تحول در دنیای دندانپزشکی با ابداع روش‌های درمان میکروسکوپی دکتر بهنام شکیبایی، محقق و جراح فک ایرانی

یورونیوز: امروزه درمان‌های کم‌تهاجمی در تمام بخش‌های پزشکی مدرن در حال پیشرفت هستند به طوری که فعالیت در تخصص‌هایی مانند جراحی چشم، مغز، اعصاب، عروق، گوش، حلق، بینی و غیره بدون استفاده از میکروسکوپ تقریبا تصورناپذیر شده است.

دکتر بهنام شکیبایی، متخصص دندانپزشکی میکروسکوپی، جراحی‌های میکروسکوپی دهان، ایمپلنت و لثه، و پژوهشگر و مبتکر در این حوزه‌ها، توانسته است رشته فوق تخصصی جدیدی به نام «درمان‌های میکروسکوپی ایمپلنت» را بنیانگذاری کند.

این دندانپزشک ایرانی طی دو دهه فعالیت تحقیقاتی و ابداعاتی در محیط‌های علمی دندانپزشکی جهان از جمله با همراهی تیم تحقیقاتی خود در دانشگاه‌های پنسیلوانیا و میشیگان آمریکا، موفق شده است که برای نخستین بار در جهان این رشته را تأسیس کند.

در سال ۲۰۲۳ اعلام شد که روش درمانی نوینی از دکتر بهنام شکیبایی، محقق ایرانی، برای نخستین بار به‌عنوان استاندارد دندانپزشکی در آمریکا معرفی می‌شود. نشریه تخصصی کامپندیوم که تنها نشریه علمی و آموزشی دندانپزشکی برای سیستم امتیاز بازآموزی دندانپزشکان آمریکا است، هر ماه روش‌های نوین درمانی را به‌عنوان استانداردهای جهانی معرفی و آموزش می‌دهد. این نشریه در سال گذشته روش درمانی جدید شکیبایی در زمینه «ایمپلنتولوژی میکروسکوپی و دیجیتال» را گام به گام منتشر کرد.

دکتر شکیبایی، جراح فک و صورت با سه فوق تخصص از آلمان و سوئیس، در ۱۵ سال اخیر تحقیقات و ابداعات زیادی در زمینه درمان‌های میکروسکوپی ایمپلنت داشته و جوایز علمی مختلفی مانند جایزه برترین جراح لثه آلمان و جایزه کنگره دندانپزشکی میکروسکوپی آمریکا را دریافت کرده است.

مقاله علمی وی عبارت از یک پروتکل کامل درمانی است که شامل کشیدن کم‌تهاجمی دندان، بازسازی حفره دندان، جراحی میکروسکوپی ایمپلنت و ساخت روکش دیجیتال ایمپلنت می‌شود. این پروتکل قبلاً در دانشگاه‌های پنسیلوانیا و میشیگان ابداع و در نشریات معتبر علمی منتشر شده است.

دکتر شکیبایی در گفتگو با یورونیوز فارسی درباره تحول نقش میکروسکوپ در درمان‌های کم‌تهاجمی می‌گوید: «بزرگ‌ترین چالش درمان‌های کم‌تهاجمی یا کم‌آسیب در "دید قوی‌تر" یا به عبارتی دیگر، "بزرگنمایی" بافت تحت درمان بود که با ابداع اولین میکروسکوپ جراحی توسط دو متخصص آلمانی، دکتر وول اشتاین و دکتر لیتمن، در دهه ۱۹۵۰ میلادی و تولید آن توسط کمپانی زایس آلمان برطرف شد.»

از آن به بعد، دهه به دهه، رشته‌های مختلف پزشکی استفاده از میکروسکوپ‌های جراحی و تحقیقات مرتبط را آغاز کرده و خود به مرور باعث پیشرفت فناوری بزرگنمایی تولیدکنندگان نیز شدند.
پیشینه
به گفته این دندانپزشک ایرانی، اولین به کارگیری مستند شده علمی میکروسکوپ جراحی در دندانپزشکی به دهه ۱۹۸۰ میلادی در رشته تخصصی «ریشه درمانی» برمی‌گردد.

در دهه ۱۹۹۰ میلادی رشته‌های تخصصی دیگر مانند جراحی لثه، ترمیمی و پروتز به استفاده محدود از میکروسکوپ جراحی روی آوردند.

اما از دهه ۲۰۰۰ به بعد، به مرور درمان‌های میکروسکوپی وسیع‌تر و علمی‌تر مستندسازی شده و آموزش استفاده از میکروسکوپ‌های جراحی در دانشگاه‌های معتبر دندانپزشکی دنیا آغاز شد.
شیوه ابداعی
شکیبایی که با تکیه بر سابقه ۲۰ ساله علمی، پژوهشی و آموزشی خود، یکی از چهره‌های مطرح در زمینه «دندانپزشکی میکروسکوپی» در جهان شناخته می‌شود، به عنوان نخستین پژوهشگر دنیا در سال ۲۰۱۰ میلادی موفق شده استفاده سیستماتیک از میکروسکوپ جراحی را در درمان‌های ایمپلنت به صورت علمی منتشر کند.

