محمد مهدی میرباقری، گزینه احتمالی جانشینی خامنه‌ای کیست؟

یورونیوز: سخنان اخیر محمد مهدی میرباقری، از روحانیون ارشد جمهوری اسلامی که «از کشته شدن نیمی از مردم جهان» در «جنگ مومنان با کافران» سخن گفت بار دیگر نام او را بر سر زبان‌ها انداخت.

این در حالی است که در برخی رسانه‌ها از او و مجتبی خامنه‌ای، فرزند رهبر ایران به عنوان یکی از گزینه‌های جانشینی علی خامنه‌ای، رهبر ایران یاد می‌شود. محمد مهدی میرباقری اخیرا در یکی از برنامه‌های صدا و سیما همزمان با تنش‌های روزافزون در خاورمیانه گفت: ««خدا یک طرح بزرگ برای مردم جهان دارد و آن عبارت از جنگ میان کافران و مومنان است که از آغاز خلقت تا پایان جهان ادامه دارد و پیروزی نهایی در این جنگ برای مومنان است و این پیروزی هم قطعی است.»

او در ادامه اظهار داشت: «برای رسیدن به مقصد قرب الهی حتی اگر نصف مردم جهان کشته شوند، می‌ارزد؛ لذا کشته شدن ۴۲ هزار نفر از مردم غزه در قبال آن مقصد بزرگ اهمیت ندارد البته کشته شدن شکست نیست؛ بلکه احدی الحسنیین است و در هر حال، پیروزی است.»

این بخش از سخنان او که «کشته شدن ۴۲ هزار نفر از مردم غزه» را بدون «اهمیت» خواند و از «کشته شدن نصف مردم جهان» سخن گفت مورد توجه زیادی قرار گرفت.

محمد مهدی میرباقری چند ماه پیش در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری برای انتخاب جانشین ابراهیم رئیسی نیز خبرساز شده بود.
محمد مهدی میرباقری؛ عضو خبرگان و تاثیر گرفته از مصباح یزدی
این روحانی ۶۳ ساله از سال ۱۳۹۴ تاکنون عضو مجلس خبرگان رهبری بوده است. عده‌ای از هواداران نظام جمهوری اسلامی او به عنوان یکی از «نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی» یاد می‌کنند. لقبی که پیش از این اغلب برای مرتضی مطهری و محمد تقی مصباح یزدی به کار می‌رفت.

محمد مهدی میرباقری در دوره پنجم مجلس خبرگان از استان البرز نامزد عضویت در این مجلس شد اما در انتخابات اسفندماه گذشته از استان سمنان به این مجلس راه یافت.

از محمدتقی مصباح یزدی و منیر‌الدین هاشمی به عنوان افراد تاثیرگذار بر او یاد می‌شود. این عضو مجلس خبرگان ایران علاوه بر این شاگرد بسیاری از روحانیون برجسته شیعه از جمله آیت‌الله وحید خراسانی، آیت‌الله بهجت، آیت‌الله شبیری زنجانی و آیت‌الله جوادی آملی بوده است.

محمد مهدی میرباقری برخلاف علیرضا اعرافی، یکی دیگر از روحانیونی که نامش به عنوان گزینه رهبری مطرح است عضو شورای نگهبان نیست. با این حال مزیت احتمالی او و مجتبی خامنه‌ای بر علیرضا اعرافی را می‌توان تعلقشان به سادات دانست که در نظام جمهوری اسلامی اهمیت خاصی دارد.
طرفدار «اسلامی کردن دانشگاه» با سابقه حمایت از احمدی‌نژاد، جلیلی و رئیسی
محمد مهدی میرباقری ریاست فرهنگستان علوم اسلامی در شهر قم را برعهده دارد. این فرهنگستان توسط منیرالدین هاشمی که در سال ۱۳۷۹ درگذشت تاسیس شد. منیرالدین هاشمی که مانند محمدتقی یزدی بر افکار محمد مهدی باقری تاثیر داشت از جمله اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ بود و در آن مجلس در گنجاندن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی نقش داشت.

