چگونه می‌توان خطر ابتلا به آرتروز زانو را کاهش داد یا از بین ببرد؟

معمولا سالمندان، زنان، افراد دارای اضافه وزن و افرادی که ورزش‌هایی مانند فوتبال، تنیس و دویدن طولانی‌مدت انجام دادند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند و مجبورند با مشکلاتی مانند درد، تورم و تحرک کمتر زانو دست و پنجه نرم کنند یا درنهایت تن به جراحی دهند.

ژن‌ها و آسیب‌های پیشین زانو نیز می‌توانند در ابتلای فرد به آرتروز نقش داشته باشند.

اما براساس مقاله‌ای که ماه آوریل در نشریه JAMA Network Open منتشر شد، تحقیقات جدید نشان داده که می‌توان با تقویت عضلات ساق پا، از شدت بیماری آرتروز زانو کاست یا احتمالاً آن را از بین ببرید.
توده عضلانی مهم است
بنا بر گزارش شبمه خبری «سی‌ان‌ان» در یکی از این تحقیقات، پژوهشگران پس از بررسی داده‌های ۵۰۰۳ بیمار در هلند، هیچ ارتباطی بین فعالیت بدنی یک فرد بطور کلی و افزایش خطر ابتلا به آرتروز زانو در آنها پیدا نکردند.

پژوهشگران در ادامه، بیماران را به دو گروه تقسیم کردند: آنهایی که ورزش‌های بدنی انجام می‌دهند که در جریان آن زانوها موظف به تحمل کل وزن بدن نیستند مانند شنا و دوچرخه‌سواری؛ و آنهایی که زانوهایشان در جریان انجام فعالیتهای ورزشی باید کل وزن بدن را نیز تحمل کنند مانند دو و پیاده‌روی.

اعضای این تیم دریافتند افرادی که در جریان انجام فعالیت‌های ورزشی، زانوهایشان باید وزن بدن را تحمل کنند، در صورت داشتن سطح پایینی از توده عضلانی در اندام تحتانی، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند.

دکتر جویس فن میورس، از مرکز پزشکی اراسموس در شهر روتردام هلند و یکی از نویسندگان این گزارش می‌گوید: «پس از اینکه متوجه شدیم فقط ورزش‌هایی که در جریان آنها زانوها مجبور به تحمل وزن هستند خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهند، این موضوع را بررسی کردیم که آیا شدت آرتروز در آنها به میزان قوی بودن عضلات اطراف مفصل زانو نیز بستگی دارد یا خیر.»

از آنجایی که توده‌های عضلانی قویتر می‌توانند از زانو در برابر فشارهای مکانیکی که به مفصل‌ها وارد می‌شوند محافظت کنند، محققان انتظار داشتند که عضلات قوی‌تر بهتر از عضلات ضعیف‌تر عمل کنند.

دکتر جویس فن میورس می‌گوید: «و این دقیقاً همان چیزی است که دیدیم. وقتی که افراد توده‌های عضلانی قویتری دارند، دیگر خطر ابتلا به آرتروز در اثر ورزش در آنها وجود ندارد.»

دکتر کاترین میلر، دانشیار پزشکی داخلی در دانشگاه ویسکانسین ایالات متحده که در این مطالعه شرکت نداشته، یافته‌های این تحقیق را هیجان انگیز می‌داند و می‌گوید: «اگرچه همیشه این ایده وجود داشت که توده عضلانی مهم است و به محافظت از مفاصل کمک می‌کند، اما این مطالعه نشان داد که نه‌تنها توده عضلانی برای عملکرد زانوها مهم است بلکه احتمالا خطر ابتلا به آرتروز را کاهش می‌دهد.»

اکنون در مرکز پزشکی اراسموس در این باره تحقیق می‌شود که آیا پزشکان می‌توانند توصیه‌های خود به بیماران مبتلا به آرتروز را بر اساس توده عضلانی، وزن و حرکت مفاصل بیماران، شخصی‌سازی کنند یا خیر.

به گفته دکتر جویس فن میورس، بسیاری از بیماران مبتلا به زانو درد، از پزشکان‌شان می‌پرسند که آیا می‌توانند به فعالیت ورزشی مورد علاقه‌شان ادامه دهند یا خیر. در حال حاضر هیچ پاسخ قطعی برای این پرسش وجود ندارد و تحقیقات همچنان ادامه دارد.

با این وجود جویس فن میورس چند توصیه دارد. او می‌گوید: «قبل از انجام فعالیت‌هایی که باعث تحمیل سنگینی وزنتان روی زانوهایتان می‌شود، در باشگاه تمرین کنید تا ماهیچه‌های پای خود را تقویت کنید. و اگر می‌خواهید فعالیت‌هایی مانند دویدن انجام دهید، این کار را به آرامی شروع کنید.»

او تاکید دارد که در این ورزش‌ها «نه‌تنها ماهیچه‌های شما بلکه تاندون‌های شما نیز درگیر هستند و باید به این فشارها عادت کنند؛ در غیر این صورت فوراً آسیب خواهند دید».

دکتر کاترین میلر نیز می‌گوید: «اگر متوجه شدید که آرتروز دارید، فعالیت‌های خود را متوقف نکنید. افراد کم‌تحرک از سلامت مفاصل کمتر و توده عضلانی کمتری برخوردارند و در مقایسه با دیگران خطر تشدید آرتروز در آنها بیشتر است.»

او توصیه می‌کند: «پیاده روی کنید، حرکت "وال سیت" را انجام دهید، یا روی یک صندلی بنشینید و ۱۰ بار بایستید آنهم بدون اینکه از بازوهای خود برای بلند شدن استفاده کنید. مهم این است که حرکت کنید.»