سایه جنگ و ماجراجویی هسته‌ای بر اقتصاد؛ نرخ تورم ایران ۱۰ برابر اسرائیل و ۲۰ برابر عربستان شد

یورونیوز: مرکز آمار ایران در حالی نرخ تورم مهرماه گذشته را ۳۳.۶ درصد اعلام کرده که متوسط نرخ تورم ایران در ۷ سال گذشته ۳۶ درصد است، یعنی سطح عمومی قیمت‌ها یا میانگین وزنی بهای انواع کالاها و خدمات مصرفی خانوارها سالانه ۳۶ درصد بالاتر رفته است.

اما در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که با کاهش تنش‌های منطقه‌ای و نیز حصول توافق هسته‌ای میان ایران و غرب همراه بود، نرخ تورم در ایران به ترتیب به ۶.۹ و ۸.۲ درصد رسید و پس از ۲۶ سال تک رقمی شد.

روند بی‌مهار افزایش سطح عمومی قیمت‌ها با تضعیف مستمر ریال نیز رابطه‌ای دو طرفه پیدا کرده است، چنان که هر دلار آمریکا ۱۳ مهرماهِ (۵ اکتبر) سال پیش و دو روز پیش از حمله حماس به اسرائیل، در بازار آزاد تهران، ۵۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شد، نرخی که این روزها و پس از صدور قطعنامه تازه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران به مرز ۷۰ هزار تومان (۴۰ درصد بالاتر) رسیده است.
متوسط نرخ آزاد دلار در سال ۱۳۹۷ خورشیدی، ۴ هزار و ۴۰ تومان بود که طی ۷ سال ۱۷.۳۲ برابر شده یعنی سالانه نزدیک به ۲.۵ برابر شده و ۱۵۰ درصد جهش کرده است.

البته گروهی از کارشناسان اقتصادی، توان مدیریت اقتصادی کشور را در جهش‌‌های ثبت شده در نرخ تورم و افت نرخ برابر ریال موثر می‌دانند. آنها به شواهد موجود در منطقه اشاره می‌کنند. به عنوان نمونه، نرخ تورم اسرائیل در اکتبر سال پیش و قبل از آغاز درگیری‌های خاورمیانه ۳.۷ درصد بود، این نرخ در فوریه گذشته تا ۲.۵ درصد پایین آمد و سپس سیر صعودی به خود گرفت و در سپتامبر گذشته به ۳.۵ درصد رسید و در ماه اکتبر هم در همان نرخ ثابت ماند.

این درحالی است که نرخ تورم در ایران طی دو ماه اوت و سپتامبر گذشته ۳۴.۵ و ۳۳.۹ درصد گزارش شده که البته ۰.۶ واحد درصد کاهش یافته است. نرخ تورم ایران در اوت و سپتامبر سال میلادی پیش و در دولت ابراهیم رئیسی به ترتیب ۴۶.۳۵ و ۴۵.۷۵ درصد گزارش شده بود که ۱۱.۸۵ واحد درصد بالاتر از مدت مشابه سال جاری بود.

متوسط نرخ تورم در میان کشورهای نفتی عضو شورای همکاری خلیج فارس که سیاست خارجی تنش‌زداینده‌ای را با هدف جذب گسترده سرمایه‌گذاری خارجی در پیش گرفته‌اند، طی سپتامبر گذشته ۱.۴۲ درصد گزارش شد که ۰.۴۲ واحد درصد کمتر از نرخ میانگین ثبت شده در اوت گذشته بود.

در میان ۶ کشور عضو این شورا، امارات عربی متحده (۲.۵ درصد) و کویت (۲.۷۵ درصد) دارای بالاترین نرخ تورم در سپتامبر ۲۰۲۴ بودند و عربستان سعودی (۱.۷ درصد) در جایگاه سوم قرار داشت.
تازه‌ترین گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که نرخ تورم عربستان سعودی در ماه اکتبر به ۱.۹ درصد رسیده که بالاترین نرخ تورم در ۱۴ ماه گذشته است. در مقابل، تورم امارات عربی متحده در ماه اکتبر به ۲.۴ درصد کاهش یافته که پایین ترین رقم در چهارده ماه گذشته است.

نرخ تورم سالانه در عمان نیز طی اکتبر سال ۲۰۲۴ به ۰.۸ درصد افزایش یافت و نرخ تورم سالانه کویت در اکتبر ۲۰۲۴ نیز به ۲.۴۴ درصد کاهش یافت.

بانک‌های مرکزی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای سال ۲۰۲۴ متوسط نرخ تورم ۱.۸ درصد را هدفگذاری کرده‌اند که با توجه به نرخ ۱.۴۲ درصدی گزارش شده در سپتامبر، دستیابی آن دشوار به نظر نمی‌رسد. این در حالی است که نرخ هدفگذاری شده بانک مرکزی اسرائیل ۳ درصد و متوسط نرخ هدفگذاری شده کشورهای عربی که تعدادی از آنها درگیر تنش‌های منطقه‌ای و سیاسی هستند ۱۱.۹ درصد است.

بانک مرکزی ایران نیز در ابتدای سال ۱۴۰۳ اعلام کرده بود که قصد دارد نرخ تورم را تا پایان سال جاری خورشیدی به کانال ۲۰ درصدی بازگرداند.