شکایت سه زندانی دوره پهلوی از پرویز ثابتی به اتهام شکنجه؛ «دادخواهی» یا «پرونده‌سازی مبتذل»؟

شکایت از پرویز ثابتی به اتهام دست داشتن در شکنجه مخالفان شاهبی بی سی: شکایت سه ایرانی ساکن ایالات متحده آمریکا از پرویز ثابتی واکنش‌های بسیاری در در شبکه‌های اجتماعی و محافل سیاسی داشته است. این سه نفر آقای ثابتی، از مقامات ارشد سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در دوره پهلوی را به مسئولیت در «شکنجه» متهم کرده‌اند.

این سه نفر با مقصر دانستن آقای ثابتی در «شکنجه و بدرفتاری» با خود، او را به نهادینه کردن شکنجه در سازمان‌های امنیتی ایران در زمان شاه متهم کرده‌اند و خواهان دریافت غرامت چندین میلیون دلاری شده‌اند.

واکنش‌ها به این ثبت شکایت کاملا متفاوت بوده و برخی به تمجید آقای ثابتی و تقبیح شکایت کنندگان پرداخته‌اند و برخی نیز از این شکایت استقبال کرده‌اند.

برخی از مدافعان پرویز ثابتی، به شاکیان با عناوینی چون «تروریست پنجاه و هفتی» و یا «پرونده سازی مبتذل چپ‌ها» حمله کرده‌اند و در مقابل عده‌ای این دفاع‌ها را «سفیدشویی جنایتکاران ساواک» دانسته‌اند.

آقای ثابتی در مستندی که از شبکه من‌وتو پخش شد، ادعاهای دست داشتن در «شکنجه» زندانیان را رد کرده است.

پروز ثابتی از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ رئیس اداره سوم و قائم مقام ساواک بود که براساس گزارش‌ها «مهم‌ترین» بخش سازمان اطلاعات و امنیت ایران را اداره می‌کرد.

آقای ثابتی پس از اعتراضات ۱۴۰۱ در یکی از تجمعات ایرانیان خارج از کشور پس از ۴۶ سال برای اولین بار در انظار عمومی دیده شد و یک مستند شبکه من‌وتو نیز او را در کانون توجه‌ها قرار داد.

حال با شکایت سه نفر در آمریکا که نام آنها تاکنون علنی نشده، او مجددا در مرکز توجهات قرار گرفته است.

به گزارش خشایار جنیدی، خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی در آمریکا این شکایت در ایالت فلوریدا که گفته می‌شود آقای ثابتی در آنجا ساکن است ثبت شده و شاکیان «به دلیل نگرانی‌های امنیتی در داخل و خارج از ایران» نامشان را اعلام نکرده‌اند.

این شکایت توسط نهادی به نام «کالکتیو ایرانیان برای عدالت و مسئولیت‌پذیری» تنظیم شده و آنها گفته‌اند آقای ثابتی شکنجه را در دستگاه‌های امنیتی ایران «نهادینه» کرده و در گرفتن «اعتراف تلویزیونی از مظنونین» نقش داشته است.

سه شاکی که گفته می‌شود سن آنها ۶۸، ۷۲ ساله و ۸۵ سال است در شکایت خود خواستار غرامت ۲۲۵ میلیون دلاری از آقای ثابتی به اتهام «بازداشت و شکنجه» در زمان مدیریتش در ساواک هستند.
واکنش‌ها چیست؟حضور آقای ثابتی در یکی از تجمعات ایرانیان در آمریکا (راست) توجه‌ها را به عملکرد او در جوانی‌اش (چپ) جلب کردایرج مصداقی، زندانی سیاسی سابق ثبت شکایت از پرویز ثابتی را به تلاش برخی از فعالان حقوق بشری برای یک «پروژه نان و آب‌دار» تعبیر کرده است.

