ایران احتمالا به حزب‌الله لبنان «بمب الکترومغناطیسی» داده است

نیروهای حزب‌الله در مراسم بزرگداشت فرماندهان کشته‌شده در حمله اسرائیل به جنوب لبنان‌ ایندیپندنت فارسی: نشریه بیزینس اینسایدر روز یکشنبه هشتم سپتامبر (۱۸ شهریور) در گزارشی به بررسی ادعاها مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران متحدش حزب‌الله لبنان را به سلاح کمیاب و قدرتمندی به نام بمب الکترومغناطیسی موسوم به ئی‌ام‌پی (EMP) مجهز کرده است، پرداخت.

در این گزارش به قلم مایکل پک، نویسنده حوزه دفاعی و کارشناس ارشد علوم سیاسی آمده است: «در میان تبادل آتش اسرائیل و حزب‌الله لبنان، تهدید جدیدی خودنمایی می‌کند و آن این است که گروه شبه‌نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران سلاحی دارد که می‌تواند شبکه برق اسرائیل را از کار بیندازد.»

به نوشته پک، گزارش‌هایی در رسانه‌های عربی منتشر شده است که ادعا می‌کنند تهران به گروه‌های شبه‌نظامی لبنانی آموزش داده است که چطور با استفاده از بمب الکترومغناطیسی (ئی‌ام‌پی) به پایگاه‌های نظامی اسرائیل آسیب‌های گسترده‌ای وارد کند؛ گزارش‌هایی که می‌تواند واقعیت داشته یا بلوف باشد، اما به هر حال اسرائیل مجهز به سلاح هسته‌ای را قبل از اقدام تهاجمی، به تامل وامی‌دارد.

در ادامه این گزارش آمده است: «ظاهرا منابعی در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به روزنامه کویتی الجریده گفته‌اند که حزب‌الله لبنان اکنون بمب‌ها و موشک‌هایی با کلاهک‌های انفجاری الکترومغناطیسی در اختیار دارد. این منابع تاکید کرده‌اند که بمب‌های تحویلی به حزب‌الله را می‌توان از پرتابگرهای ثابت ارسال کرد و برخی از آن‌ها را می‌توان با پهپاد به هر نقطه در عمق اسرائیل فرستاد. همچنین ادعا شده است که این تسلیحات می‌توانند تمام سیستم‌های ارتباطی از جمله زیرساخت‌های الکتریکی را از بین ببرند و در نتیجه تمام سیستم‌های الکترونیکی را که اسرائیل برای هماهنگی رادارها، هواپیماها و نیروهایش به آن‌ها متکی است، متوقف کنند.»

نویسنده بیزینیس اینسایدر در ادامه تاکید می‌کند که ارزیابی درستی این تهدید درباره بمب‌های الکترومغناطیسی ایران دشوار است اما به‌ هر حال نباید از این موضوع غافل شد که در کنار نفت به‌عنوان اصلی‌ترین کالای صادراتی، صادرات شماره ۲ جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته تسلیحات نظامی ظاهرا پیشرفته بوده است؛ از جمله یک جنگنده رادارگریز که در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ رونمایی شد «که البته احتمالا نه رادارگریز بود و نه قابل پرواز».

به اعتقاد مایکل پک، واقعیت این است که تهران درباره دستیابی به تجهیزات نظامی پیشرفته بلوف می‌زند و تسلیحات این کشور از جمله جت‌ها، تانک‌ها و موشک‌های ضدهوایی سیستم‌های فرسوده متعلق به دوران جنگ سردند. با این حال، جمهوری اسلامی سال‌ها برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای سرمایه‌گذاری کرده است. این کشور توانایی‌هایش را در توسعه انواع موشک‌های بالیستیک و پهپادها نشان داده است و هواپیمای بدون سرنشین تهاجمی شاهدــ۱۳۶ به روسیه صادر می‌کند. همه این‌ها نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی برای ضربه زدن به اسرائیل و اروپا ابزارهایی دارد، اما در عین حال ثابت نمی‌کند که کلاهک‌ ئی‌ام‌پی نیز در اختیار دارد و اگر دارد، چه ویژگی‌هایی دارند و آیا به حزب‌الله هم داده است یا نه.

