عضو خبرگان رهبری: خامنه‌ای با جانشینی مجتبی مخالف است ولی ملاک ما «شایستگی» است

تصویری از مجتبی خامنه‌ای و محافظانش در راهپیمایی ۲۲ بهمن‌ایندیپندنت فارسی: زمزمه‌های معرفی مجتبی خامنه‌ای به عنوان رهبر آینده جمهوری اسلامی از حدود دو دهه قبل آغاز شد اما از سال ۱۳۸۸ در جریان جنبش سبز با تحمیل محمود احمدی‌نژاد به مردم، موضع‌گیری‌های علی خامنه‌ای و سرکوب شدید معترضان، بیشتر قوت گرفت.

این موضوع در سال‌های اخیر با افشای اسناد و شواهدی که دخالت آشکار مجتبی در مسائل سیاسی و امور اجرایی را آشکار می‌کردند، بیشتر در کانون توجه قرار گرفت؛ به‌خصوص اینکه برخی مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی احتمال جانشینی مجتبی را تلویحا تایید کردند و برخی دیگر نیز پا را فراتر گذاشتند و با هدف آماده‌سازی افکار عمومی، در مقابل زمزمه‌های موروثی شدن رهبری سکوت کردند؛ اما حالا در آستانه انتخابات خبرگان رهبری، ادعاهایی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه خامنه‌ای موافق جانشینی پسرش نیست.

محمد محمدی‌ عراقی، عضو مجلس خبرگان رهبری، روز چهارشنبه ۹ اسفند در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، چنین ادعایی را مطرح کرد و با یادآوری خاطره‌ای گفت که در سال‌های قبل، یکی از اعضای کمیته سه‌‌نفره انتخاب رهبر در مجلس خبرگان نام «یکی از فرزندان رهبری را که از نظر علمی در سطح بالایی است» مطرح کرد، این خبر به گوش خامنه‌ای رسید و او «نهی» کرد و گفت: «این کاری که شما می‌کنید، شبهه موروثی بودن رهبری را مطرح می‌کند». به گفته محمدی عراقی، رهبر جمهوری اسلامی از همان زمان اجازه بررسی این موضوع را نداد.

این عضو مجلس خبرگان رهبری با هدف اتهام‌زدایی از خامنه‌ای و خانواده‌اش، به روایت دیگری نیز متوسل شد و گفت: «در مورد دیگری این‌طور شنیدم که از رهبری کسب اجازه می‌کنند که آیا شما اجازه می‌دهید ما در مورد شخصی که منسوب به شما است، بررسی انجام دهیم که در پاسخ می‌گویند نخیر، دور این مسئله را خط بکشید.»

محمدی عراقی در ادامه ادعاهایش افزود که در مجلس خبرگان «ابدا و مطلقا» مسئله جانشینی مجتبی مطرح نبوده و ملاک اعضای این مجلس «شایستگی» است. با این حال به گفته‌ خود، موضوع جانشینی مجتبی خامنه‌ای دست‌کم دو مرتبه از طرف اعضای مجلس خبرگان مطرح شده است.

انتخابات دوره ششم مجلس خبرگان رهبری هم‌زمان با انتخابات مجلس شورای اسلامی در روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ در حالی برگزار می‌شود که بسیاری از داوطلبان در شورای نگهبان رد صلاحیت شده‌اند و شماری از تاییدشده‌ها نیز در حوزه‌های انتخابی رقیب ندارند. این دور از انتخابات خبرگان از این نظر اهمیت مضاعف دارد که با توجه به کهولت سن و بیماری علی خامنه‌ای، احتمال می‌رود جانشین آینده رهبر جمهوری اسلامی را همین مجلس انتخاب کند.

محمدی عراقی نیز در مصاحبه‌اش به سن بالای علی خامنه‌ای اشاره و اذعان کرد: «شکی نیست که این دوره ضرورت و اهمیت بیشتر و مسئولیت سنگین‌تری دارد. امیدوارم چنین شرایطی پیش نیاید اما به هر حال عمر دست خدا است.» او مدعی شد که «دشمنان» به دوره آتی خبرگان رهبری «بسیار حساس‌اند».