منیرالدین هاشمی همچنین قائل به قلمرو حداکثری دین بود. محمدتقی مصباح یزدی دیگر روحانی تاثیرگذار بر افکار محمد مهدی میرباقری فرد شناخته‌شده‌تری بود. از او به عنوان یکی از محافظه‌کارترین روحانیون در جمهوری اسلامی یاد می‌شد.

پیش از این شایعه‌هایی مبنی بر احتمال انتصاب محمد مهدی میرباقری به عنوان اما جمعه موقت تهران شنیده شده است. او از ایده‌هایی همچون «اسلامی‌کردن دانشگاه» و همچنین «اسلامی کردن علوم» دفاع می‌کند.

هنوز هم وقتی احیاناً صحبت از نسبت دین و صنعت می‌کنیم، عده‌ای می‌گویند یعنی نظر شما این است که هواپیما حرام است یا از برق استفاده نکنیم؟!
این حرف‌ها به این دلیل است که توجه نمی‌کنند که مسئله ما مسئله انقلاب صنعتی است، نه محصولاتش.
۱/۳

— سید محمدمهدی میرباقری (@mirbaqeri_ir) September 27, 2023

محمدمهدی میرباقری هرچند چندان در عرصه سیاست روزمره ایران کمتر شناخته‌شده است اما مانند بسیاری از اصولگرایان تندرو ابتدا از هواداران محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری اسبق بود. او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲ که منجر به پیروزی حسن روحانی شد از سعید جلیلی حمایت می‌کرد.

محمدمهدی میرباقری همچنین در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶ از طرفداران ابراهیم رئیسی بود. او مانند بسیاری از اصولگرایان تندرو به جنبه «نظارت» مجلس خبرگان بر رهبری اعتقاد ندارد و وظیفه مجلس خبرگان را تنها «حمایت» از علی خامنه‌ای می‌داند.

این عضو مجلس خبرگان در سال ۱۳۸۸ ضمن انتقاد از کتاب مثنوی معنوی مولوی گفته بود: «کتاب‌های این‌ها را هم مقدس می‌دانیم و در کنار قرآن می گذاریم؟ کجا کنار قرآن است مثنوی؟ خوب، خجالت بکشیم دیگر! می‌گوید: عارفانه حرف زده! خوب، بر علیه امیرالمومنین هم در آن حرف فراوان است؛ درست کنید آخر این کتاب را! یا کتاب را درست کنید یا تعریف نکنید.»
دیدگاه میرباقری درباره زنان و مسائل اجتماعی چیست؟
محمدمهدی میرباقری پس از اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ و جنبش «زن زندگی آزادی» در دفاع از ایده‌های خود گفت: «آن‌هایی که اسلام حداقلی را پیاده کرده‌اند عامل اتفاقات این روز‌ها هستند».

او در سال ۱۳۹۱ در راهپیمایی عفاف و حجاب گفته بود: «یکی از مسائل اساسی که در طرح شکست‌خورده خاورمیانه بزرگِ غرب وجود داشت، برنامه‌ریزی تغییر در قشر بانوان بود. یکی از این برنامه‌ها طرح باسواد شدن زنان خاورمیانه تحت یک تعریف خاص بود؛ تحصیل به مفهوم غربی آنکه همراه با بی‌بندوباری است، مصداق کسب علم و دانشی که مدنظر اسلام است، نمی‌باشد.»

محمد مهدی میرباقری شش سال بعد نیز در اظهارنظر دیگری گفت: «در مدل غربی، به‌جای وظایف خانوادگی، اصالت با تحصیل است و اصل شدن تحصیل نسبت به تشکیل خانواده، موجب بالا رفتن ده‌ساله‌ی سن ازدواج می‌شود و در این ده سال هم طبیعی است که جوان‌ها نیاز به تأمین غریزه و تأمین عاطفه دارند و باید برایشان فکری کرد؛ لذا دوست‌یابی غربی مطرح می‌شود.»
او پس از اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ و مقابله با حجاب اجباری از سوی بخش‌هایی از جامعه هم گفت: «اکتفا به برخورد با رستوران‌دار و راننده در موضوع مبارزه با بدحجابی، اقدام ناموفقی است. فقط با کسانی که مرتکب جرم شده‌اند برخورد کرده‌اید، اما با شبکه اشاعه و اقامه آن درگیر نشده‌اید. نمی‌شود به اقامه‌کننده بی‌عفتی لقب کارشناس و دانشمند بدهید و بعد بتوانید با بی‌حجابی مبارزه کنید.»