در ادامه این گزارش، درباره ویژگی‌های سلاح موسوم به ئی‌ام‌پی آمده است: «وقتی در اخبار یا در فیلم‌ها و رمان‌های آخرالزمانی به بمب‌های الکترومغناطیسی اشاره می‌شود، معمولا از نوع هسته‌ای تصویر می‌شوند که اهدافی مانند شهرها را هدف قرار می‌دهند یا به‌عمد سلاح‌های هسته‌ای را در فضا منفجر می‌کنند. در هر صورت، نتیجه این خواهد بود که زندگی مردم کاملا مختل می‌شود، زیرا شبکه برق، ارتباطات و سایر ماهواره‌ها آسیب می‌بینند و خدمات تلفن همراه و جی‌پی‌اس جهانی مختل می‌شود.»

با این حال سلاح‌های ئی‌ام‌پی غیرهسته‌ای نیز وجود دارند؛ سلاح‌هایی که می‌توانند در یک چمدان یا کلاهک موشک حمل شوند و از مواد منفجره با قدرت بالا برای تولید پالس مخرب مشابه سلاح‌های هسته‌ای استفاده می‌کنند. این سلاح‌ها را می‌توان با استفاده از قطعات تجاری و اطلاعات طراحی موجود در اینترنت با هزینه نسبتا ارزان ساخت. برخلاف پالس‌های هسته‌ای ئی‌ام‌پی که می‌توانند صدها کیلومتر طی کنند، نوع دوم فقط حدود هشت کیلومتر برد دارند. از این رو، مشخص نیست که ایران در حال حاضر داشتن کدام نوع را ادعا می‌کند.

این کارشناس ارشد دفاعی در عین حال خاطرنشان می‌کند: «تهران برنامه هسته‌ای دارد و احتمالا اگر بخواهد می‌تواند یک سلاح هسته‌ای ئی‌ام‌پی بسازد. پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، جمهوری اسلامی به طور دوره‌ای ذخایر اورانیومش را غنی‌‌سازی کرد که گامی ضروری در ساخت سلاح‌های هسته‌ای است. با این حال، دستگاه هسته‌ای ایران‌ــ خواه صرفا برای دستیابی به بمب الکترومغناطیسی در نظر گرفته شده باشد یا نه‌ــ می‌تواند پیامدهای زیادی به همراه داشته باشد، اما تولید سلاح غیرهسته‌ای ئی‌ام‌پی ممکن است به ایران کمک کند از خط قرمزها رد نشود.»

در ادامه گزارش بیزینس اینسایدر، به نقل از ژنرال جوزف ووتل، رئیس پیشین سنتکام، آمده است: «منطقی است که فرض کنیم ایران به تولید این نوع تسلیحات توجه داشته است. من معتقدم جمهوری اسلامی به ئی‌ام‌پی به عنوان سلاحی نگاه می‌کند که می‌تواند در فعالیت‌های منطقه خاکستری زیر سطح درگیری باز از آن استفاده کند؛ به‌خصوص اگر بتوان از آن با نتایج هدفمندتر استفاده کرد؛ مانند حمله الکترونیکی به یک منطقه جغرافیایی خاص.»

ووتل در پاسخ به اینکه آیا جمهوری اسلامی سلاح‌های ئی‌ام‌پی را به حزب‌الله، مهم‌ترین نماینده‌اش، ارائه کرده است، می‌گوید: «از بین تمام اعضای به‌اصطلاح محور مقاومت، حزب‌الله لبنان نامزد احتمالی برای دریافت این نوع تسلیحات خواهد بود اما من هنوز هیچ مدرکی دال بر این موضوع ندیده‌ام.