لیبراسیون: پس از سوریه نوبت ایران است؛ تضعیف «محور مقاومت» جمهوری‌اسلامی را بشدت «آسیب‌پذیر» کرده

یورونیوز: لیبراسیون با انتشار یک گزارش تحلیلی سقوط جمهوری اسلامی ایران را پس از سقوط بشار اسد، نه یک احتمال دور، بلکه یک واقعیت ممکن توصیف کرده است. بحران‌های داخلی و انزوای منطقه‌ای، حکومت تهران را بیش از پیش شکننده کرده است.

سقوط غیرمنتظره بشار اسد در سوریه، موجی از امیدواری را در میان ایرانیان برانگیخته است. این رویداد که شباهت‌هایی آشکار با مبارزات مردم ایران برای آزادی و دموکراسی دارد، یادآور امکان‌پذیری پایان حکومت‌های استبدادی است. در حالی که حکومت جمهوری اسلامی با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و تنش‌های داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند، بسیاری از مردم در ایران با نگاه به تحولات سوریه، آینده‌ای متفاوت را تصور می‌کنند. موضوعی که از نظر برخی از کارشناسان چندان دور از ذهن هم نیست.

با سقوط بشار اسد در سوریه، ایران که یکی از حامیان اصلی او در منطقه بود، با شرایط پیچیده و دشواری روبه‌رو شده است. از دست دادن متحدی کلیدی در محور «مقاومت» باعث شده تهران در سطح منطقه‌ای بیش از پیش منزوی شود. در این میان، فشارهای اقتصادی و اعتراضات اجتماعی که همچنان در داخل کشور ادامه دارند، آسیب‌پذیری جمهوری اسلامی را به حد بی‌سابقه‌ای افزایش داده‌اند. همین موضوع باعث شده که برخی منتقدان مانند تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه آمریکا، بیش از پیش براین باور باشند که ایران آبستن تغییری بزرگ است.

سه روز پس از سقوط بشار اسد، لیبراسیون با تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه، و رهبران مخالف جمهوری اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد. این نشست در ۱۱ دسامبر در سنای آمریکا برگزار شد، جایی که کروز در جریان ناهار کاری تأکید کرد: «تغییر در راه است.»

کروز گفت که با روی کار آمدن دونالد ترامپ، دیگر ایران، مانند دوران دولت بایدن، قادر نخواهد بود منابع مالی خود را بازیابی و از گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس حمایت کند. او تاکید کرد که دولت ترامپ از طریق «تحمیل شدید تحریم‌ها»، «تعطیلی مراکز تحقیقات هسته‌ای» و «متوقف کردن تولید نفت ایران» منابع مالی «این رژیم ظالم و سرکوبگر» را قطع خواهد کرد.

 او همچنین یادآور شد که در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، تولید نفت ایران به شدت محدود شد، در حالی که سیاست‌های دولت بایدن به تهران این امکان را داد که این محدودیت‌ها را دور بزند و درآمدهای خود را افزایش دهد.

این سناتور جمهوری‌خواه در ادامه افزود که ترس و نگرانی آیت‌الله‌ها را فرا گرفته چونکه تمام نابع رژیم در حال نابودی است. به گفته او امروز جمهوری اسلامی «هم ضعیف‌ شده و هم ترسیده است. آزادی در راه است، و شاید به قدری سریع باشد که بسیاری را شگفت‌زده کند.»

لیبراسیون در ادامه این سخنان افزوده است که پس از سقوط "قصاب دمشق" و فروپاشی حزب‌الله لبنان جمهوری اسلامی ایران که دو بار هدف حملات مستقیم اسرائیل قرار گرفته، عضو بعدی "محور مقاومت" است که فروخواهد پاشید.

در ادامه این گزارش به نقل از روزنامه لبنانی لوریان لو ژور چاپ ۱۷ دسامبر افزود  با توجه به سرعت برق آسای سقوط رژیم اسد، فروپاشی جمهوری اسلامی دیگر یک سناریوی تخیلی نیست، بلکه این یک فرصت واقعی است. این روزنامه لبنانی در گزارش خود نوشته بود که این موج ممکن است در نهایت ایران را نیز دربر بگیرد و منجر به «تغییر رژیم در جمهوری اسلامی» شود.

لیبراسیون به نقل از روزنامه فارین پالیسی فرار بشار اسد، دیکتاتور دمشق، را به «سال ۱۹۸۹ خاورمیانه» تشبیه کرده است. در واقع این روزنامه اشاره به سالی دارد که در آن دیوار برلین، نماد فروپاشی نظام کمونیستی در شرق اروپا، سقوط کرد و آغازگر تغییرات بزرگ سیاسی در آن منطقه شد. فارین پالیسی با این تشبیه فرار بشار اسد را نقطه عطفی مشابه در خاورمیانه می‌داند که می‌تواند تحولات گسترده‌ای را در پی داشته باشد.

