فدراسیونی که یاد نمی‌گیرد ورزشگاه را نمی‌توان زنانه یا مردانه کرد

 بی بی سی: پیام یونسی‌پور(خبرنگار ورزشی ایران وایر)
حکم کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال برای تنبیه تیم‌های سپاهان و پرسپولیس در ایران خبرساز شده است. برخی این حکم را «تداوم تصمیمات جنسیتی» در فوتبال ایران دانستند و گروهی دیگر این تصمیم را «قدمی رو به جلو به سود حقوق زنان» معرفی کردند.

منتقدان حکم صادر شده از سوی فدراسیون فوتبال معتقدند که فدراسیون فوتبال ایران، دانسته یا نادانسته، نگاه تبعیض‌آمیز دهه‌های اخیر جمهوری اسلامی را به «شکل وارونه» ادامه داده است و موافقان این رای باور دارند که فدراسیون فوتبال، مجازاتی را برای «مردان» در نظر گرفته تا آن‌ها را با تجربه بیش از چهار دهه تبعیض در جمهوری اسلامی آشنا کند.
حکم جنجالی فدراسیون فوتبال چه بود؟
سه‌شنبه ۱۷ اردیبهشت پایگاه رسمی فدراسیون فوتبال ایران از آن‌چه «صدور رای مرتبط با تخلفات صورت گرفته در بازی دو تیم پرسپولیس و سپاهان در روز ۱۲ اردیبهشت» خوانده بود، خبر داد.

در این بازی، درگیری‌هایی میان هواداران دو تیم روی سکوهای ورزشگاه صورت گرفت. مهمترین اتفاق مربوط به صحبت‌های نصرالله گرگزن، هوادار منتسب به باشگاه سپاهان، بود. او با جملاتی سخیف و ادبیاتی توهین‌آمیز، در مورد هواداران زن پرسپولیسی حاضر در ورزشگاه صحبت کرده بود.

پخش صحبت‌های این هوادار توسط «برخی رسانه‌های رسمی» در داخل کشور، با واکنش‌هایی همراه شد. روزنامه اعتماد در گزارشی از «فتح سنگر به سنگر ورزشگاه‌ها توسط تندروها» نوشت و ادعا کرد بخشی از آن‌چه در هفته‌های گذشته به عنوان «حواشی حضور زنان» در ورزشگاه‌های ایران مطرح شده، با برنامه‌ریزی قبلی نیروهای اصولگرا و تندرو، برای پایان دادن به حضور زنان در ورزشگاه‌ها بوده است.

از سویی دیگر روزنامه‌های کیهان و جوان، یکی وابسته به دفتر آیت‌الله خامنه‌ای و دیگری نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در یادداشت‌هایی خواهان بسته شدن دوباره درهای ورزشگاه‌های ایران به روی زنان شدند.

کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران در واکنش به فحاشی گروهی از هواداران پرسپولیس به سپاهان و توهین‌های برخی از هواداران سپاهان به زنان هوادار پرسپولیس، هر دو باشگاه را محکوم کرده است که در فصل آینده دیدارهای رفت و برگشت خود مقابل یکدیگر را بدون حضور مردان تماشاگر و فقط با حضور تماشاگران و هواداران زن خود برگزار کنند.

این حکم در نوع خود در تاریخ فوتبال جهان بی‌سابقه به حساب می‌آید و به گفته برخی، ادامه نگاه تبعیض‌آمیز و جنسیتی در فوتبال ایران است.
باز هم تبعیض جنیستی، این بار وارونهپرسپولیس و سپاهانبازخوانی دوباره قوانین فدراسیون بین‌المللی فوتبال و آن‌چه به عنوان «اساسنامه مرجع» به فدراسیون‌های تابعه و ملی، برای نگارش اساسنامه‌های داخلی و اجرای آن ارجاع داده است، می‌تواند گویای «تداوم تبعیض جنسیتی» در احکام فدراسیون فوتبال ایران باشد.

