«گارپیا» جای «شاهد» ایرانی؛ «تولید پهپاد انتحاری جدید روسی با موتور چینی»

یورونیوز: بر اساس اسناد بررسی شده توسط خبرگزاری رویترز و دانسته‌های دو منبع اطلاعاتی اروپایی، روسیه سال گذشته تولید یک پهپاد تهاجمی دوربرد جدید به نام «گارپیا-اِی۱» (Garpiya-A1) را با استفاده از موتور و قطعات ساخت چین آغاز و از آن زمان در تهاجم خود به اوکراین استفاده کرده است.

این داده‌های اطلاعاتی - که شامل قرارداد تولید این پهپاد جدید، مکاتبات شرکت در مورد فرآیند ساخت و اسناد مالی آن بود - نشان می‌دهد که یکی از شرکت‌های تابعه ساخت تسلیحات‌ دولتی روسیه به نام «کارخانه الکترومکانیکی کوپول در شهر ایژِوسک - IEMZ Kupol» از ماه ژوئیه ۲۰۲۳ تا ژوئیه ۲۰۲۴ بیش از ۲۵۰۰ فروند پهپاد «گارپیا» تولید کرده است.

گارپیا در زبان روسی به یک موجود اساطیری به نام «هارپی» اشاره دارد که نیمی از آن انسان و نیم دیگر آن پرنده‌ای به شکل عقاب است. این دو منبع اطلاعاتی گفتند که استفاده از این پهپادها به زیرساخت های حیاتی اوکراین آسیب رسانده و باعث تلفات غیرنظامی و پرسنل نظامی شده است.

ساموئل بِندِت، کارشناس ارشد اندیشکده «امنیت جدید آمریکایی»، به رویترز گفت که در صورت صحت این اطلاعات، استقرار پهپاد گارپیا نشان می‌دهد که روسیه از وابستگی به پهپادهای دوربرد ایران دور شده است.

او گفت: «اگر این اتفاقی است که در حال رخ دادن است، می‌تواند نشان این باشد که روسیه اکنون می تواند بیش از پیش به تولید داخلی و همچنین به طور واضح به چین تکیه کند، ‌مخصوصا اینکه هر دو طرف [ایران و روسیه] برای تولید پهپادها به بسیاری از قطعات چینی وابسته هستند.»

بر اساس اظهارات ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌ جمهوری اوکراین در ماه مه سال گذشته، ایران از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، بیش از هزار فروند پهپاد شاهد «انتحاری» را به روسیه تحویل داده است.

پهپادهای شاهد برای از بین بردن پدافند هوایی اوکراین و ضربه زدن به زیرساخت های دور از خطوط مقدم استفاده شده‌اند. ایران بارها ارسال هواپیماهای بدون سرنشین را به روسیه برای استفاده علیه اوکراین، رد کرده است.

وزارت دفاع روسیه به درخواست رویترز برای اظهارنظر درباره این ماجرا پاسخی نداده است. وزارت خارجه چین نیز در بیانیه‌ای به رویترز گفت که پکن صادرات اقلام با کاربردهای نظامی بالقوه را از جمله هواپیماهای بدون سرنشین، به شدت کنترل می‌کند.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هفته گذشته از چین خواست تا حمایت از جنگ روسیه در اوکراین را متوقف کند و گفت که کمک پکن عامل مهمی در ادامه درگیری بوده است.
تفاوت گارپیا با شاهد ایرانی در چیست؟
رویترز قراردادی به ارزش بیش از یک میلیارد روبل (معادل ۱۰ میلیون یورو) را رویت کرده که در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ بین وزارت دفاع روسیه و شرکت کوپول امضا شد. این قرارداد برای توسعه کارخانه‌ای بود که به تولید این پهپادها اختصاص داشت.

منابع اطلاعاتی اروپایی در بیانیه‌ای به رویترز گفتند که گارپیا «بسیار شبیه شاهد» است، اما دارای چندین ویژگی متمایز از جمله یک باله پیچ و مهره شده منحصر به فرد و موتورهای لیمباخ L-550 E است. این موتور که در ابتدا توسط یک شرکت آلمانی طراحی و تولید شده بود، اکنون توسط یک شرکت محلی به نام Xiamen Limbach در چین تولید می‌شود. این شرکت نیز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ نداد.

منابع اطلاعاتی اروپایی می‌گویند که یک کارخانه سیمان سابق واقع در ایژِوسک در جمهوری اودمورت در غرب روسیه - که توسط شرکت کوپول در سال ۲۰۲۰ خریداری شد - برای تولید هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می‌شود.

رویترز با استفاده از ویدئویی از یک مرکز تولید پهپاد روسی که در اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام منتشر شده بود، توانست از روی رنگ و طرح تیرهای ساختمان و معماری داخلی آن، محل کارخانه در ایژوسک را شناسایی کند.

Russian and Ukrainian Telegram channels are sharing this video of Russia's Shahed/Geran loitering munition production plant in Yelabuga region. Both daytime and nighttime Geran drone versions are visible. https://t.co/p1eKt0ezG3 pic.twitter.com/5jH1yZFnzW

— Samuel Bendett (@sambendett) March 5, 2024

مطلب ساموئل بندت در شبکه اجتماعی ایکسساموئل بندت، تحلیلگر دفاعی اندیشکده آمریکایی خاطرنشان کرد که تولید سالانه ۲۵۰۰ هواپیمای بدون سرنشین بخش قابل توجهی از تولید کلی روسیه را تشکیل می‌دهد.

در همین حال، اولکساندر سیرسکی، فرمانده ارشد نظامی اوکراین، ماه گذشته فاش کرد که از آغاز تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲، نزدیک به ۱۴ هزار پهپاد تهاجمی از جمله پهپادهای شاهد ایرانی و پهپادهای Geran-2 و لانست ساخت روسیه پرتاب شده است.