آیا نتانیاهو پس از شکست آتش‌بس ترامپ در غزه، مذاکرات ایران و آمریکا را هم به شکست می‌کشاند؟

یورونیوز: نشریه اسرائیلی هاآرتص در مطلبی تحلیلی ضمن اشاره به نقش تخریبی بنیامین نتانیاهو در فروپاشی آتش‌بس غزه که تحت فشارهای آمریکا حاصل شده بود این سوال را مطرح کرده است که آیا نخست وزیر اسرائیل در به چالش کشیدن مذاکرات جاری میان تهران و واشنگتن نیز نقش ایفا خواهد کرد؟

نویسنده در ابتدای گزارش که شرح کامل آن را در زیر می‌خوانید از «مانورهای سیاسی بنیامین نتانیاهو» به عنوان تدابیری که مهم‌ترین دستاورد سیاست خارجی ترامپ در این دوره را با چالش جدی مواجه کرده است»، یاد می‌کند و می‌افزاید: به نظر می‌رسد نتانیاهو چیزی فراتر از صرف آزادی گروگان‌های اسرائیلی را به خطر می‌اندازد.

هنگامی که توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها میان اسرائیل و حماس در اواسط ژانویه امضا شد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، حتی پیش از ورود به کاخ سفید یک دستاورد بین‌المللی بزرگ را به نام خود ثبت کرد.

دولت بایدن بیش از یک سال در دستیابی به چنین توافقی ناکام مانده بود، اما ترامپ و فرستاده ویژه او، استیو ویتکاف، فشارها را بر نقاط درست اعمال کردند و در نهایت توافق آتش‌بس را غزه به نتیجه رساندند.

این توافق به مدت دو ماه پابرجا ماند و طی آن حماس ۳۳ گروگان اسرائیلی را آزاد کرد که ۲۵ نفر از آنها زنده بودند.

اما پیش از اجرای مرحله دوم توافق که طی آن قرار بود حماس تمام گروگان‌های باقی‌مانده را آزاد کند و اسرائیل نیز نیروهای خود را از غزه بیرون بکش، همه چیز به یکباره فروپاشید.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ضمن امتناع از ورود به مذاکرات بر سر خروج از غزه، تلاش کرد تا شرایط جدیدی را بر حماس تحمیل کند؛ توافقی که به موجب آن تنها زمینه آزادی تعداد انگشت‌شماری از گروگان‌ها فراهم می‌شد و آتش‌بس نیز به جای دائمی شدن، تنها برای چند هفته تمدید می‌شد.

با گذشت بیش از یک ماه از تلاش ناکام نتانیاهو برای مذاکره مجدد بر سر توافقی که خودش امضا کرده بود، تاکنون حتی یکی از ۵۹ گروگان باقی‌مانده در غزه، آزاد نشده‌اند.

از سرگیری جنگ، با وجود اعتراضات پر سر و صدا و دلخراش خانواده‌های گروگان‌ها، نتوانسته حماس را وادار به پذیرش توافق‌های جزئی یا موقت کند.

حماس که پس از ۱۸ ماه جنگ همچنان کنترل بخش‌های وسیعی از غزه را در دست دارد، در مطالبه خود برای حصول توافقی جامع که شامل آزادی تمام گروگان‌ها در ازای پایان جنگ باشد، ثابت‌قدم بوده است.

نتانیاهو و رون درمر، وزیر امور راهبردی کابینه اسرائیل و از نزدیکان نخست وزیر موفق شدند مهمترین دستاورد سیاست خارجی ترامپ در سه ماهه اول دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش را به بن‌بست بکشانند.

آنها به جای استفاده از فرصت ایجادشده بواسطه اجرای توافق آتش‌بس برای پایان جنگ و آزادی تمام گروگان‌ها، آنطور که ترامپ وعده آن را داده بود، دولت آمریکا را به سمت پذیرش طرح خود برای به اجرا درآمدن یک توافق جزئی سوق دادند؛ وقتی هم که حماس این پیشنهاد را رد کرد، آنها جنگ را از سر گرفتند.

بنیامین نتانیاهو شنبه شب در بیانیه‌ای از پیش ضبط شده که برای شبکه‌های تلویزیونی اسرائیل ارسال شد، استدلال‌های ماه‌های اخیر خود را در مخالفت با مرحله بعدی توافق آتش‌بس و پایان جنگ در ازای آزادی تمام گروگان‌ها تکرار کرد.

این بیانیه ارزش خبری چندانی نداشت، اما یک بار دیگر تأکید کرد که نتانیاهو مصمم است جنگ در غزه را به‌صورت نامحدود ادامه دهد ؛ اقدامی که جان گروگان‌ها و سربازان اسرائیلی را به خطر می‌اندازد.

در همین راستا، روز شنبه، برای اولین بار پس از فوریه گذشته، یک سرباز اسرائیلی در کمین حماس در شمال غزه کشته و پنج سرباز دیگر به شدت زخمی شدند.

تنها ساعاتی پیش از بیانیه نتانیاهو، مذاکره‌کنندگان آمریکا و ایران برای دومین بار در این ماه بر سر یک توافق هسته‌ای جدید با یکدیگر گفتگو کردند.
نتایناهو و درمر خواستار «لیبی‌سازی» ایران
هاآرتص مدعی است که توافق پیشنهادی شامل برچیدن برنامه هسته‌ای نظامی ایران در ازای لغو تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی است.

