بی بی سی: حزب کارگر در انتخابات زودرس پارلمان بریتانیا پیروز شد و سر کییر استارمر رهبر این حزب به جای ریشی سوناک نخستوزیر این کشور میشود. این حزب با کسب بیش از ۴۰۰ کرسی از ۶۵۰ کرسی، اکثریت قاطعی در مجلس عوام به دست آورد تا پس از ۱۴ سال قدرت را از حزب محافظهکار پس بگیرد.
اندکی پس از قطعی شدن پیروزی، آقای استارمر در جمع هوادارانش گفت «باری از روی دوش کشور برداشته شده» و «تغییر از حالا آغاز میشود.»
حزب محافظهکار حدود دو سوم ۳۶۵ کرسی را که در دور قبلی انتخابات در سال ۲۰۱۹ کسب کرده بود، از دست داده است که این به معنای بزرگترین شکست این حزب از زمان تأسیسش در قرن نوزدهم میلادی است.
لیز تراس، نخستوزیر پیشین بریتانیا و چند نفر از اعضای کابینه از جمله وزیران دفاع، آموزش، دادگستری و علوم، و نیز پنی موردانت معاون پارلمانی دولت جزو شخصیتهای بلندپایهای هستند که کرسیهایشان را در مجلس از دست دادند.
جرج گالووی، سیاستمدار جنجالی و مجری پیشین شبکه تلویزیونی پرس تیوی ایران هم، تنها پنج ماه بعد از پیروزی در انتخابات میاندورهای در حوزه روچدیل در شمال انگلستان، این بار شکست خورد و کرسیاش را به حزب کارگر واگذار کرد.
پیشبینی شده حزب لیبرالدمکرات با کسب حدود ۷۰ کرسی، سومین حزب بزرگ مجلس جدید بریتانیا باشد.
نایجل فراژ رهبر حزب راستگرای «اصلاح بریتانیا» که قبلاً هفت بار در راهیابی به مجلس بریتانیا ناکام مانده بود، این بار توانست کرسی کلکتون را از محافظهکاران بگیرد.
این حزب که قبلاً «حزب برگزیت» نام داشت، خواهان به صفر رساندن میزان خالص مهاجرت به بریتانیاست.
حزب اسانپی که خواهان استقلال اسکاتلند از بریتانیاست و در دوره قبل ۴۸ کرسی را به دست آورده بود، انتظار میرود این بار کمتر از ۱۰ نماینده در مجلس داشته باشد.
کییر استارمر نخستوزیر جدید بریتانیا کیست؟
نخستوزیر ۶۱ ساله جدید بریتانیا کارنامه نسبتاً پرباری پیش از ورود به عرصه سیاست دارد.
پدرش کارگر یک کارخانه ابزارسازی و مادرش پرستار بود و او را به یاد کییر هاردی، بنیانگذار حزب کارگر بریتانیا کییر نام گذاشتهاند.
استارمر در کودکی در آزمون ورودی «مدرسه گرامر» (مشابه مدارس تیزهوشان ایران) قبول شد و در نوجوانی پیانو، فلوت و ویولن هم مینواخت. او سپس در رشته حقوق از دانشگاههای لیدز و آکسفورد لیسانس و فوقلیسانس گرفت.
او به عنوان یک وکیل حقوق بشری، در کشورهای آفریقایی و حوزه کارائیب پرونده افراد محکوم به اعدام را قبول میکند.
استارمر در دهه ۹۰ میلادی با پیروزی بر رستورانهای زنجیرهای مکدونالد در پرونده شکایت این شرکت از دو فعال محیط زیستی، به چهرهای شناختهشده تبدیل شد؛ پروندهای که تا دیوان حقوق بشر اروپا هم بالا رفت.
او در سال ۲۰۰۸ در دولت حزب کارگر به رهبری گوردون براون به عنوان رئیس دادستانی انگلستان و ولز انتخاب شد و تا سال ۲۰۱۴ هم در این مقام باقی ماند و بابت خدماتش لقب «سر» گرفت.
کییر استارمر در سال ۲۰۱۵ به عنوان نماینده وارد مجلس عوام شد و در دوران پس از همهپرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، وزیر سایه برگزیت و عملاً سخنگوی حزب کارگر در این زمینه بود.
پس از شکست حزب کارگر در انتخابات سال ۲۰۱۹ و کنارهگیری جرمی کوربین، او خود را نامزد رهبری حزب کرد و در آوریل ۲۰۲۰ و در اوج موج اول همهگیری کرونا به مقام رهبری حزب اصلی مخالف دولت رسید.
همسر او ویکتوریا از خانوادهای یهودی میآید، هر چند که خود آقای استارمر اعتقادات مذهبی ندارد. آنها یک دختر و یک پسر دارند؛ ولی تلاش کردهاند آنها را از جلوی دوربین دور نگه دارند.
