جمهوری اسلامی چگونه تبهکاران بین‌المللی را برای قتل مخالفان‌اش به کار می‌گیرد؟

بی بی سی، ژیار گل( خبرنگار ارشد بی‌بی‌سی در امور بین‌الملل):
در سه سال گذشته، سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای غربی از افزایش چشمگیر نقشه آدم‌ربایی و ترور مخالفان حکومت ایران و روزنامه‌نگاران مقیم خارج از کشور گزارش می دهند. حتی مقام‌های آمریکایی نیز در هدف نقشه‌های ایران بوده‌اند از جمله دونالد ترامپ.

بیش از چهار دهه است که مخالفان سیاسی و منتقدان خارج از کشور هدف حملات حکومت ایران بوده‌اند، اما پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی و تظاهرات گسترده در ایران، ۲۰۲۲ نقشه‌های ترور دستگاه‌های امنیتی ایران به طرز چشمگیری افزایش یافته‌اند.

در اوج تظاهرات دو سال پیش علیه حکومت، منابع امنیتی بریتانیایی و اروپایی به من و برخی از همکارانم در بی‌بی‌سی و روزنامه‌نگاران دیگر شبکه‌های فارسی‌زبان هشدار داده‌اند که ممکن است هدف این طرح‌ها باشیم.

از آن هنگام تحقیقات گسترده‌ای را آغاز کردم. اسناد دادگاه‌های ترکیه، بریتانیا و آمریکا روند نگران‌کننده‌ای را آشکار می کنند: «رژیم ایران باندهای تبهکار را برای انجام ترورهای سیاسی اجیر می‌کند.»

نامی که در این پرونده‌ها بارها مطرح شده، ناجی شریف زیندشتی است: مردی که در گذشته متهم به قاچاق مواد مخدر در ترکیه و ایران شده بود، نه ترورهای سیاسی. او چگونه توانسته به ایران بر گردد و آزادانه فعالیت کند؟

در سال ۲۰۱۷، زمانی که خبرنگار بی‌بی‌سی در ترکیه بودم، سعید کریمیان، رئیس شبکه جم تی‌وی، در استانبول ترور شد. حکومت ایران، برنامه‌های او را تهدیدی علیه ارزش‌های اسلامی می‌دانست. آقای کریمیان پیش‎تر در یکی از شعبه‌های دادگاه انقلاب اسلامی تهران به طور غیابی به شش سال زندان به اتهام «تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت ملی» محکوم شده بود. در آن زمان، منابع ما در سفارت آمریکا و پلیس ترکیه معتقد بودند دلیل قتل او اختلاف با گروه‌های تبهکار مرتبط بوده است.
ناجی شریف زیندشتی مردی که در گذشته متهم به قاچاق مواد مخدر در ترکیه و ایران شده بوداما وقتی در سال ۲۰۱۹، مسعود مولوی، عضو پیشین سپاه پاسداران در استانبول به ضرب گلوله کشته شد، نقش زیندشتی در قتل کریمیان روشن‌تر شد. مسعود مولوی درباره فساد در بالاترین سطوح حکومت ایران افشاگری کرده بود. پلیس ترکیه کشف کرد که باغبان زیندشتی در صحنه قتل مولوی حضور داشته و راننده‌اش نیز در زمان قتل کریمیان آنجا بوده است.

به دنبال قتل کریمیان، زیندشتی مدتی کوتاه در ترکیه بازداشت شد، اما پس از شش ماه آزاد شد و به ایران گریخت، آزادی او این گمان را تقویت کرد که شاید از ابتدا برای نهادهای اطلاعاتی ایران کار می‌کرده است.

چنگیز اردینچ، روزنامه‌نگار تحقیقی ترکیه، می‌گوید: «وقتی افرادی که مغضوب رژیم ایران هستند کشته می‌شوند، مردان زیندشتی در صحنه‌اند. همیشه بین گروه‌های تبهکار و سرویس‌های اطلاعاتی همکاری وجود داشته است.»

زیندشتی گذشته‌ای تاریک‌تر هم دارد. بیش از سه دهه پیش، او به جرم قاچاق مواد مخدر در ایران بازداشت و به اعدام محکوم شده بود. اما شایعاتی وجود دارد که فرارش از زندان، که منجر به رفتنش به ترکیه شد، توسط اطلاعات ایران برنامه‌ریزی شده بود.