لیبراسیون در ادامه افزوده است که رهبر جمهوری اسلامی از این واقعیت آگاه و سخت نگران است و به همین خاطر در سخنرانی تهدیدآمیز خود پس از سقوط اسد گفت : هر کس با تحلیل‌ها و اظهارات خود مردم را ناامید کند، مرتکب جنایت شده و تنبیه خواهد شد. وی در ادامه تأکید کرد که هیچ کس در داخل کشور حق ندارد به تعبیر او «دل مردم را خالی کند.»

به لحاظ منطقه‌ای، به قدرت رسیدن اسلام‌گرایان هیئت تحریر الشام در دمشق، ضربه‌ای برای تهران محسوب می‌شود. اندیشکده چتم هاوسمستقر در لندن یادآور شده است که سوریه تا پیش از این نقش «پل زمینی» را ایفا می‌کرد که به ایران امکان انتقال کالاها و ارسال کمک‌های نظامی به حزب‌الله را می‌داد. این اندیشکده همچنین تأکید کرده که رابطه میان ایران و سوریه «عمیق» و ریشه‌دار بوده و به دوران انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ بازمی‌گردد.

این روابط نزدیک، در سال ۲۰۱۲ جان بشار اسد را از سقوط نجات داد، زمانی که نیروهای شبه‌نظامی ایران برای کمک به او در برابر شورشیان وارد میدان شدند. ایران در سوریه کنترل پایگاه‌های نظامی، کارخانجات موشکی، تونل‌ها و انبارهایی را در اختیار داشت که زنجیره تأمین برای نیروهای نیابتی‌اش را تشکیل می‌دادند. علاوه بر این، ایران به بنادر و فرودگاه‌های سوریه نیز دسترسی داشت که نقش کلیدی در پیشبرد اهداف منطقه‌ای‌اش ایفا می‌کرد.

اما مسیر سوریه امروز قطع شده است، بخش زیادی از پول ایران در این کشور به هدر رفته و تلفات انسانی نیز کم نبوده است. جمهوری اسلامی بیش از پیش در انزوا قرار گرفته و نشانه‌هایی از تغییر رویکرد در درون حکومت ایران دیده می‌شود. به گفته یک گروه تحقیقاتی مستقر در لندن، برخی از مقام‌های ایرانی معتقدند که «در طول سال گذشته، نارضایتی ایران از بشار اسد افزایش یافته است».

برخی دیگر اسد را متهم کرده‌اند که به‌طور غیرمستقیم با حملات اسرائیل علیه تأسیسات ایرانی در سوریه همکاری کرده و در ایفای نقش خود در محور مقاومت کوتاهی کرده است.

لیبراسیون همچنین تصریح کرده است که جامعه مدنی ایران از زمان کشته شدن مهسا (ژینا) امینی و شکل‌گیری جنبش «زن، زندگی، آزادی» همچنان در جنب‌وجوش است. یکی از نمونه‌های اخیر این اعتراضات، برگزاری کنسرت پرستو احمدی، هنرمند جوان، بدون رعایت حجاب اجباری بود که از طریق شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافت. در همین حال، اختلافات درون حکومت درباره مصوبه «عفاف و حجاب» که به دنبال تشدید قوانین مربوط به حجاب اجباری است، نشان‌دهنده نگرانی‌های عمیق رژیم درباره آینده نامعلوم خود است.

به گزارش لیبراسیون، وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران، که به شدت شکننده است و مشکلاتی از جمله کمبود سوخت، قطعی مکرر برق، محدودیت دسترسی به اینترنت و آلودگی مداوم هوا زندگی روزمره مردم را مختل کرده و به یکی از عوامل اصلی نارضایتی عمومی تبدیل شده است. این روزنامه می‌نویسد که از ۱۷ نوامبر، روشنایی شبانه بزرگراه‌های تهران برای صرفه‌جویی در انرژی قطع شده و مراکز خرید نیز دو ساعت زودتر تعطیل می‌شوند. همچنین، چند روز قبل، مدارس و ادارات دولتی در برخی مناطق به‌طور موقت تعطیل شدند.

لیبراسیون در ادامه افزوده است که شرایط روانی جامعه به حدی متزلزل است که یک اتفاق مانند مرگ رهبر ایران یا یک بحران دیگر، می‌تواند نقطه آغاز فروپاشی حکومت باشد. این گزارش می‌افزاید که حتی بسیاری از حامیان سابق حکومت نیز اکنون از احتمال سقوط قریب‌الوقوع نظام سخن می‌گویند.