علوی‌های سوریه کیستند و ریشه خشونت علیه آن‌ها چیست؟

با شدت گرفتن خشونت‌های فرقه‌ای، خانواده‌های اقلیت علوی سوریه به شمال لبنان پناه می‌برندبی بی سی: در حالی که خشونت و قتل‌های انتقام‌جویانه در مناطق وفادار به بشار اسد، رهبر برکنار شده سوریه، همچنان ادامه دارد، احمد شرع رئیس جمهور موقت این کشور خواهان اتحاد شده است.

این درخواست در پی چندین روز درگیری مطرح شد که گفته می‌شود در جریان آن نیروهای امنیتی دولت جدید سوریه به کشتن صدها غیرنظامی از اقلیت مذهبی علوی را کشته‌اند.

برخی تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند که پس از سقوط سریع اسد از قدرت، این احتمال وجود دارد که تنش‌های فرقه‌ای در سوریه تشدید شود.

علویان چه کسانی هستند و به چه باور دارند؟ و چرا اکنون هدف قرار گرفته‌اند؟
تاریخچه‌ای از سرکوب و سیاست
اقلیت مذهبی علوی شاخه‌ای از اسلام شیعه است که در قرون نهم و دهم میلادی در سوریه پدید آمد.

علوی به معنای «پیرو علی» است، یعنی امام علی، پسرعمو و داماد پیامبر اسلام. آن‌ها با شیعیان این باور مشترک را دارند که امام علی جانشین برحق پیامبر بوده است.

آن‌ها اقلیتی کوچک در سوریه هستند که از آزار و اذیت و جنگ‌های صلیبی جان به در برده‌اند تا در دوران حکومت دودمانی خانواده اسد به قدرت برسند که بیش از ۵۰ سال به طول انجامید و سال گذشته میلادی به‌طور ناگهانی پایان یافت.

آیین‌های مذهبی علویان که گفته می‌شود شامل جشن گرفتن کریسمس و نوروز زرتشتی است، حتی برای بیشتر مسلمانان نیز ناشناخته است.

آن‌ها حدود ۱۰ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند و پس از مسلمانان سنی، دومین گروه مذهبی بزرگ در این کشور هستند.

تمرکز آن‌ها عمدتا در استان‌های ساحلی سوریه، یعنی لاذقیه و طرطوس است، اما در ترکیه، عراق و لبنان نیز برخی از پیروان این مذهب زندگی می‌کنند.

پس از کودتای سال ۱۹۷۰ که به رهبری حافظ اسد، پدر بشار اسد انجام شد، علویان کنترل نهادهای اصلی سوریه و دستگاه‌های امنیتی را در دست گرفتند.

در خاورمیانه، علویان در نگاه سایر مسلمانان بسیار لیبرال یا حتی سکولار تلقی می‌شوند. در دوران حکومت اسد، زنان تشویق نمی‌شدند که حجاب بپوشند و بسیاری از علویان روزه نمی‌گرفتند یا نماز نمی‌خواندند. برخی مسلمانان حتی علویان را یک فرقه بدعت‌گذار می‌دانند.

نفوذ آشکار و کنترل این فرقه بر اهرم‌های قدرت در کشوری که اکثریت آن را سنی‌ها تشکیل می‌دهند، پس از آن‌که اسد در دسامبر سال گذشته به روسیه گریخت، یک‌شبه از بین رفت.
چه عواملی منجر به این کشتارها شد؟یکی از نیروهای امنیتی وفادار به دولت جدید سوریه، سلاحی در دست دارد، در حالی که مردم علیه کشتار غیرنظامیان و نیروهای امنیتی وابسته به حاکمان جدید سوریه اعتراض می‌کنندبشار اسد، رهبر برکنار شده سوریه، از اقلیت علوی بود. او همچنین علوی‌ها را در ارتش و نیروهای امنیتی بدنام و خشن سوریه به کار گرفت و ارتقا داد. به گفته گروه‌های حقوق بشری، این نیروها جمعیت اکثریت سنی کشور را هدف قرار می‌دادند.

با وجود این، بسیاری از مردم عادی اقلیت علوی گفته‌اند که آن‌ها نیز تحت حکومت اسد، مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند و رنج کشیده‌اند، به‌ ویژه اگر با حکومت او مخالف بودند.

خشونت کنونی از هفته گذشته آغاز شد، زمانی که وفاداران به اسد که حاضر به تحویل سلاح‌های خود نشده بودند، نیروهای امنیتی را در اطراف شهرهای ساحلی لاذقیه و جبله به کمین انداخته و ده‌ها نفر از آن‌ها را کشتند.

غیاث دلا، یک سرتیپ سابق ارتش اسد، شورشی جدید علیه دولت کنونی را اعلام کرده و گفته است که «شورای نظامی آزادسازی سوریه» را تاسیس کرده است.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که افسران سابق امنیتی رژیم اسد که تسلیم نشده‌اند، در حال تشکیل یک گروه مقاومت در کوهستان‌ هستند.

به این ترتیب، هدف قرار گرفتن جامعه علویان به عنوان اقدامی انتقام‌جویانه از سوی نیروهای امنیتی کنونی سوریه تفسیر شده است.

ساکنان محلی که با بی‌بی‌سی صحبت کرده‌اند، گفته‌اند که بیشتر جامعه علوی اقدامات این گروه‌های مقاومت را رد می‌کنند و دلا و دیگر وفاداران سرسخت به اسد را مقصر خشونت‌ها می‌دانند.

گزارش شده که از زمان آغاز این کشتارها، صدها نفر خانه‌های خود را در استان‌های ساحلی لاذقیه و طرطوس که از پایگاه‌های اصلی حمایت از اسد بود، ترک کرده‌اند.

ساکنان محلی از صحنه‌های غارت و کشتارهای گسترده، از جمله قتل کودکان و اجسادی که در خیابان‌ها افتاده‌اند، سخن گفته‌اند.

بی‌بی‌سی نتوانسته آمار دقیق کشته‌شدگان را تایید کند. اما یک گروه ناظر مستقر در بریتانیا می‌گوید که دست‌کم ۱۲۰۰ غیرنظامی در «قتل‌عام‌هایی» که در روزهای جمعه و شنبه هفته گذشته علیه علویان در سواحل غربی سوریه انجام شد، کشته شده‌اند.

همچنین بنا بر اعلام سازمان ناظر بر حقوق بشر سوریه، ۲۳۱ نفر از نیروهای امنیتی و ۲۵۰ شبه ن‍ظامی طرفدار اسد نیز در این درگیری‌ها کشته شده‌اند.