نخستوزیر جدید بریتانیا حسابی اهل فوتبال است و از تیم آرسنال هواداری میکند.
چرا حزب محافظهکار در انتخابات بریتانیا شکست خورد؟
حزب محافظهکار در دور قبلی انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۱۹ با رهبری بوریس جانسون و شعار «اتمام برگزیت» پیروز شده بود.
ولی در سالهای اخیر، مشکلات اقتصادی، بحران در خدمات عمومی و انواع جنجالها و رسواییها به شدت به محبوبیت حزب حاکم ضربه زد.
مهمترین این رسواییها مربوط به برگزاری چند مهمانی در دفتر نخستوزیر با نقض قوانین و محدودیتها کرونا بود؛ جنجالی که به پارتیگیت مشهور شد و پلیس بوریس جانسون و ریشی سوناک وزیر دارایی وقت را بابت قانونشکنی جریمه کرد.
پس از کنارهگیری بوریس جانسون، دوران نخستوزیری لیز تراس جانشین او به دلیل ایجاد یک بحران اقتصادی شدید پس از تنها ۴۹ روز به پایان رسید.
اگرچه ریشی سوناک توانست تا حدی توانست ثبات را به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور بازگرداند، ولی محبوبیت حزب حاکم تغییر چندانی نکرد.
جهش نرخ تورم در بریتانیا مخصوصاً پس از حمله روسیه به اوکراین، بسیاری از خانوارها را با بحران معاش و دشواری در تأمین خرج زندگی مواجه کرد.
در کنار این، علیرغم خروج از اتحادیه اروپا، نه تنها میزان مهاجرت به بریتانیا کاهش نیافت، بلکه شمار پناهجویانی که با قایقهای کوچک خودشان را از فرانسه به بریتانیا میرسانند، به شدت بالا رفت.
این باعث شد بخشی از هواداران حزب محافظهکار که در سال ۲۰۱۹ برای اجرای برگزیت به این حزب رأی داده بودند، به حزب راستگراتر «اصلاح بریتانیا» روی بیاورند.
از سوی دیگر، رسواییهای حزب محافظهکار حتی در طول مبارزات انتخاباتی هم ادامه یافت؛ از جمله وقتی معلوم شد بعضی از دستیاران و نزدیکان ریشی سوناک چند روز پیش از اعلام رسمی برگزاری انتخابات زودرس، روی تاریخ انتخابات شرط بسته بودند.
در چنین شرایطی بود که حزب کارگر بدون ارائه وعدههایی چشمگیر تنها با شعار «تغییر» توانست پس از ۱۴ سال در آستانه یک پیروزی قاطع قرار بگیرد.
انتخابات سراسری قبلی بریتانیا در دسامبر ۲۰۱۹ برگزار شده بود.
حزبی که اکثریت را در مجلس عوام بریتانیا به دست بیاورد، دولت بعدی این کشور را تشکیل خواهد داد.
اعضای کابینه و معاونان آنها عموماً از بین نمایندگان حزب حاکم در مجلس عوام انتخاب میشوند. هر چند که نخستوزیر میتواند بعضی از پستها را به اعضای مجلس اعیان بسپارد.
برای مثال ریشی سوناک پاییز پارسال دیوید کامرون را عضو مجلس اعیان کرد و مقام وزیر خارجه را به او سپرد.
ریشی سوناک تصمیم گرفت این انتخابات زودرس را حدود شش ماه قبل از موعد قانونی آن برگزار کند. یک دوره سیاسی در بریتانیا پنج سال طول میکشد و از آنجا که حزب محافظهکار در دسامبر سال ۲۰۱۹ این انتخابات را برده بود، انتخابات سراسری بعدی باید طبق قانون تا ژانویه ۲۰۲۵ انجام میشد.
بریتانیا ۶۵۰ منطقه یا حوزه انتخابیه دارد.
رأیدهندگان هر یک از این حوزهها یک نماینده را برای عضویت در مجلس عوام و نمایندگی ساکنان محلی انتخاب میکنند.
بیشتر نامزدها نماینده یک حزب سیاسیاند ولی بعضی به طور مستقل شرکت کردند.
پس از اعلام نتایج انتخابات چه اتفاقی میافتد؟
پس ازشمارش آراء، اگر حزب حاکم اکثریتش را در مجلس از دست داده باشد، نخستوزیر به دیدار پادشاه میرود و از مقامش استعفا میدهد.
پس از آن، شاه چارلز سوم از رهبر حزبی که اکثریت پارلمان را به دست آورده، درخواست میکند که نخستوزیر شود و دولت را تشکیل بدهد.
پس از آن، نخستوزیر جدید معمولاً از کاخ باکینگهام راهی دفترش در داونینگاستریت لندن میشود تا اولین سخنرانیاش را در مقام رئیس دولت انجام دهد.
رهبر حزبی که دومین تعداد نمایندگان پارلمان را داشته باشد رهبر حزب مخالف میشود.