در این گزارش همچنین تصریح شده است که هدایت مذاکرات یاد شده برای ترامپ بر عهده استیو ویتکاف است که نقشی محوری در دستیابی به آتش‌بس کوتاه‌مدت غزه ایفا کرده بود.

ویتکاف به تجربه تلخی دست‌یافته و آموخته است که نتانیاهو و درمر با اهداف او در غزه همسو نیستند. در حالی که تلاش فرستاده آمریکا بر آزادی گروگان‌ها و پایان جنگ متمرکز است، به نظر می‌رسد نتانیاهو و درمر قصد دارند با طولانی‌کردن درگیری‌ها مانع اقدام شرکای ائتلافی راست‌ افراطی نخست وزیر برای سرنگون کردن دولت شوند.

هاآرتص سپس در این گزارش تاکید می‌کند که فرستاده ترامپ در خاورمیانه به زودی درخواهد یافت این تنها روند دیپلماتیکی نیست که طرف‌های اسرائیلی او قادر به تخریب آن هستند.

استیو ویتکاف با هدف واقع‌بینانه اطمینان از اینکه که رژیم ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند مذاکرات با تهران را آغاز کرد.

فرستاده ویژه دولت ترامپ در امور خاورمیانه در مصاحبه‌هایی با تاکر کارلسون و فاکس نیوز، توضیح داد که واشنگتن برای دستیابی به این هدف حیاتی حاضر به پذیرش چه مصالحه‌هایی خواهد بود.

اگرچه اسرائیل رسماً بخشی از مذاکرات هسته‌ای نیست، اما نتانیاهو و درمر خواسته‌های خود را به روشنی مطرح کرده‌اند.

آن‌ها خواهان اجرای «مدل لیبی» در ایران هستند که شامل برچیدن کامل زیرساخت هسته‌ای این کشور، اعم از نظامی و غیرنظامی می‌شود.

در ادامه گزارش هاآرتص آمده است: اما از آنجا که معمر قذافی، دیکتاتور لیبی پس از پذیرش این خواسته سرانجام به دست مخالفانش کشته شد (حتی اگر دلایل دیگری داشت)، به نظر نمی‌آید این مدل هرگز مورد پذیرش حاکمان افراطی ایران قرار گیرد. طرح این پیشنهاد از اساس چیزی جز تلاش برای به بن‌بست کشاندن مذاکرات نیست.
آیا دولت ترامپ در برابر فشارهای نتانیاهو رویکرد خود نسبت به ایران را تغییر می‌دهد؟
نتانیاهو و درمر در دولت ترامپ متحدان قدرتمندی دارند که به نظر می‌رسد تلاش دارند اهداف رئیس جمهوری در پایان دادن به جنگ‌ها و نه آغاز آنها را نادیده بگیرند.

بنا به این گزارش، نتانیاهو و وزیر امور راهبردی کابینه اسرائیل همچنین تلاش دارند تا علاوه بر سنگ انداز‌های دیگری که بتواند کل فرایند دیپلماتیک جاری را به امری بی‌ثمر تبدیل کند، دولت‌های اروپایی را نیز برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران تحت فشار قرار داده‌اند.

این در حالیست که دونالد ترامپ حتی بدون فشارهای نتانیاهو و درمر، یک مذاکره‌کننده سرسخت است و بارها به ایران هشدار داده است در صورت عدم امضای توافق، باید آماده حمله به تاسیسات هسته‌ای خود باشد.

هدف اعلامی او برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای برای همه طرف‌ها روشن است؛ اگر ایران این شرط را نپذیرد، احتمال مواجهه با حمله نظامی آمریکا را باید مد نظر قرار دهد.

اما نکته اینجاست که حتی بدون در نظر گرفتن کارزار خرابکاری نتانیاهو، مواضع ترامپ و خطر حمله نظامی آمریکا جدی هستند. با این حال، اقدامات نخست‌وزیر، این وضعیت را بسیار خطرناک‌تر و نگران‌کننده‌تر می‌کند.

پرسش اساسی این است که آیا ویتکاف و دیگر مقامات دولت آمریکا از رفتار نتانیاهو در جریان آتش‌بس غزه درس گرفته‌اند یا نه؟

به یاد داشته باشیم که جی. دی. ونس پیش از انتخابات تاکید کرده بود که منافع اسرائیل و آمریکا در خصوص ایران یکسان نیست.

معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده در این خصوص گفته بود: «به گمانم، منفعت ما قطعاً در دوری از جنگ با ایران است.»

ها‌آرتص سپس با اشاره به این رویکرد آمریکا که آنرا خط مشی واشنگتن در مذاکره با ایران می‌داند گزارش خود را با این سوال به پایان می‌برد که آیا دولت ایالات متحده در برابر فشارهای نتانیاهو بر این موضع خود باقی خواهد ماند؟ یا اینکه نخست‌وزیر اسرائیل همانطور که مذاکرات آزادی گروگان‌ها را به چالش کشاند، زمینه شکست این گفت‌وگوها را نیز فراهم خواهد کرد؟