از سفال‌های خشن تا شلنگ‌های مدرن؛ آیا باید به فکر جایگزینی سبز برای کاغذ توالت بود؟

یورونیوز: رفتن به دستشویی امری طبیعی و جهانی است، اما چقدر وقت می‌گذاریم تا به تأثیرات زیست‌محیطی عادات دستشویی‌رفتن خود فکر کنیم؟

اینکه سر میز شام یا در مهمانی‌ها در مورد عادات دستشویی‌رفتن صحبت کنید ممکن است شما را به گل سرسبد مجلس تبدیل نکند، اما واقعیت این است که آنچه در دستشویی انجام می‌دهیم تأثیرات قابل توجهی بر محیط‌زیست و سلامت ما دارد.

مضافا اینکه این مساله در طول ادوار تاریخ با تغییرات زیادی روبرو بوده است. در اروپا رفتن به دستشویی تا همین یک قرن گذشته به راحتی‌ امروز نبود.

محققان بر این باورند که در دوران روم باستان، از تکه‌های سفالی به نام «پسوی/ pessoi» برای تمیز کردن استفاده می‌شد.

کارشناسان در مقاله‌ای در «مجله پزشکی بریتانیا» گفته‌اند «ویژگی‌های ساینده این نوع سفال نشان می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از پسوی‌ می‌توانست منجر به تحریک موضعی، آسیب به پوست یا غشای مخاطی، یا مشکلات بواسیر شود.»

اگر این گزینه برای مردمان آن روزگار خوشایند نبود، گزینه دیگر استفاده از یک اسفنج به سر یک چوب بود. به نظر این گزینه بهتر بود اما باید گفت که این اسفنج‌ها معمولاً به صورت اشتراکی استفاده می‌شدند.
دستشویی مدرن چه زمانی پدید آمد؟
ظهور دستشویی‌های خصوصی امروزی با توالت‌های دارای فلاش‌تانک و سایر تجملات امری بسیار متاخر و جدید است که در قرن گذشته به طور گسترده‌ای رواج پیدا کرده است.

روش‌های تمیز کردن خودمان نیز تکامل یافته است. امروزه به هر دستشویی در سراسر قاره اروپا بروید، خواهید دید که تعدادی رول کاغذ توالت آماده استفاده هستند، اما باید گفت که همین کاغذ توالت‌های بسته‌بندی‌شده نیز در سال ۱۸۵۷ میلادی اختراع شد و تا سال ۱۹۰۷ به صورت رول رایج نبود.

دکتر پیتر وارد، استاد بازنشسته تاریخ در دانشگاه بریتیش کلمبیا و نویسنده کتاب «تاریخ مدرن بدن تمیز» می‌گوید: «این تغییرات واقعاً خیلی خیلی آهسته انجام شدند، اما در قرن بیستم شتاب گرفتند.»

دکتر وارد که از سرعت تغییر در عادات بهداشت شخصی‌ شگفت‌زده بود گفت که پدربزرگش به او گفته بود که در دوران کودکی تنها دو بار در سال حمام می‌کرده است. او گفت: «اما حالا به دخترانم نگاه می‌کنم که در دوران نوجوانی‌شان گاهی روزی دو بار دوش می‌گرفتند. بنابراین یک خط زمانی از تغییرات عظیم فرهنگی وجود دارد.»
یک دستشویی در قلعه گریون استین در گنت بلژیکآیا کاغذ توالت برای محیط‌ زیست مضر است؟
با گسترش محصولات بهداشتی در شیوه زندگی مصرف‌گرایانه و رایج شدن کاغذ توالت، سوالاتی در مورد تأثیرات زیست‌محیطی آن به میان آمده است.

برآوردها نشان می‌دهند که میانگین سرانه مصرف کاغذ توالت در سال در ایالات متحده، کانادا و غرب اروپا بین ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرم است.

این در حالی است که اداره محیط‌زیست اروپا می‌گوید فرآیند تبدیل چوب به کاغذ یک فرآیند آلاینده است و در افزودن رایحه به کاغذ توالت نیز اغلب از مواد شیمیایی غیرضروری استفاده می‌شود.

سرجیو بافونی، هماهنگ‌کننده ارشد کارزارها در «شبکه محیط‌زیستی کاغذ» در این رابطه می‌گوید: «دستمال‌های کاغذی حدود ۱۰ درصد از تولید جهانی محصولات کاغذی را تشکیل می‌دهند، بنابراین شاید آنقدرها هم بزرگ به نظر نیاید؛ اما مساله این است که مصرف آن‌ها رو به افزایش است.»

برخی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهانی دستمال کاغذی به دلیل مشارکت در جنگل‌زدایی و در برخی موارد ارتباط با نقض حقوق بشر مورد انتقاد سازمان‌های محیط‌زیستی قرار گرفته‌اند.