احمد باطبی از فعالان دانشجویی زندانی در جمهوری اسلامی در حسابش در شبکه اجتماعی ایکس از این شکایت انتقاد کرده و نوشت: «آنچه امروز سه تن از افراد بی‌مایه در قالب شکایتی ۴۵ صفحه‌ای از #عالیجناب_پرویز_ثابتی مطرح کرده‌اند، نه در جستجوی عدالت که ابزاری برای پیشبرد اهدافی سیاسی است.»

مریم معمارصادقی هم گفته است: «از با محبت‌ترین، با انصاف‌ترین، باسوادترین عضوهای خانواده‌ام در ساواک خدمت کردند. همدیگر را انقدر راحت قضاوت نکنیم.»

شهرام ماکویی، پزشک طرفدار شاهزاده رضا پهلوی نیز خواهان افشای هویت شاکیان و فشار بر وکیل مدافع آنها شده است.

برخی کاربران هم اقدام به انتشار عکس‌های چپگرایان مسلح یا زندانیان دوره حکومت پهلوی کرده‌اند که در جمهوری اسلامی به مقامات عالیه رسیده‌اند و با این استدلال که این مقام‌ها زنده و سالم مانده‌اند، نوشته‌اند تصاویر این چنینی «برای اثبات ساواک روسفید تاریخ کافیست.»

در مقابل کوروش صحتی، فعال سیاسی و روزنامه‌نگار موافق این شکایت بوده و در حسابش در ایکس نوشته «شکنجه، شکنجه است، استبداد، استبداد.»

علی افشاری، فعال سابق دانشجویی که مدتی در جمهوری اسلامی زندانی بوده هم نوشته «ثابتی یک تمثیل است. هیچ چیز بهتر از آن در اثبات حقانیت انقلاب بهمن ۵۷ و تباهی درمان‌ناپذیر حکومت وابسته، دیکتاتوری و فاسد پهلوی نیست.»

آیدا قجر، روزنامه‌نگار هم در ایکس نوشته است: «نمی‌شه به شکنجه‌های جمهوری اسلامی اعتراض داشت ولی شکنجه‌های ساواک یا حکومت‌های قبل‌تر رو سفیدشویی کرد. نمی‌شه دنبال دموکراسی بود و از عدالت فرار کرد. نمی‌شه شکنجه‌گر عمامه‌به‌سر بد باشه و شکنجه‌گر کراواتی خوب. نمی‌شه اسمت رسانه باشه ولی بنگاه تحریف و تهدید باشی!»

برخی کاربران هم پرویز ثابتی را با اسدالله لاجوری مقایسه کرده‌اند که به گفته زندانیان سیاسی پس از انقلاب ۱۳۵۷ در زندان‌ها مسئول سختگیری بر مخالفان و شکنجه آنها بود.

ایندیپندنت که برای اولین بار شکایت سه نفر از پرویز ثابتی را رسانه‌ای کرد آقای ثابتی را «معمار نهادینه سازی شکنجه» در ایران خوانده بود و نوشته بود شاکیان او را یکی از «قدرتمندترین و مخوف‌ترین مردان» رژیم شاه خوانده‌اند. بر این مبنا یکی از شاکیان گفته بود که در دوران بازداشتش به او برق وصل کرده و او را از سقف با مچ‌هایشان آویزان کرده بودند درحالیکه وزنه‌هایی به او متصل بود.
چگونه پرویز ثابتی مجددا مورد توجه قرار گرفت؟آقای ثابتی در سال ۱۴۰۲ در مستندی که شبکه تلویزیونی من‌وتو ساخت، حاضر شد و از عملکردش در ساواک دفاع کردانتشار تصویری از پرویز ثابتی، یکی از بلندپایه‌ترین مقام‌های امنیتی در حکومت محمدرضا پهلوی در حاشیه تظاهرات همبستگی با معترضان در ایران در آمریکا در سال ۱۴۰۱ مجددا نظرها را به او جلب کرد.

