بواسیر یا هموروئید چیست و چطور می‌شود پیشگیری و درمان کرد؟
+6
رأی دهید
-1
بی بی سی: بواسیر یا هموروئید نوعی بیماری رایج است که به دلیل ویژگی‌های آن کمتر در مورد صحبت می‌شود و می‌تواند بسیار آزارنده باشد.بی‌راه نیست که آن را «بیماری زمانه ما» بنامیم چون دلایل بروز آن برای همه بسیار آشناست:
* نشستن بیش از اندازه
* نشستن برای دفع در توالت به مدت طولانی
* شیوه زندگی بدون تحرک
* چاقی
* مصرف مواد غذایی فوق‌فرآوری‌شده
* عدم مصرف مواد غذایی فیبردار
* عدم نوشیدن مایعات کافی
* تنش و استرس
اما بواسیر چیست و چگونه می‌توانیم از آن پیشگیری کنیم و در صورت ابتلا برای درمان چه کنیم؟
بواسیر چیست؟
پروفسور دکتر محرم اوزتاش، استاد و متخصص جراحی عمومی دانشگاه آتیلیم استانبول بیماری بواسیر را چنین توضیح می‌دهد: «این بیماری یکی از معمول‌ترین مواردی است که در بخش جراحی عمومی با آن رو‌به‌رو هستیم و تأثیر اجتماعی گسترده‌ای دارد چون در صورت بروز نشانه‌های بیماری باعث ناتوانی افراد در انجام کارهای عادی می‌شود و برای افراد مبتلا بسیار آزارنده است».
نامیدن این بیماری به صورت «بواسیر» یا «هموروئید» از نظر علمی درست نیست.
پروفسور دکتر فزا یاربوغ کاراکایلی، متخصص جراحی عمومی و مدیر انجمن جراحی روده و مقعد در ترکیه در گفتگو با بی‌بی‌سی توضیح می‌دهد: «هموروئید در واقع عضوی است که همه ما داریم. بخشی است که در انتهای مقعد قرار دارد و از رگ‌های خونی و بافت همبند تشکیل شده است. به همین دلیل درست نیست که بگوییم «من بواسیر یا هموروئید دارم» بلکه باید بگوییم «مبتلا به بیماری بواسیر یا بیماری هموروئید هستم».
پروفسور دکتر اوزتاش در ادامه توضیح چگونگی این بیماری می‌گوید: «هموروئید به دلیل شل و گشاد شدن به مرور زمان دچار عوارض و نشانه‌های بیماری می‌شوند. وقتی عوارض و نشانه‌هایی مانند خارش، درد، خون‌ریزی به وجود آید به آن بیماری بواسیر یا بیماری هموروئید می‌گوییم».
مهم‌ترین راه برای پیشگیری از بیماری بواسیر یا بیماری هموروئید جلوگیری از یبوست استهر فرد چند بار ممکن است به بیماری بواسیر مبتلا شود؟هرچند بیماری رایجی است اما هیچ شواهد علمی مبنی بر میزان ابتلا به آن وجود ندارد چون بیماری خوش‌خیم و بی‌خطری تلقی شده است آماری هم در مورد آن گرد‌آوری نشده است.
دکتر محرم اوزتاش می‌گوید: «به هموروئید هم باید مثل جراحی‌های آپاندیسیت، کیسه صفرا و فتق نگاه کنیم. همه این بیماری‌ها حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از مراجعان و فعالیت‌های بیمارستانی ما را در برمی‌گیرد و به همین دلیل نمی‌توانیم میزان بروز و رایج بودن آن را میان افراد تعیین کنیم».
دکتر کاراکایلی، عضو تیم پزشکی بیمارستان باشکنت استانبول هم می‌گوید که به تازگی شاهد مراجعه بیشتر جوانانی بوده است که مبتلا به بیماری بواسیر یا هموروئید شده‌اند.
«شاید این موضوع به دلیل آگاهی از بیماری باشد اما شیوه زندگی بدون تحرک و رژیم‌های غذایی ناسالم باعث شده است که شاهد ابتلا بیشتر جوانان به این بیماری باشیم و به همین دلیل آن را «بیماری زمانه ما» می‌نامیم».
پروفسور اوزتاش هم می‌گوید: «بنا‌بر تجربه شخصی می‌توانم بگویم بیماران جوان بیشتری به من مراجعه می‌کنند. به نظر می‌رسد سن بروز این بیماری کمتر شده است».
چگونه می‌توانیم از آن پیشگیری کنیم؟
به گفته متخصصان پیشگیری از یبوست مهم‌ترین راه برای پیشگیری از بیماری بواسیر یا بیماری هموروئید است.
پروفسور دکتر اوزتاش می‌گوید: «آنچه افراد باید انجام دهند این است که به دستشویی بروند و عمل دفع را به آسانی و بدون فشار انجام دهند. تنها راه برای چنین وضعیتی فقط پیشگیری از یبوست است».
