایل دهه ۲۰۰۰ انجام داده و در برخی فعالیت‌ها از مواد هسته‌ای اعلام‌نشده استفاده کرده است».

بر مبنای این، «آژانس همچنین نتیجه‌گیری می‌کند که ایران مواد هسته‌ای و فعالیت‌های مرتبط با اقدامات هسته‌ای در این سه مکان اعلام‌نشده را گزارش نداده است. در نتیجه، آژانس قادر نیست تشخیص دهد که آیا مواد هسته‌ای مربوطه هنوز خارج از نظارت و تضمین‌ها است یا نه».

آقای گروسی در ادامه از ایران انتقاد کرد که تصمیم یک‌جانبه آن برای توقف پروتکل الحاقی، «منجر به کاهش قابل توجه توانایی آژانس در تأیید این‌ موضوع شده که برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز است یا نه، و این اقدام برخلاف تعهدات قانونی ایران است که در ماده ۳۹ توافق‌نامه حفاظتی و ترتیبات فرعی ذکر شده است».

موسسه علوم و امنیت بین‌المللی پیشتر گزارش داده بود که این سه سایت و همچنین «سایر مکان‌های مرتبط احتمالی» بخشی از یک برنامه سلاح‌ هسته‌ای بوده‌اند که معمولا با نام «طرح آماد» شناخته می‌شود.

بنابر این گزارش، ایران از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ مواد هسته‌ای یا تجهیزات مرتبط با برنامه آماد را در تورقوزآباد نگهداری می‌کرد «و محل فعلی آن‌ها مشخص نیست».

به نوشته این اندیشکده، طرح آماد رسماً در سال ۲۰۰۳ پایان یافت، «اما تلاش‌های ایران برای دستیابی به سلاح‌ هسته‌ای پس از آن به شکلی محدودتر و مخفی‌تر ادامه یافت».

ایران می‌گوید به پرسش‌های آژانس درباره مکان‌های اعلام‌نشده و پیدا شدن رد اورانیوم در آن‌ها پاسخ داده است؛ مقام‌های جمهوری اسلامی همچنین در روزهای اخیر پیدا شدن ذرات اورانیوم در دو سایت ورامین و تورقوزآباد را به اسرائیل نسبت داده و از «خرابکاری» در این سایت‌ها سخن گفته‌اند.

ایالات متحده آمریکا و سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در صدد تصویب قطعنامه‌ای در شورای حکام آژانس هستند که بار دیگر ایران را پس از حدود بیست سال به نقض تعهدات هسته‌ای خود متهم می‌کند.

مقام‌های تهران هشدار داده‌اند که صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام و همچنین آغاز روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه واکنش‌ ایران را به دنبال خواهد داشت.

در تازه‌ترین واکنش، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، شامگاه یکشنبه گفت که تهران «لیستی از موضوعات» را برای اجرا آماده کرده است که در صورت تصویب قطعنامه علیه ایران عملی خواهد شد.