وال‌استریت ژورنال: ایران ضعیف شده و به دنبال وقت‌کشی است، ولی آیا ترامپ قوی است؟

روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در مقاله‌ای تحلیلی نوشته است تهران تلاش خواهد کرد تا هر گونه اقدام ترامپ را به تأخیر بیندازد و مانند رؤسای جمهور دیگر آمریکا با او بازی کند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا می‌گوید نامه‌ای به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران نوشته است، اما رژیم ایران اصرار دارد که پیش از هرگونه مذاکره هسته‌ای، تحریم‌ها لغو شوند. با این حال ایران در موقعیتی نیست که پیش‌شرط تعیین کند و ترامپ نیز ممکن است بگوید، «کارت‌ها» در دست ایران نیست، همان گونه که درباره اوکراین نیز گفته بود که کارت‌ها در دست روسیه است.

رئیس جمهوری آمریکا روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با فاکس بیزنس فاش کرد که روز چهارشنبه نامه‌ای به رهبر ایران فرستاده و گفته است: «امیدوارم که مذاکره کنید، زیرا اگر مجبور شویم از نظر نظامی اقدام کنیم، برای آنها فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ روز جمعه نیز تأکید کرد که گزینه نظامی همچنان مطرح است. او گفت: «ترجیح می‌دهم یک توافق صلح داشته باشم تا گزینه دیگر، اما گزینه دیگر مشکل را حل خواهد کرد.»

ترامپ افزود: «ما به لحظات پایانی نزدیک شده‌ایم. نمی‌توانیم بگذاریم که آنها به سلاح هسته‌ای دست یابند. به‌زودی اتفاقی رخ خواهد داد.»

دیوید آلبرایت، کارشناس باسابقه هسته‌ای، هفته گذشته نوشت: «ایران در حال برداشتن آخرین گام‌های لازم برای گریز هسته‌ای است و امروز ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی خود را به غنی‌سازی ۶۰ درصدی تبدیل می‌کند.»

این سطح غنی‌سازی در عرض چند روز می‌تواند به درجه تسلیحاتی برسد.

جای تعجب ندارد که ایران در حال وقت‌کشی با ترامپ باشد. رئیس‌جمهور، مسعود پزشکیان می‌گوید که مایل به مذاکره است، اما مافوق او، علی خامنه‌ای، او را از این کار بازمی‌دارد. آنها قصد دارند مانند گذشته با یک رئیس‌جمهور آمریکایی دیگر بازی «پلیس خوب-پلیس بد» را انجام دهند، هزینه مذاکرات را بالا ببرند و آن‌قدر گفت‌وگو کنند تا ایالات متحده توانایی «بازگرداندن» تحریم‌های سازمان ملل را در ماه اکتبر از دست بدهد.

در تحلیل وال‌استریت ژورنال آمده که ایران به دلیل فشار اسرائیل در ضعیف‌ترین وضعیت خود در چند دهه اخیر قرار دارد. اما این رژیم قبلاً هم ضعیف شده بود و همیشه توانسته است خود را احیا کند؛ گاه با مذاکرات پایان‌ناپذیر و گاه با چهره‌هایی که قول صلح می‌دهند.

به نوشته این روزنامه، این تاکتیک در زمان اوباما جواب داد. او نامه‌هایی به خامنه‌ای نوشت و در نهایت توافق «بدی» را امضا کرد که راه ایران را به سوی سلاح هسته‌ای هموار می‌کرد. بایدن نیز برای راضی کردن ایران از اعمال تحریم‌ها دست کشید، در نتیجه صادرات نفت ایران از ۳۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ به ۱.۷ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۴ افزایش یافت. اما در مقابل، ایران جنگی هفت‌جبهه‌ای را علیه اسرائیل آغاز کرد و پیشرفت بیشتری در برنامه هسته‌ای خود به دست آورد.