اتحادیه اروپا موافقت کرده تا قوانینی تصویب کند که فروش محصولات بر‌گرفته از اراضی جنگل‌زدایی‌شده را ممنوع خواهد کرد. با این حال، طرح این قوانین سال گذشته به تعویق افتاد که باعث برگزاری یک اعتراض در پارلمان اروپا توسط فعالان محیط‌زیست شد.

اعضای گروه «کانوپه/ Canopée» در ماه نوامبر وارد ساختمان پارلمان اروپا شدند و کاغذ‌های توالت این ساختمان را با کاغذ‌ توالت‌های حاوی پیام‌هایی در حمایت از مقررات جدید عوض کردند.

این ممنوعیت اکنون پذیرفته شده است، اما اجرای آن یک سال به تأخیر افتاده است. این مهلت برای شرکت‌های بزرگ و متوسط تا ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵ و برای شرکت‌های کوچک تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۶ تعیین شده تا آن‌ها زمان بیشتری برای تطابق با این مقررات داشته باشند.
حرکت اعتراضی در پارلمان اروپا با تعویض دستمال‌های توالتمواد شیمیایی «همیشگی» در کاغذ توالت یافت شده‌اند

نگرانی جدیدی نیز در مورد کاغذ توالت به وجود آمده است.

محققان دانشگاه فلوریدا در سال ۲۰۲۳، ۲۱ برند بزرگ کاغذ توالت در آمریکای شمالی، غرب اروپا، آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی را برای بررسی وجود «مواد پِرفلوئوروآلکیل و پُلی‌فلوئوروآلکیل / PFAS» ، که به عنوان «مواد شیمیایی ابدی» معروف هستند، آزمایش کردند.

آن‌ها به این نتیجه رسیدند که «کاغذ توالت باید به عنوان یک منبع بالقوه عمده از مواد شیمیایی ابدی که وارد سیستم‌های فاضلاب می‌شود در نظر گرفته شود.»

اما آیا این بدان معناست که باید دستمال توالت را کنار بگذاریم و به دنبال جایگزین‌های دیگری باشیم؟
جایگزین‌های دستمال توالت چیست؟
در بخش‌های بزرگی از جهان، استفاده از شلنگ شست‌وشو رایج است. با این حال، در برخی کشورها این روش چندان مورد استقبال قرار نگرفته است.

دکتر وارد توضیح می‌دهد: «[در اروپا] از نظر تاریخی، شلنگ شست‌وشو ابزاری بود که روسپیان از آن استفاده می‌کردند و با رفتارهای برخی از اقشار خاص اجتماعی مرتبط بود.»

او اضافه می‌کند: «فکر می‌کنم همین موضوع باعث شد که شلنگ، با وجود کاربردی و منطقی بودن، شهرتی نامناسب پیدا کند.»

با این وجود، طرفداران این روش معتقدند که استفاده شلنگ شست‌وشو روشی پایدار برای کاهش مصرف دستمال توالت است.

یک سازمان غیرانتفاعی آمریکایی به نام «شورای دفاع از منابع طبیعی»، در گزارش سالانه خود با عنوان «مشکل با دستمال توالت» اعلام کرده است : «شلنگ و صندلی‌های توالت دارای شلنگ‌دار نه تنها به‌طور قابل‌توجهی مصرف دستمال توالت را کاهش می‌دهند، بلکه در هر بار استفاده آب کمتری نسبت به فرآیند تولید دستمال توالت از الیاف جنگلی مصرف می‌کنند.»
استفاده از شلنگ در توالتدر دفاع از کاغذ توالت
با این حال، جیووانی دی فئو، استاد مهندسی محیط‌زیست و بهداشت در دانشگاه سالرنو در ایتالیا معتقد است که باید مزایای کاغذ توالت نیز هنگام بحث در مورد تأثیرات زیست‌محیطی آن به یاد آورده شود. او باور دارد که «هیچ چیزی اثر سوء صفر ندارد.» او در ادامه افزود که «کاغذ توالت اختراعی انقلابی بود که برای حل مشکل بهداشت عمومی به کار آمد.»

محققان می‌گویند که بهداشت ضعیف و عفونت‌های ناشی از آن بیشتر از جنگ‌ها در طول تاریخ بشر جان افراد را گرفته است.

دی فئو بر این باور است که کاغذ توالت نقش مهمی در بهبود بهداشت و کاهش مرگ‌ومیرها داشته است.این استاد داننشگاه افزود: «ما به کاغذ توالت نیاز داریم، اما می‌توانیم میزان مصرف کاغذ توالت را کاهش دهیم، چرا که حتی استفاده از یک تکه کاغذ کمتر می‌تواند سه لیتر آب صرفه‌جویی کند.»