چگونه ته سیگار راز جنایت ۳۰ ساله را فاش کرد
+20
رأی دهید
-0
جسد مری مک‌لاکلین ۲ اکتبر سال ۱۹۸۴ در آپارتمانش در گلاسکو پیدا شدبی بی سی: بیش از ۳۰ سال پس از قتل مری مک‌لاکلین، ته سیگاری که در آپارتمانش پیدا شده بود، اولین سرنخ از هویت قاتل را فاش کرد.مشخصات دی‌ان‌ای یافت‌شده در گره بند لباس‌خواب که برای خفه کردن مری، مادر یازده فرزند، استفاده شده بود هم با مشخصات دی‌ان‌ای ته سیگار مطابقت داشت.
این کشف ابتدا کارآگاهان پیگیر این پرونده قدیمی را دلسرد کرد، چون مظنون اصلی زمانی که جسد مری ۵۸ ساله در غرب گلاسکو پیدا شد، در زندان ادینبورگ بود.
اما دفتر ثبت رئیس زندان ثابت کرد که گراهام مک‌گیل، آزار‌گر جنسی سابقه‌دار، در زمان قتل مری مک‌لاکلین، با ضمانت آزاد بوده است.
این سوابق نشان می‌داد که او چند ساعت پس از ترک خانه مری در اولین ساعات روز ۲۷ سپتامبر ۱۹۸۴ به سلول خود در زندان بازگشته بود.
جوانا کاکرین، متخصص پزشکی‌قانونی بر روی شواهدی که از سال‌ها پیش باقی مانده بود آزمایش دی‌ان‌ای انجام دادمستند بی‌بی‌سی، به نام «در جست‌وجوی قاتل مری مک‌لاکلین» ماجرای تحقیق و بررسی‌های این پرونده قدیمی را بازگو و تأثیر ویرانگر قتل او بر خانواده و بستگانش را روایت می‌کند.جوانا کاکرین، کارشناس ارشد پزشکی قانونی می‌گوید: «بعضی قتل‌ها هستند که تا سال‌ها همراه آدم می‌مانند. قتل مری یکی از غم‌انگیز‌ترین پرونده‌های قدیمی بود که در مورد آن تحقیق کردم.»
مری آخرین شب زندگی‌اش در رستوران هایندلند نوشیده و دومینو بازی کرده بود. این رستوران حالا به کلوپ داک مشرف به پارک منسفیلد تبدیل شده است.
او بین ساعت ۲۲:۱۵ تا ۲۲:۳۰ رستوران را ترک می‌کند و مسافت حدود دو کیلومتری تا خانه‌اش را پیاده طی می‌کند.
در طول مسیر او به سوپر‌مارکت آرماندو در خیابان دومبارتون سر می‌زند و با کارکنان آنجا شوخی می‌کند و نوشیدنی و سیگار می‌خرد.
یک راننده تاکسی که مقتول را می‌شناخت بعد‌ها گفت که آن شب وقتی مری پابرهنه و در حالی که کفش‌هایش را در دست گرفته بود راه می‌رفت، مردی را دیده که او را تعقیب می‌کرده است.
مارتین کولن، پسر مری که هفته‌ای یک بار به مادرش سر می‌زد جسد او را در خانه یافتترتیب وقایع و چگونگی رسیدن مک‌گیل به آپارتمان مری در طبقه سوم مجتمع کرتی کورت روشن نیست اما هیچ نشانه‌ای مبنی بر به زور وارد شدن به آپارتمان وجود نداشت.وقتی قاتل وارد شد به زنی که سنش بیش از دو برابر او بود وحشیانه حمله کرد.
در آن زمان خبری از تلفن همراه نبود و در نتیجه مری تماس چندانی با دیگر اعضای خانواده‌اش که در گلاسکو، لانارک‌شر و ایر‌شر زندگی می‌کردند نداشت.
هفته‌ای یک بار مارتین کولن، یکی از پسرهایش، به او سر می‌زد.
وقتی پسر ۲۴ ساله روز ۲ اکتبر ۱۹۸۴ به آپارتمان آمد در را که باز کرد هیچ پاسخی نیامد و بوی شدید و آزارنده‌ای به مشام می‌رسید.