محمد مهدی میرباقری در یکی دیگر از اظهارنظرهایش نیز اینترنت را «بساط شیطان» خوانده است.

او در سال ۱۳۹۷ نیز در مورد وضع جوانان در جمهوری اسلامی و محبوبیت ورزش فوتبال گفت: «بعضی جوانان از اینکه تیم محبوبشان گُل خورده، خوابشان نمی‌برد، اما کاری ندارند که مبارزه حزب‌الله و صهیونیست‌ها به کجا رسید.»

محمد مهدی میرباقری در سال ۱۳۹۸ نیز اظهار داشت: «دانش‌آموزانی را که در طول تحصیل همواره نام دانشمندان غربی را به‌عنوان قهرمانان علمی می‌شنوند، چگونه می‌توان از زندگی کردن به شیوه آن‌ها منع کرد؟»
نقش میرباقری در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳؛ طرفدار «جبهه انقلاب»
عده‌ای از هواداران محمد مهدی میرباقری در ساختار نظام جمهوری اسلامی پس از کشته شدن ابراهیم رئیسی در آخرین روزهای اردیبهشت ماه سال جاری از او خواستند تا نامزد انتخابات پیش‌رو شود. با این حال دفتر او روز ۱۴ خرداد همزمان با سالگرد درگذشت روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی و انتخاب علی خامنه‌ای، به عنوان دومین رهبر نظام از «جوانان مومن و انقلابی» خواست تا به این درخواست‌ها پایان دهند و به دنبال یک «دولت انقلابی» باشند.

مخالفت محمد مهدی میرباقری با نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری این تصور را به وجود آورد که او شان خود را بالاتر از مقام ریاست‌جمهوری می‌داند.

محمدمهدی میرباقری سپس در روزهای منتهی به برگزاری انتخابات مانند سال ۱۳۹۲ از سعید جلیلی حمایت کرد. او همچون سعید جلیلی سابقه انتقاد از برجام، دفاع از «اقتصاد مقاومتی» و انتقاد از دولت حسن روحانی، رئیس‌جمهوری پیشین ایران را در کارنامه خود دارد.

من به آقای دکتر جلیلی رأی دادم، چون می‌دانستم ایشان به برجام ۲ و ۳، یعنی پذیرش خلع‌سلاح و واگذار کردن قدرت نرم و سخت و توان موشکی و پهپادی و سایر سازوبرگ‌های نظامی ما به دشمن نیستند.
۴/۶

— سید محمدمهدی میرباقری (@mirbaqeri_ir) July 5, 2024

او در سال ۱۴۰۰ در مورد «اقتصاد مقاومتی» و تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران گفت: «آخرین جنگ آمریکا با ما همین محاصره اقتصادی است و مطمئنم اگر استقامت کنیم پیروز خواهیم شد و این پیروزی مقدمه‌ای برای افول بیشتر آمریکا خواهد شد. ما در دل همین سختی‌هاست که ساخته می‌شویم و پیش می‌رویم.»

از سوی دیگر محمدمهدی میرباقری در سال ۱۳۹۸ ضمن رد تقسیم‌بندی «اصولگرا» و «اصلاح‌طلب» در داخل ساختار نظام جمهوری اسلامی گفته بود: «صف‌بندی اصولگرا و اصلاح‌طلب، جواب نمی‌دهد. باید مرزبندی‌های سیاسی را بازسازی و نوسازی کنیم. باید برویم سراغ یک دسته‌بندی دیگر: جریان غرب‌گرا و جبهه انقلاب.»