او نخستین دندانپزشک در جهان است که در سال ۲۰۰۶ میلادی ابزارآلات مخصوص جراحی‌های میکروسکوپی در ایمپلنتولوژی را ابداع کرده و در آلمان به چرخه تولید رسانده است.
درمان میکروسکوپی دندان؛ هدف و کاربرد
تمرکز اصلی درمان‌های نوین میکروسکوپی در شاخه‌های مختلف دندانپزشکی مانند ترمیمی، ایمپلنت، پروتز، ریشه درمانی، لثه، بر روی تشخیص زودهنگام و کاهش چشمگیر تهاجم بر بافت‌های سالم دندان‌ها و دهان بیمار در حین درمان است؛ امری که مستقیم و غیرمستقیم باعث افزایش چشمگیر طول عمر و زیبایی درمان شده و همزمان از میزان عفونت، درد، تورم، کبودی و خونریزی‌های ناشی از این گونه درمان‌ها می‌کاهد.

شکیبایی که اخیرا یک پروتکل درمانی جدید به نام «دندانپزشکی میکروسکوپی و دیجیتال یک روزه» را منتشر کرده است، چنین توضیح می‌دهد: «برتری‌های قابل ذکر پروتکل درمانی جدید من و تیم تحقیقاتی‌ام را می‌توان در مقایسه مستقیم روش "درمان سنتی" با روش "میکروسکوپی و دیجیتال یک روزه" روکش یا لامینیت دید. در روش سنتی، دندان بیمار در یک جلسه با دقت حدود نیم میلیمتر تراشیده شده و قالب‌گیری می‌شود، سپس قالب به لابراتوار ارسال می‌گردد. در لابراتوار تکنسین در قالب گچ ریخته و مدل فک بیمار را می‌سازد تا در مرحله بعد روکش را با موم طراحی کرده و در کوره ریخته‌گری کند. بعد روکش تقریبا نهایی شده را دوباره برای دکتر ارسال می‌کند تا در یک‌ جلسه رنگ و فرم نهایی روکش با حضور بیمار در کلینیک انتخاب شود. سپس دوباره کار برای نهایی کردن روکش به لابراتوار پس فرستاده می‌شود و نهایتا بعد از یک پروسه نسبتا طولانی، روکش آماده برای کلینیک ارسال شده و به بیمار تحویل داده می‌شود.»ضعف‌های روش سنتی
این شیوه سنتی، ضعف‌هایی دارد که دکتر شکیبایی آنها را این گونه توضیح می‌دهد: «دقت کل پروسه‌ کاری از تراش دندان تا تحویل روکش به بیمار، در بهترین حالت بین ۲ تا ۸ دهم میلیمتر است. این امر پس از مدتی، باعث بروز مجدد پوسیدگی و عفونت لثه در نواحی لبه روکش می‌شود که طول عمر دندان را کاهش می‌دهد. دومین ضعف آن است که چرخه کار از بخش‌های زیادی تشکیل شده که عمدتا تحت کنترل و نظارت دندانپزشک معالج نیستند؛ از همه مهم‌تر طراحی آناتومی، فرم و رنگ روکش است که در دست تکنسین لابراتوار است. این امر معمولا باعث افت زیبایی و بروز اختلال در ارتباطات بین دندانی بیمار پس از تحویل کار می‌شود. مورد سوم آن است که درمان از آغاز تا پایان چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد.»
شیوه کار در روش جدید
شکیبایی می‌گوید: «در عوض، در روش ارایه شده جدید "دندانپزشکی میکروسکوپی و دیجیتال یک روزه"، دندان بیمار در یک جلسه زیر میکروسکوپ با دقت ده میکرون تراشیده شده و به جای قالب‌گیری سنتی، در همان جلسه دندان و فک با دقت ده میکرون اسکن می‌شود. طراحی فرم و آناتومی روکش با دقت ده میکرون زیر نظر دندانپزشک معالج انجام شده، سپس فایل دندان به دستگاه تراش سه بعدی ارسال می‌شود. باز در همان جلسه، در حضور و با انتخاب بیمار، روکش با دقت ده میکرون از یک بلاک پرسلن مخصوص تراشیده و رنگ آمیزی شده و به منظور رسیدن به استحکام نهایی پرسلن، در کوره مخصوص پخته می‌شود. بعد در همان جلسه، روکش آماده شده تمام پرسلن مجددا زیر میکروسکوپ روی دندان تراشیده شده جاگذاری ‌و به بیمار تحویل داده می‌شود.»
امتیازات روش جدید
دکتر شکیبایی امتیازات روش جدید را این گونه شرح می‌دهد: «دقت کل پروسه کاری از تراش دندان تا تحویل روکش به بیمار، ده میکرون است. این امر که خود از دیدگاه دندانپزشکی خارق‌العاده است، از بروز مجدد پوسیدگی و عفونت لثه در نواحی لبه روکش پیشگیری کرده، و طول عمر روکش را به صورت قابل توجهی افزایش می‌دهد.»

این فوق تخصص جراحی لثه مزایای دیگر این روش را چنین بیان می‌کند: «کاهش چشم‌گیر بخش‌های مختلف چرخه کاری که تماما تحت کنترل و نظارت دکتر معالج هستند؛ امری که باعث افزایش زیبایی، حس طبیعی بودن و دقت ارتباطات بین دندانی بیمار پس از تحویل کار می شود. و در آخر، درمان یک روکش یا لامینیت از آغاز تا پایان، به جای چند هفته یا ماه، صرفا یک روز زمان می‌برد.