پیکر بی‌جان مری را در حالی که به پشت روی تشک خالی افتاده بود در آنجا پیدا کرد.
دندان‌های مصنوعی او روی زمین افتاده بود و لباس جدید سبزرنگی که برای رفتن به رستوران پوشیده بود، پشت و رو بر تنش پوشانده شده بود.
یان ویشارت، کارآگاه پیشین می‌گوید او قدردان گروه خود است که به صورت روشمند و صحیح شواهد به دست‌آمده از صحنه قتل را نگهداری کردند که بعد‌ها باعث محکومیت قاتل شدایان ویشارت، افسر سابق تحقیقات، صحنه قتل را «به طرز عجیبی بی‌رحمانه» توصیف می‌کند.او می‌گوید: «تراژدی اینجا است که در هنگام قتل او به چشمان قاتل نگاه می‌کرده است.».
معاینات پس از مرگ نشان می‌دهد که مری پنج روز پیش از آن به دلیل خفگی درگذشته بود.
کارآگاهان در طول ماه‌های پس از قتل بیش از ۱۰۰۰ اظهار‌نامه جمع‌آوری کردند اما جست‌وجو برای یافتن قاتل از هر راهی به بن‌بست رسید.
یک سال پس از قتل به خانواده خبر دادند که تحقیقات مختومه اعلام شده است اما افسر پلیس جنایی به جینا مک‌گاوین، دختر مری گفت: «امیدتان را از دست ندهید.»
جینا مک‌گاوین هرگز تصورش را هم نمی‌کرد که تا پایان عمرش شاهد اجرای عدالت برای مادرش باشدمری یازده فرزند از دو پدر آنها داشت و در محیط اطراف محل زندگی‌اش آدم شناخته‌شده‌ای بود.دختر او جینا در مستند بی‌بی‌سی می‌گوید تنش‌ها و درگیری‌هایی هنگام ترک شش فرزندش و با پنج فرزند دیگرش از شریک زندگی بعدی وجود داشت.
او می‌گوید: «من فکر می‌کردم قاتل پنهان یکی از اعضای خانواده است.»
جینا که کتابی درباره قتل مادرش نوشته است می‌گوید حدس و گمان‌های خود را با پلیس در میان گذاشته است.
او می‌گوید: «خواهران و برادران هم در سال ۱۹۸۴ مثل من فکر می‌کردند.»
«یکی از فرزندان او در این کار دست داشته یا اطلاعات بیشتری از ماجرا دارد ولی ما نمی‌توانیم هیچ چیزی را ثابت کنیم.»
مری شب قبل از قتل در بار و رستوران محلی دومینو بازی کرده و نوشیده بودتا سال ۲۰۰۸ چهار تحقیق و بررسی جداگانه نتوانست به مشخصات مظنون این قتل دست پیدا کند.پنجمین بازبینی در سال ۲۰۱۴ آغاز شد و پیشرفت نهایی به لطف یک مرکز جدید تشخیص هویت دی‌ان‌ای در پردیس جرایم اسکاتلند در گارتکاش، واقع در لانارک‌شر شمالی ممکن شد.
پیش از آن کارشناسان فقط می‌توانستند ۱۱ مشخصه دی‌ان‌ای را بررسی کنند اما با فناوری جدید امکان تشخیص ۲۴ مشخصه دی‌ان‌ای فراهم شده است.
این امر به شکل چشمگیری امکان دریافت اطلاعات از نمونه‌های کوچک‌تر یا بی‌کیفیت‌تر را برای متخصصان فراهم کرد.
تام نلسون، مدیر بخش پزشکی‌قانونی پلیس اسکاتلند می‌گوید در سال ۲۰۱۵ فناوری این امکان را فراهم کرد که «به گذشته بازگردیم و عدالت را برای همه کسانی که امیدشان را از دست داده بودند محقق کنیم».