این عضو مجلس خبرگان رهبری به‌رغم انکار موضوع جانشینی مجتبی، تلویحا او را دارای صلاحیت برای جانشینی خامنه‌ای معرفی کرد و به نقل از او گفت که رهبر آینده «باید بتواند در برابر ابرقدرت‌ها بایستد و جا نزند. از آن‌ها نترسد و شجاعت داشته باشد».

گزینه‌های جانشینی رهبر جمهوری اسلامی در کمیته‌ای سه نفره مطرح و بررسی می‌شوند. این کمیته به گفته محمدی عراقی «دائما» تشکیل جلسه می‌دهد و اسناد و مدارک را به صورت محرمانه بایگانی می‌کند. این پرونده‌ها وقتی که «ضرورت» وجود داشته باشد، برای بررسی به صحن مجلس خبرگان می‌آیند.

رحیم توکل، عضو کمیسیون تحقیق مجلس خبرگان رهبری نیز اوایل آذرماه گفت که کمیسیونی با «دستور کار محرمانه» برای تعیین جانشین رهبر جمهوری اسلامی فعالیت می‌کند. به گفته این عضو مجلس خبرگان، اعضای این کمیسیون درباره افراد منتخب فقط با علی خامنه‌ای مشورت می‌کنند و کسی از اینکه چه گزینه‌هایی مطرح‌اند، باخبر نیست. در اجلاس خبرگان هم درباره این موضوع «مطلقا» صحبت نمی‌شود.

راهبرد علی خامنه‌ای و حلقه اول نزدیکانش درباره مسئله جانشینی مجتبی این است که از یک طرف این موضوع را انکار می‌کنند و از طرف دیگر می‌کوشند فرزند خامنه‌ای را فردی باصلاحیت برای منصب رهبری جلوه دهند.

اکنون بر کسی پوشیده نیست که علی خامنه‌ای بخش‌ مهم و گسترده‌ای از مسئولیت‌هایش را به مجتبی واگذار کرده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا و برخی وابستگان حکومت نیز این موضوع را تایید کرده‌اند. محمد سرافراز که در دوران ریاست عزت‌الله ضرغامی بر صداوسیما، با انتخاب رهبر جمهوری اسلامی معاون برون‌مرزی این سازمان بود و سپس به مقام ریاست صداوسیما منصوب شد، پس از برکناری‌، افشاگری‌هایی کرد که بخشی از آن‌ها به‌طور مستقیم با مجتبی خامنه‌ای ارتباط داشت. او آذر ۱۴۰۱ در جریان خیزش سراسری، نیز مجتبی خامنه‌ای را تصمیم‌گیرنده اصلی در جمهوری اسلامی دانست و گفت: «روشی که او برای حکمرانی انتخاب کرده است، به بن‌بست می‌رسد.»

اندکی قبل از آن نیز میرحسین موسوی با انتشار بیانیه‌ای، درباره موروثی شدن رهبری هشدار داده و گفته بود: «۱۳ سال است که اخبار این توطئه شنیده می‌شود. اگر به‌راستی در پی آن نیستند، چرا یک بار چنین نیتی را تکذیب نمی‌کنند؟»

پس از انتشار بیانیه میرحسین موسوی، اعضای مجلس خبرگان رهبری در بیانیه‌ای به این موضوع واکنش نشان دادند و مدعی شدند «جانشینی موروثی» مجتبی خامنه‌ای به عنوان رهبر آینده جمهوری اسلامی «شبهه‌پراکنی» است. آن‌ها در ادامه ادعا کردند که خبرگان رهبری به «شایسته‌گزینی و انتخاب اصلح» توجه دارند.

‌به‌رغم واکنش‌های دوپهلویی از این دست، مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی نه‌تنها هرگز با قطعیت جانشینی مجتبی خامنه‌ای را تکذیب نکردند که به روش‌های مختلف کوشیده‌اند تا به سهم خود افکار عمومی جامعه را برای پذیرش این موضوع آماده کنند. در مقابل، مردم ایران هم مدت‌ها است که در اعتراضات خیابانی‌شان مقابل این موضوع ایستاده‌اند و با سر دادن شعارهایی مانند «مجتبی بمیری، رهبری رو نبینی»، به این موضوع واکنش نشان داده‌اند.