با این حال، درگیری‌های نظامی با اسرائیل، ایران را ضعیف‌تر از همیشه کرده است به‌طوری که دیگر قادر به آسیب زدن به «شیطان کوچک» نیست و هیچ قدرتی برای توقف آن ندارد. اسرائیل بهترین سامانه‌های دفاع هوایی ایران را که برای جلوگیری از حمله بزرگ طراحی شده بود، نابود کرد و برنامه هسته‌ای ایران را بی‌دفاع گذاشت. بسیاری از نیروهای نیابتی ایران نیز به شدت تضعیف شده‌اند. حماس به نابودی کشیده شده، حزب‌الله بی‌هدف و زرادخانه‌اش ویران شده و رژیم اسد در سوریه دیگر وجود ندارد.

ایران با تورم ۴۰ درصدی مواجه است و از سال ۲۰۱۸ تاکنون ۹۵ درصد از ارزش پول ملی خود را از دست داده است. هفته گذشته، تهران وزیر دارایی خود را استیضاح کرد و او را قربانی بحران اقتصادی ساخت.

همه اینها به این معناست که اگر آمریکا به دنبال توافقی جدید است، باید برای توافقی فشار بیاورد که، به گفته ترامپ، «در حد پیروزی نظامی باشد.»

چالش اصلی این است که آیا ایران حاضر است برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارد، اجازه بازرسی‌های بدون محدودیت را بدهد و اورانیوم غنی‌شده خود را از بین ببرد (و نه اینکه آن را برای نگهداری به روسیه بفرستد). اگر رژیم ایران این کار را نکند، نشان‌دهنده قصد آن برای ادامه مسیر دستیابی به بمب است تا در زمان مناسب گریز هسته‌ای انجام دهد.

وال‌استریت ژورنال می‌نویسد راه رسیدن به یک توافق مطلوب، اعمال «فشار حداکثری» است؛ همان سیاستی که بار اول برای ترامپ جواب داد. رئیس‌جمهور ایران همین حالا از این شکایت دارد که به دلیل تحریم‌ها، کشتی‌هایش «در بنادر گیر افتاده و قادر به تخلیه بار خود نیستند». روز شنبه، آمریکا معافیت تحریمی ۱۰ میلیارد دلاری برای فروش برق ایران به عراق را نیز لغو کرد.

وزیر خزانه‌داری آمریکا، اسکات بسنت، روز پنج‌شنبه ابراز اطمینان کرد که تحریم‌های ایران می‌تواند اقتصاد این کشور را که در حال فروپاشی است، به‌طور کامل نابود کند. اکنون او نیاز به مجوز دارد تا صادرات نفت ایران به چین را متوقف کند. ترامپ همچنین می‌تواند اجازه دهد که تعدادی از خلبانان اسرائیلی با بمب‌افکن‌های استراتژیک آمریکا تمرین کنند، امری که به نوشته تحلیلگر وال‌استریت ژورنال، به مثابه پیامی روشن خواهد بود.

مارک دوبوویتز، مدیرعامل بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، می‌گوید: «ایران به زانو درآمده، اما هنوز از پا نیفتاده است.» ذخایر ارزی ایران که در سال ۲۰۲۰ به ۴ میلیارد دلار کاهش یافته بود، در دوران بایدن به ۳۰ میلیارد دلار رسیده است. هدف حکومت ایران این است که ترامپ را متقاعد کند که همان مسیر دوران بایدن را در پیش بگیرد و با کاهش تحریم‌ها یا لغو تحریم‌های بیشتر، به اقتصاد ایران فرصت بازیابی بدهد.

وال‌استریت ژورنال می‌نویسد جمهوری اسلامی بارها نشان داده است که بیشتر به دنبال صدور انقلاب است تا ساختن یک خاورمیانه آباد و مرفه. این کشور همواره در جنگی علیه اتحاد منطقه‌ای آمریکا بوده است و این بار در حال شکست خوردن است. اگر ایران نتواند ترامپ را فریب دهد، آمریکا و اسرائیل فرصتی کمیاب در اختیار دارند تا از این شرایط به نفع خود بهره ببرند.