پلیس استرتکلاید تصویر چهره‌نگاری مظنون را در سال ۱۹۸۴ منتشر کردنمونه‌ها و شواهدی که در سال ۱۹۸۴ جمع‌آوری شده بود چند تار موی مری، نمونه بافت زیر ناخن‌ها و ته سیگار‌ها بود.از جوانا کاکرین کارشناس ارشد پزشکی قانونی خواسته شد تا شواهد صحنه قتل را که از ۳۰ سال پیش در پاکت‌‌های کاغذی نگهداری شده بود بررسی کند.
او می‌گوید: «در آن زمان از مشخصات دی‌ان‌ای چیزی نمی‌دانستند.»
«آنها از امکانی که در این شواهد وجود داشت اطلاعی نداشتند و نمی‌توانستند تصور کنند که زمانی چه ارزشی پیدا خواهد کرد».
کارشناس ارشد پزشکی قانونی می‌گوید گروه تحقیق اولیه «دور‌اندیشی شگفت‌آوری» در مورد نگهداری از شواهد نشان داد.
سیگاری که قاتل در آپارتمان مری کشیده بود اولین سر نخ تشخیص هویت او بودپیشرفت مهم تحقیقات از یک ته سیگار «امباسی» شروع شد که در زیر‌سیگاری اتاق‌نشیمن و روی میز بود.چون مارک سیگار مورد علاقه مری، «وود‌باین» بود این موضوع مورد توجه گروه تحقیق این پرونده قدیمی قرار گرفت.
جوانا کاکرین می‌گوید امیدوار بود پیشرفت‌های فناوری امکان ردیابی سطوح مختلف دی‌ان‌ای را برای او فراهم کند.
او در مستند بی‌بی‌سی گفت که سرانجام ما به لحظه کشف بزرگ رسیدیم و این لحظه زمانی بود که ته سیگاری که پیش از این هیچ پروفایلی از دی‌ان‌ای به ما نمی‌داد اکنون یک پروفایل کامل مردانه را نشان می‌داد. این امکانی بود که پیش از این هرگز نداشتیم و این اولین یافته مهم علمی و مستند در این پرونده بود.»
جوانا کاکرین، متخصص ارشد پزشکی‌قانونی شواهدی را که از آپارتمان مری به دست آمده بود در آزمایشگاه پردیس جرایم اسکاتلند در گارتکوش بررسی کرداین نمونه به پایگاه داده دی‌ان‌ای اسکاتلند ارسال شد تا با هزاران پروفایل مجرمان محکوم‌شده مقایسه شود.نتیجه از طریق ایمیل در قالب یک فرم به خانم کاکرین ارسال شد.
او سریع به انتهای ایمیل رفت و علامت ضربدر را کنار باکس «تطابق کامل» دید.
این کارشناس گفت: «لحظه‌ای بود که مو بر تنم سیخ شد.»
او افزود: «این نتیجه فردی به نام گراهام مک‌گیل را شناسایی کرد و در فرم می‌توانستم ببینم که او سوابق کیفری سنگینی در جرایم جنسی دارد.»
«پس از بیش از ۳۰ سال، بالاخره فردی را یافتیم که با این پروفایل دی‌ان‌ای مطابقت داشت.»
مری به تنهایی در طبقه سوم آپارتمانی در کرتی کورت در منطقه پارتیک گلاسکو زندگی می‌کرداما این پیشرفت در تحقیقات که سال‌های طولانی در انتظارش بودند پس از آنکه دریافتند مک‌گیل در زمان قتل مری به جرم تجاوز و اقدام برای تجاوز در زندان بوده، معمای بغرنجی رو‌به‌رو شد.سوابق نشان می‌داد که او تا روز ۵ اکتبر ۱۹۸۴ آزاد نشده بود، یعنی ۹ روز پس از آخرین باری که مری مک‌لاکلین زنده دیده شد.
کنی مک‌کوبین، کارآگاه بازنشسته، مامور شد تا این معمای غیرمنطقی را حل کند.
به خانم کاکرین نیز گفته شد که برای ساختن یک پرونده محکم، شواهد پزشکی قانونی بیشتری مورد نیاز است.