انتشار عکس رئیس امنیت داخلی ساواک در ۸۶ سالگی همزمان بود با سخنرانی شاهزاده رضا پهلوی در تجمع مخالفان جمهوری اسلامی ایران در لس‌آنجلس.

کم‌تر عکس و فیلمی تازه از آقای ثابتی منتشر شده بود، هرچند او با بعضی رسانه‌ها مصاحبه صوتی می‌‌کرد و عکس‌هایی خانوادگی از او در سال‌های اقامتش در آمریکا وجود داشت.

اولین بار این عکس را دخترش پردیس ثابتی، که از دانشمندان موفق آمریکا است، با هشتگ زن، زندگی، آزادی در توییتر و اینستاگرام منتشر کرد و به انگلیسی نوشت:‌ « ۴۴ سال پیش در این روز، سرزمین مادری ما در سیاهی فرو رفت. به این امید که این سال روشنایی و همبستگی به همراه بیاورد.»

این عکس با موجی از انتقادها و همزمان نظرات تحسین‌آمیز مواجه شد.

علاوه بر آن شبکه تلویزیونی من‌وتو در یکی از آخرین برنامه‌هایش در دوره پیشین فعالیتش مستندی چند قسمتی را از آقای ثابتی پخش کرد که محور اصلی آن دفاع او از عملکردش در ساواک بود.
پرویز ثابتی کیست؟پرویز ثابتی در مصاحبه مطبوعاتی در مورد ماجرای سیاهکلپرویز ثابتی متولد ۴ فروردین ۱۳۱۵ در سنگسر سمنان است و در دانشکده حقوق دانشگاه تهران درس خوانده است.

او در سال ۱۳۳۷ به عنوان تحلیلگر در سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) استخدام شد. در سال ۱۳۴۵ به ریاست اداره یکم ساواک رسید. از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ مسئول اداره سوم یا مهم‌ترین رکن ساواک و رئیس ساواک تهران بود.

او سال ۱۳۵۷ با نام مستعار از فرودگاه تهران خارج شد و به لندن و سپس به آمریکا رفت. او دو فرزند دختر دارد.

پرویز ثابتی متهم است که در دوران ۲۰ ساله کار در ساواک و به ویژه مدیریت اداره سوم در شکنجه یا مرگ بسیاری از فعالان سیاسی قبل از انقلاب نقش داشته است.

او مخالف فعالیت آزادانه بسیاری از نویسندگان و هنرمندان از جمله صمد بهرنگی بوده است. خودش به‌صراحت در مصاحبه با عرفان قانعی‌فرد در کتاب «در دامگه حادثه» گفته که کتاب اولدوز و کلاغ‌های صمد بهرنگی را پیش فرح پهلوی برده و تاکید کرده نویسندگانی مثل صمد بهرنگی از راه داستان افکار کمونیستی را ترویج می‌دهند و باید جلو آنها گرفته شود.

آقای ثابتی در سراسر کتاب «در دامگه حادثه» به این موضوع اشاره می‌کند که اصرار داشته با فعالان سیاسی و نویسندگان جدی‌تر و شدید‌تر برخورد شود و درباره این موضوع به مقام‌های بالاتر از خود و محمدرضا پهلوی شکایت می‌برده است.

آقای ثابتی همچنین گفته که در سال‌های آخر حکومت پهلوی اگر برخورد جدی‌تری انجام می‌شد و به توصیه‌های او عمل می‌شد، کار حکومت به این‌جا نمی‌رسید. او سال ۱۳۵۷ فهرستی ۱۵۰۰ نفره‌ از نویسندگان و فعالان سیاسی و مذهبی به شاه داده و خواستار بازداشت آنها شد که گفته می‌شود محمدرضا شاه با بازداشت ۳۰۰ نفر از آنها موافقت کرده بود.

پرویز ثابتی مخالف نرمش محمدرضا شاه پهلوی در سال‌های آخر حکومتش در قبال مخالفان و مسائل حقوق بشری بود و می‌گوید شاه در این زمینه در مقابل آمریکا اشتباه کرد.