فضاپیمایی که برای یافتن حیات فرازمینی در قمرهای یخی مشتری به فضا فرستاده شد

بی بی سی: فضاپیمایی که می‌خواهد به دنبال نشانه‌های حیات بیگانه در قمرهای یخی مشتری بگردد، از منطقه کیپ کاناورال فلوریدا به فضا پرتاب شده است.

ناسا این فضاپیما را دوشنبه ۱۳ اکتبر، بعدازآنکه طوفان میلتون برنامه اولیه را به تعویق انداخت، به فضا پرتاب کرد.

این فضاپیما که اروپا کلیپر نام دارد قرار است ۱.۸ میلیارد مایل سفر کند تا به قمر مرموز اروپا که به دور مشتری می‌چرخد، برسد.

این فضاپیما تا سال ۲۰۳۰ به مقصد نخواهد رسید. اما آنچه ممکن است در این سفر کشف کند، می‌تواند درک ما از حیات در منظومه شمسی را دگرگون کند.

احتمال دارد در زیر لایه بیرونی این قمر، اقیانوسی با وسعتی دو برابر آب‌های روی زمین باشد.

این فضاپیما ادامه‌دهنده مأموریت فضاپیمای دیگری است که سال گذشته به فضا پرتاب شد. حالا کلیپر قرار است به آن مأموریت کمک کند .کلیپر از فضای پیما قبلی جلو خواهد زد و اول به مقصد خواهد رسید.
این فضاپیما درآزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا در کالیفرنیا ساخته شده استقمری پنج برابر روشن‌تر از ماه ما
پرتاب فضاپیمای اروپا کلیپر که سال‌ها در حال ساخت بود، در آخرین لحظه به دلیل توفند میلتون فلوریدا در هفته گذشته، به تأخیر افتاد.

فضاپیما برای جلوگیری از آسیب ناشی از توفند به فضای داخلی و سقف دار برده شد. بعد از بررسی سکوی پرتاب کیپ کاناورال از جهت آسیب‌های احتمالی، مهندسان تأیید کردند سکو برای پرتاب آماده است.

مارک فاکس پاول، میکروبیولوژیست سیاره‌ای از اوپن یونیورسیتی می‌گوید: «اگر ما بتوانیم نشانه‌هایی از حیات، جایی بسیار دورتر از خورشید پیدا کنیم، این می‌تواند به معنی منبعی مستقل و متفاوت از زندگی جدا ازآنچه در زمین رخ‌داده است باشد.»

او ادامه می‌دهد: «این مسئله بسیار مهمی است. زیرا اگر شروع حیات دو بار در منظومه شمسی اتفاق افتاده باشد، می‌تواند به این معنی باشد که زندگی و حیات امری بسیاری رایج است.»

قمر اروپا، که در فاصله ۶۲۸ میلیون کیلومتری کره زمین قرار دارد، تنها کمی بزرگ‌تر ماه ما است اما تفاوت آن‌ها از تشابه‌هایشان بیشتر است.

اگر اروپا در جو کره زمین قرار داشت، پنج برابر روشن‌تر از ماه می‌بود زیرا لایه آب یخ‌زده که در سطح آن است، نور را با شدت بیشتری منعکس می‌کند.

قطر لایه یخی اروپا، ۲۵ کیلومتر است و احتمالاً در زیر این لایه یخ، اقیانوس وسیعی آب‌شور وجود دارد. در این آب ممکن است مواد شیمیایی دیگری هم وجود داشته باشند که می‌توانند مواد اولیه شروع انواع ساده‌ای از حیات باشند.
گرافیک اروپا کلیپردانشمندان اولین بار در دهه ۱۹۷۰ متوجه شدند که اروپا ممکن است بتواند شکلی از حیات در خود داشته باشد زیرا تصاویر دیده‌شده توسط تلسکوپی در آریزونا نشان داد در این قمر، یخ وجود دارد.

فضاپیماهای وویجر یک و دو اولین تصاویر نزدیک از اروپا را ثبت کردند و بعد سال ۱۹۹۵ فضاپیمای گالیله ناسا از کنار اروپا عبور کرد و چند عکس از آن گرفت. این عکس‌ها سؤال‌ها زیادی به وجود آوردند. در این عکس‌ها ترک‌های تیره‌ای به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز در سطح اروپا دیده می‌شد. این ترک‌ها احتمالاً حاوی نمک و ترکیبات گوگردی هستند که قابلیت ایجاد حیات دارند.

بعدازآن تلسکوپ هابل هم عکس‌هایی از اروپا گرفته است که در آن می‌توان توده‌هایی از آب که تا حدود ۱۶۰ کیلومتری سطح آن فوران کرده‌اند، دید.

اما هیچ‌کدام از این مأموریت‌ها به‌اندازه کافی به اروپا نزدیک نشدند و مدت طولانی در نزدیکی آن باقی نماندند تا کاملاً این جزییات را بررسی کنند.
پرواز بر فراز توده‌های آب
دانشمندان امیدوارند تجهیزاتی که در فضاپیمای کلیپر ناسا قرار داده‌شده است بتواند از کل سطح این قمر نقشه‌برداری کنند و فضاپیما بتواند ذراتی از خاک جمع‌آوری کرده و در میان توده آب اطراف آن پرواز کند.