جوانا کاکرین گره بند لباس‌خوابی را برای خفه کردن مری از آن استفاده شده بود، باز کرد تا ببیند آیا می‌تواند دی‌ان‌ای قاتل را در آن پیدا کنداین جست‌وجو او را به «کپسول زمانی از دی‌ان‌ای» دیگری رساند: بند لباس خوابی که برای خفه کردن مری استفاده شده بود.خانم کاکرین معتقد بود احتمال زیادی وجود دارد که فردی که گره را سفت کرده، با بخشی از پارچه‌ای که اکنون درون آن پنهان شده، تماس برقرار کرده باشد.
او زیر نور خیره‌کننده چراغ‌های فلورسنت در آزمایشگاهش، کمربند را به‌آرامی و گره‌به‌گره باز کرد تا پس از بیش از سه دهه، پارچه‌ی پنهان‌شده را آشکار کند.
او گفت: «ما آن مدرک کلیدی را پیدا کردیم، دی‌ان‌ای که با گراهام مک‌گیل مطابقت داشت، روی گره‌های طناب.»
او اضافه کرد: «او این طناب را دور گردن مری بسته و همان گره‌ها را برای خفه کردنش سفت کرده بود.»
پلیس برای یافتن قاتل مری از مردم درخواست اطلاعات کردعلاوه بر این، ردی از مایع منی قاتل هم روی لباس سبز‌رنگ پیدا شد.اما آقای مک‌کوبین، که اکنون بازنشسته شده، در مستند بی‌بی‌سی گفت که شواهد پزشکی قانونی به‌تنهایی برای محکومیت کافی نبود.
او گفت: «فرقی نداشت کدام دی‌ان‌ای را در اختیار داشتیم. مظنون عذر کاملا محکمی داشت. چطور می‌توانست قتل را مرتکب شود در حالی که در زندان بود؟»
یافتن سوابق دشوار بود، زیرا زندان اچ‌ام‌پی ادینبرو در زمان قتل بازسازی شده بود و در دوران پیش از دیجیتالی شدن، اسناد کاغذی از بین رفته بود.
جست‌وجوی مک‌کوبین سرانجام او را به بایگانی ملی اسکاتلند در قلب ادینبرو رساند، جایی که توانست دفتر رئیس زندان را پیدا کند.
و تنها یک ورودی ثبت‌شده همه چیز را تغییر داد.
در کنار یک شماره زندانی، نام جی مک‌گیل و مخفف تی‌اف‌اف ثبت شده بود.
کارآگاه مک‌کوبین توضیح داد: «این به معنای آموزش برای آزادی بود، یعنی مرخصی آخر هفته از زندان.»
تیم تحقیق دریافت که مک‌گیل دو روز مرخصی آخر هفته داشته، با سه روز مرخصی پیش از آزادی مشروط، و در ۲۷ سپتامبر ۱۹۸۴ به زندان بازگشته است.
مارک هندرسون، افسر ارشد تحقیقات سابق، گفت: «این همان مدرک طلایی بود که دنبالش می‌گشتیم.»
گراهام مک‌گیل سرانجام ۳۷ سال پس از قتل مری محکوم شدمک‌گیل سرانجام ۴ دسامبر ۲۰۱۹ دستگیر شد.در آن زمان او هنوز به عنوان مجرم جنسی تحت نظارت بود اما در لینوود در منطقه گلاسکو مشغول به کار بود.
جینا گفت که این خبر برایش مایه آرامش بود و افزود: «هرگز فکر نمی‌کردم که در دوران زندگی‌ام شاهد این لحظه باشم.»
مک‌گیل پس از یک محاکمه چهارروزه در آوریل ۲۰۲۱ مجرم شناخته شد و به حداقل ۱۴ سال زندان محکوم شد.
قاضی لُرد برنز در دادگاه عالی گلاسگو گفت که مک‌گیل هنگام قتل مری ۲۲ ساله بود اما اکنون در ۵۹ سالگی در جایگاه متهم ایستاده است.
او افزود: «خانواده او تمام این مدت در انتظار کشف حقیقت بودند، در حالی که می‌دانستند فردی که این جنایت را مرتکب شده احتمالا آزادانه در جامعه زندگی می‌کند.»
«آنها هرگز امیدشان را از دست ندادند که روزی حقیقت را درباره آنچه برای او اتفاق افتاد، بفهمند.»