یکی از آشنایان او که به دلایل امنیتی نمی‌توان نامش را فاش کرد، می‌گوید: «کسی که پس از قتل یک نگهبان از زندان ایران فرار می‌کند، اگر با سرویس‌های اطلاعاتی همکاری نداشته باشد، زنده از کشور خارج نمی‌شود. احتمالاً فرار او بخشی از سناریوی ساختگی برای همکاری‌اش با سازمان اطلاعات ایران یا سپاه پاسداران بوده است.»
سعید کریمیان مدیر گروه تلویزیون‌های جمسال ۲۰۲۰، نام زیندشتی بار دیگر مطرح شد، این بار در رابطه با ربوده شدن حبیب چعب، مخالف عرب ایرانی که به استانبول کشانده شد و از آنجا به ایران برده شد. اعترافاتش در در تلویزیون ایران نمایش داده شد. آقای چعب به اعدام محکوم شد و مدتی بعد حکمش اجرا شد. در این ماجرا، خواهرزاده زیندشتی در ترکیه بازداشت شد. زندشتی هرگونه دخالت در این آدم‌ربایی را انکار کرده است.

سال ۲۰۲۱ دوباره به سرخط خبرها راه پیدا کرد، این بار اما در آمریکا. دادستان‌های امریکایی او را متهم کردند که مبلغ ۳۷۰ هزار دلار به اعضای باند موتورسواری «هِلز اَنجِلز» در کانادا پیشنهاد داد تا دو ایرانی را در مریلند ترور کنند. اف‌بی‌آی دو نفر را پیش از اجرای نقشه ترور دستگیر کرد.اسناد دادگاه نشان می‌دهد که نیروی قدس سپاه پاسداران، گروه تبهکار «دزدان قانونمند»، گروهی مافیایی از اروپای شرقی را برای ترور و آدم‌ربایی استخدام کرده بود.

منابع اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل می‌گویند که یگان ۸۴۰ نیروی قدس سپاه مسئولیت طراحی و ایجاد زیرساخت‌های تروریستی در خارج از کشور را به عهده دارد.

دو ماه پیش، هیئت منصفه‌ دادگاهی در نیویورک دو نفر مرتبط با گروه «دزدان قانونمند» را به جرم طراحی ترور مسیح علینژاد، فعال ایرانی-آمریکایی، را محکوم کرد. مأموران اطلاعاتی ایران متهم شده‌اند که برای قتل خانم علینژاد ۵۰۰ هزار دلار پیشنهاد داده بودند. دو سال پیش، فردی مردی مسلح از جمهوری آذربایجان در نزدیکی خانه خانم علینژاد در بروکلین نیویورک بازداشت شد.

پس از ترور قاسم سلیمانی به دستور دونالد ترامپ در سال ۲۰۲۰ در بغداد، ایران وعده «انتقام‌ سخت»‌ داد. از آن زمان، آمریکا می‌گوید ایران برای ترور مقامات پیشین دولت ترامپ مانند جان بولتون و مایک پومپئو نقشه کشیده بود.

در میانه انتخابات ریاست‌جمهوری پارسال آمریکا، دادستان‌های این کشور، ایران را به تلاش برای ترور دونالد ترامپ متهم کردند. ایران این اتهامات را رد کرد و محمد جواد ظریف، معاون راهبردی رئیس جمهور در آن زمان، این اتهامات را «ترفند انتخاباتی» از طرف آقای ترامپ خواند.
منابع اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل می‌گویند که یگان ۸۴۰ نیروی قدس سپاه مسئولیت طراحی و ایجاد زیرساخت‌های تروریستی در خارج از کشور را به عهده داردنورمن رول، افسر پیشین سازمان سیا که سال‌ها روی پرونده ایران کار کرده، می‌گوید: «اگر ایران یک شهروند آمریکایی را در خاک آمریکا بکشد، این اقدام اعلان جنگ به آمریکا خواهد بود. افکار عمومی و کنگره دولت را مجبور به واکنش خواهند کرد.»