ماده چهارم اساسنامه فیفا تصریح می‌کند که «تبعیض قائل شدن به هر شکلی علیه کشور، فردی حقیقی یا گروهی از افراد با در نظر گرفتن اصلیت نژادی، جنسیت، معلولیت ،گویش، مذهب، باورهای سیاسی یا دلایل دیگر به شدت ممنوع است و از طریق اخراج یا تعلیق قابل مجازات است.»

منتقدان رای صادر شده از سوی فدراسیون فوتبال ایران برای تیم‌های سپاهان و پرسپولیس می‌گویند این رای نه تنها نقض همین ماده اساسنامه فیفاست و در آن از موضوع جنسیت برای تنبیه تیم‌ها استفاده شده که حتی به نوعی تحقیر کردن زنان ایرانی نیز محسوب می‌شود.

همچنین گفته می‌شود که فدراسیون فوتبال ایران زنان ایرانی را اهرم و ابزاری برای اعمال تنبیه باشگاه‌های سپاهان و پرسپولیس قرار داده است؛ نوعی دیگر از نگارش بدبینانه و کدر شده این حکم می‌تواند این باشد که این دو باشگاه محکوم به بازی مقابل زنان تماشاگر هستند.
موافقان و منتقدان چه می‌گویند؟
خبرگزاری تابناک از جمله رسانه‌هایی است که اعمال محرومیت برای «مردان هوادار دو تیم» را با عبارت‌هایی مانند «حکم شجاعانه کمیته انضباطی» و «ترجمان احترام به جایگاه و مقام زن در جامعه ایران اسلامی» تشریح کرد.

از دیدگاه این طیف از رسانه‌ها، اعمال چنین محدودیت‌هایی باعث بالا رفتن احترام به زنان و حفظ شئونی که «اسلامی» خوانده شده است، می‌شود.

منتقدان در مقابل، با اشاره به شیوه‌های رفتاری حاکمیت با زنان ایرانی در سطح معابر و شهرهای ایران و اعمال خشونت‌هایی که بار دیگر از سوی نیروهای موسوم به «گشت ارشاد» در طرحی که نیروی انتظامی جمهوری اسلامی آن را «طرح نور» نامیده، شان و احترام زن ایرانی در سطح جامعه را دغدغه حکومت و نهادهای وابسته به آن نمی‌دانند و می‌گویند زنان ایرانی گاهی با برخوردها و الفاظی توهین‌آمیزتر از آن‌چه در ورزشگاه‌ها دیده و شنیده شده، روبرو می‌شوند.

روزنامه «خبرورزشی» نگاهی دو سویه به حکم کمیته انضباطی داشته و با وجود این ‌که آن را «خلاقانه» نامیده، اما به رای صادر شده کنایه زده و آن را حاصل «زیرکی مدیران فدراسیون» دانسته است.

این روزنامه ورزشی نوشته است: «این حکم در عین خلاقانه بودن، سیاستمدارانه هم بود. چرا که حالا فدراسیون خود را در جایگاه حامی خانم‌ها قرار داده و می‌تواند ژست حمایت از بانوان را بگیرد.»

در ادامه نیز به این موضوع که «همه مردها فحاشی نکرده‌اند، پس نباید همه آن‌ها محروم شوند» اشاره شده و از زنان تماشاگر خواسته شده است که در بازی‌های آینده، به نحوی رفتار نکنند که دو بازی سپاهان و پرسپولیس در ورزشگاه‌های آزادی و نقش جهان به صورت کامل بدون تماشاگر برگزار شود.

این نظریه، البته با توجه به توضیح کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال در انتهای حکم صادره وجود دارد که رای با شکایت دو باشگاه سپاهان و پرسپولیس، در کمیته استیناف بشکند و بازی‌های رفت و برگشت بدون تماشاگر برگزار شود.

آن‌چه به عنوان سوال خاص در حکم کمیته انضباطی مطرح می‌شود این است که آیا فدراسیون فوتبال می‌تواند آرای خود را بدون در نظر گرفتن جنسیت صادر کند؟ به عبارتی آیا نگاه تبعیض‌آمیز از فدراسیون تحت مدیریت مهدی تاج دور می‌شود؟