«برای پیشگیری از یبوست لازم است مواد غذایی سرشار از فیبر مانند غلات و میوه‌ها مصرف کنیم و مایعات فراوان بنوشیم و فعالیت بدنی و ورزش کنیم».
پروفسور دکتر کاراکایلی به عادت‌های توالت رفتن افراد اشاره می‌کند:
«نشستن طولانی در توالت و عادت به توالت رفتن حتی وقتی نیازی به آن نداریم یا نرفتن و عقب انداختن نیاز به توالت در محل کار و اداره و صبر کردن تا شب و حتی روز بعد هم از عوامل بروز یبوست است».
«استفاده از تلفن همراه یا مطالعه روزنامه در هنگام توالت هم یکی دیگر از عوامل به وجود آمدن بیماری‌های هموروئید است».
اوزتاش همچنین می‌گوید: «هر عاملی که باعث افزایش فشار داخل شکم می‌شود فشار بر هموروئید را هم بیشتر می‌کند. برای مثال بارداری عامل موقتی بروز چنین وضعیتی در زنان است. زنان به مدت نه ماه دوران سختی را می‌گذرانند اما پس از تولد نوزاد این حالت برطرف می‌شود».
چگونه درمان می‌شود؟
برخلاف باور رایج جراحی اولین راه حل برای بیماری بواسیر نیست بلکه آخرین راه حل آن است.
پروفسور دکتر محرم اوزتاش می‌گوید: «ما برای درمان اول بر رفع تمام عوامل بروز بیماری بواسیر تکیه می‌کنیم».
«ابتدا از بیمار می‌پرسیم که آیا دچار یبوست هست چون اگر دچار یبوست باشد باید آن را به طریقی برطرف کرد. برای مثال اگر در چنین موردی عمل جراحی هم انجام دهیم بیماری بازخواهد گشت. اگر به این موارد توجه نشود بیماری حتی در مراحل اولیه دوباره عود خواهد کرد».
«بزرگ‌ترین مشکل بیماران مبتلا به هموروئید درد، خون‌ریزی و خارش است. اینها مواردی است که برای بیماران آزارنده است. برای رفع این عوارض این راه‌ها را پیشنهاد می‌دهیم».
* کاهش تنش و استرس
* مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر برای جلوگیری از یبوست
* فعالیت بدنی
* نوشیدن مایعات فراوان
آیا درمان‌های «طبیعی» مفید هستند؟
بسیاری از درمان‌های «طبیعی» هم برای بیماری بواسیر توصیه می‌شود و در دسترس هستند اما متخصصان توصیه می‌کنند به این روش‌ها اعتماد نکنید.
پروفسور دکتر کاراکایلی می‌گوید: «انواع مختلفی از بیماری بواسیر وجود دارد و این بیماری‌ها را نباید سر‌سری گرفت. ما هیچ کدام از این روش‌ها را توصیه نمی‌کنیم».
«ما فکر نمی‌کنیم استفاده از روغن‌ها یا گیاهانی که از عطاری‌ها و مانند آن تهیه می‌شود و استفاده از مواد گوناگون در ناحیه مقعد سودی داشته باشد».
دکتر محرم اوزتاش هم می‌گوید: «ما اگر لازم باشد دارو‌های کافی برای این بیماری داریم و امکان جراحی هم وجود دارد. در صورت لزوم می‌توانیم این بیماری را با دارو یا جراحی درمان کنیم به همین دلیل نیازی به جستجو برای روش‌های دیگر نیست».
آیا خون‌ریزی بیماری بواسیر نگران‌کننده است؟
پروفسور دکتر کاراکایلی می‌گوید خون‌ریزی مقعدی را باید جدی بگیریم.
«این تصور که خون‌ریزی بر اثر هموروئید است اشتباه است. اکنون ما در حدود ۱۵ درصد از سرطان‌های روده و مقعد را در افراد زیر ۵۰ سال مشاهده می‌کنیم. به عبارت دیگر تعجبی ندارد که به زودی شاهد بیماری سرطان مقعد در افراد ۲۰ یا ۳۰ ساله باشیم. اگر افراد دچار خون‌ریزی مقعدی شده‌اند باید بی‌تردید به پزشک مراجعه کنند».
پروفسور دکتر اوزتاش تأکید می‌کند «افرادی که دچار خون‌ریزی مقعدی می‌شوند نگران این هستند که شاید مبتلا به سرطان شده باشند».
اوزتاش می‌گوید پزشک باید بدون در نظر گرفتن سن بیمار در صورتی که ضروری تشخیص دهد و درصورتی که فرد مشکوک به ابتلا به سرطان باشد درخواست معاینه کولونوسکوپی دهد.
اوزتاش همچنین اضافه می‌کند: «بعد از ۴۵ سال برای غربالگری کولونوسکوپی باید به طور مرتب انجام شود».