در واکنش به این تهدیدهای حکومت ایران، آمریکا و بریتانیا پارسال تحریم‌هایی علیه افراد مرتبط با زیندشتی، دیپلمات‌های ایرانی و اعضای سپاه پاسداران اعمال کرده‌اند. زیندشتی هم هرگونه همکاری با سازمان‌های اطلاعاتی ایران را انکار کرده است.

سال ۲۰۲۴، کن مک‌کالوم، رئیس ر سرویس امنیت داخلی بریتانیا، (ام‌آی‌ فایو) از ۲۰ تهدید جدی علیه افراد مقیم بریتانیا مرتبط با ایران خبر داد.

در یکی از موارد، مردی چچنی در نزدیکی شبکه ایران اینترنشنال در غرب لندن بازداشت شد. او به جرم جمع‌آوری اطلاعات برای عوامل اطلاعاتی ایرانی محکوم شد.

سال گذشته در لندن به پوریا زراعتی، مجری ایران اینترنشنال، با چاقو حمله شد. چند ماه بعد دو نفر در رومانی به درخواست پلیس ضدتروریسم بریتانیا بازداشت شدند. منابع امنیتی بریتانیا به بی‌بی‌سی گفتند که این دو نفر عضو «دزدان قانونمند» بودند و آنها متهم شده‌اند که از سوی عوامل ایرانی اجیر شده بودند.

سیما ثابت، مجری سابق ایران اینترنشنال، یکی دیگر از اهداف ترور بود. شخصی که قرار بود او را ترور کند، در واقع یک مأمور دو جانبه بود. مأموران ایرانی برنامه داشتند بمبی را به ماشین او وصل کنند.

خانم ثابت که پرونده را دیده است، می‌گوید: «وقتی دیدند نمی‌توانند بمب را به ماشینم وصل کنند، به آن مرد گفتند کار را بی سر و صدا تمام کن. او پرسید چقدر بی سر و صدا؟ و جواب دادند: به بی سرو صدایی یک چاقوی آشپزخانه.»
ناجی شریفی زیندشتی (نفر وسط) در کنار مقام‌های آذربایجان غربیچرا ایران از گروه‌های تبهکار برای ترورهای سیاسی استفاده می‌کند؟
پس از انقلاب ایران، صدها مخالف و چهره سیاسی ایرانی در سراسر جهان از جمله در کردستان عراق ترور شده‌اند. حکومت ایران قبلا از افرادی از گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان و گروه‌های جهاد اسلامی استفاده می‌کرد که از نظر ایدئولوژیک به جمهوری اسلامی نزدیک بودند،

پس از ترور رهبران کرد در سال ۱۹۹۲ در رستوران «میکنوس» برلین، دادستان‌های آلمانی کل رهبری ایران را متهم به این قتل‌ها کردند. این ترورها توسط مأموران ایرانی و اعضای حزب‌الله انجام شده بود.

پس از صدور حکم محکومیت در برلین در سال ۱۹۹۷، کشورهای اروپایی سفیران خود را از ایران فراخواندند. دادگاه همچنین حکم بازداشت بین‌المللی برای وزیر اطلاعات ایران صادر کرد و اعلام کرد که این ترور با اطلاع رهبر و رئیس‌جمهور وقت ایران انجام شده است. حکم دادگاه برلین، به یک بحران دیپلماتیک میان اتحادیه اروپا و ایران انجامید.

مت جوکس، رئیس ضدتروریسم پلیس بریتانیا، می‌گوید: «نفوذ در گروه‌های تبهکار آسان‌تر است، چون آن‌ها از نظر ایدئولوژیک به رژیم ایران وابسته نیستند.»

«برای من کاملاً روشن است که در ترورها و آدم‌ربایی‌هایی که شاهدش بودیم، چهره آشکار پرخاشگری دولتی دیده می‌شود. ولی هم‌زمان، نفوذ خزنده‌ای در جوامع، سازمان‌های مردم‌نهاد و نهادهای دیگر هم دیده شده است.»

از زمان ترورهای برلین، به‌نظر می‌رسد حکومت ایران تاکتیک خود را تغییر داده است و به‌جای استفاده از مأموران خود یا گروه‌های هم‌سو، حالا از باندهای تبهکار برای ترور و آدم‌ربایی سیاسی استفاده می‌کند.