بریتنی اشمیت، استاد علوم زمین و اتمسفر از دانشگاه کرنل در ایالات‌متحده آمریکا به طراحی دستگاه لیزری کمک کرده است که با آن می‌توان ورای لایه یخ را دید.
سطح عجیب و غریب قمر اروپا که توسط فضاپیمای گالیله در دهه ۹۰ میلادی گرفته شدخانم اشمیت می‌گوید: «من بیش از هر چیز در مورد سیستم لوله‌کشی اروپا هیجان‌زده و کنجکاوم. این آب از کجا می‌آید؟ اروپا هم نمونه‌های مشابهی از مناطق فرورانش زمین، غارهای ایجادشده از سنگ‌های مذاب و صفحه‌های تکتونیک دارد. ما امیدواریم بتوانیم این مناطق را ببینیم و از آن‌ها نقشه‌برداری کنیم.»

ابزاری که او به ساختش کمک کرده، ریزن نام دارد و در قطب جنوب آزمایش‌شده است.

ابر خلاف وسایلی که در کره زمین استفاده می‌شوند، تمام تجهیزاتی که در فضاپیمای کلیپر هستند در معرض تشعشعات زیادی قرار دارند و خانم اشمیت می‌گوید این مسئله نگرانی زیادی ایجاد می‌کند.

فضاپیما باید ۵۰ بار دور این قمر بچرخد و هر بار، با اشعه‌ای باقدرت یک‌میلیون عکس ایکس ری، به سمت این قمر بفرستد.

پروفسور اشمیت می‌گوید: «بیشتر وسایل الکترونیکی در یک محفظه قرار دارند که می‌تواند میزان رسیدن اشعه مضر به آن‌ها را به‌شدت کنترل می‌کند.»

این فضاپیما، بزرگ‌ترین فضاپیمایی است که تابه‌حال ساخته‌شده و قرار است سفر ی طولانی در پیش داشته باشد. کلیپر قرار است ۱.۸ میلیارد مایل سفر کند. قرار است اول به دور زمین و بعد مریخ بچرخد و بعد خود را بیشتر به سمت مشتری متمایل کرده و بعد با حرکتی تیرکمانی به سمت آن روانه شود.
فضاپیمای کلیپر نمی‌تواند سوخت کافی برای این سفر طولانی را در خود ذخیره کند و برای همین از نیروی گرانشی کره زمین و مریخ استفاده می‌کند تا خود را به سمت مسیر پیش براند.

این فضاپیما در مسیر خود از فضاپیمای جوس آژانس فضایی اروپا که آن‌هم در مسیر اروپا حرکت می‌کند اما مقصدش قمر گانیمد است، سبقت خواهد گرفت.

وقتی کلیپر در سال ۲۰۳۰ به قمر اروپا برسد، موتورش را روشن خواهد کرد تا بتواند با دقت خودش را روی مدار صحیح قرار دهد.
تصویر سمت چپ ظاهر طبیعی اروپا را نشان می‌دهد و تصویر سمت راست از رنگ برای برجسته کردن پوسته یخی استفاده می‌کنددانشمندان فضایی در صحبت کردن درباره شانس کشف حیات در اروپا بسیار بااحتیاط هستند. آن‌ها توقع ندارند موجوداتی شبیه انسان یا حیوانات در این قمر پیدا کنند.

پروفسور میشل دوگرتی، استاد فیزیک فضایی در امپریال کالج لندن می‌گوید: «ما به دنبال نشانه‌ها و قابلیت‌هایی برای زیست در این قمر هستیم. برای چنین امکانی چهارعنصر ضروری‌اند آب، منبع حرارت، ماده آلی. این سه عامل خود نیاز به زمانی طولانی دارند که در آن شرایط پایدار بماند و درنتیجه نزدیکی آن‌ها، اتفاقی رخ دهد»

آن‌ها امیدوارند با به دست آوردن آگاهی بیشتر در مورد سطح یخی، بتوانند جای مناسب برای مأموریت‌های بعدی و محل فرود آمدن فضاپیما را تشخیص دهند.

گروهی متشکل از دانشمندان ناسا، آزمایشگاه رانش جت و آزمایشگاه فیزیک کاربردی از دانشگاه جان هاپکینز این پروژه اودیسه وار را پیش خواهند برد.

پرفسور فاکس پاول می‌گوید در دورانی که تقریباً هر هفته شاهد یک پرواز فضایی هستیم، این مأموریت نوید دستاوردی جدید می‌دهد.

او می‌گوید: «در این مأموریت مسئله کسب سود بیشتر نیست. این مأموریت صرفاً متکی بر جستجو و کنجکاوی است و قصد دارد مرز دانسته‌های ما در مورد موقعیتی که درکه‌شان داریم را تغییر دهد.»