یکی دیگر از فیلمهای پرمخاطب پیش از انقلاب، «شب نشینی در جهنم»، ساخته مشترک ساموئل خاچیکیان و موشق سروری است، هرچند به نظر میرسد نقش و تاثیر خاچیکیان بر فیلم محسوستر است.
داستان فیلم درباره حاج جبار، شخصیت ثروتمند و خسیسی است که با تلنگر کابوس جهنم در خواب، تصمیم به تغییر رویه در زندگی شخصی و توجه و کمک به دیگران و بخصوص خانوادهاش میگیرد.
این فیلم با استقبال مخاطبان روبرو شد و یکی از دلایل موفقیتش، دیده شدن مکانها و نمادهای دینی مانند جهنم، آتش دوزخ و پل صراط برای تماشاگر ایرانی بود.
یوسف لطیفپور منتقد سینمایی درباره این فیلم میگوید: «شب نشینی در جهنم بخشی از ایران و تناقضهای فرهنگی و اجتماعیاش را نشان میدهد که در بیشتر فیلمهای سینمای هنری ایران آن دوره غایب است و این تصویر دقیق و بعضاً طنزآمیز و مفرح خاچیکیان از رسیدن مدرنیزم به ایران و تضادها و تناقضهایی است که مواجهه جامعه سنتی با آن به ارمغان میآورد.»
به گفته این منتقد سینمایی: «خاچیکیان که میداند دارد برای جامعهای با اکثریت مسلمان فیلم میسازد، هوشمندانه این تضادها را با زبانی ترسیم میکند که به دل تماشاگر اکثریت بنشیند (فیلم کلیدی او، چهارراه حوادث، با صدای اذان شروع میشود و نمایی از یک ماشین آمریکایی را نشان میدهد که در خیابانی در تهران به سوی چهارراه تقدیر میراند.)»
فیلم شب نشینی در جهنم و شخصیت معروفش، حاج جبار در سالهای پیش از انقلاب به حافظه جمعی مردم راه یافت و بارها از تلویزیون پخش شد.
فیلمهای صمد روایتگر برخورد فرهنگ روستایی سنتی با فرهنگ شهری مدرن در دهههای چهل و پنجاه بودصمد: روستایی زیرکی که راهی شهر میشود شخصیت صمد که ابتدا یک شخصیت فرعی در سریال سرکار استوار بود، کم کم به شخصیتی اصلی در فیلمهای سینمایی تبدیل شد که پرویز صیاد، آن را بازی و کارگردانی میکرد.
صمد، روستایی ظاهرا ساده دل و مخالف نوگرایی بود که از روستا راهی شهر میشد و در تلاش بود تا راه خود را با فرصت طلبی و زیرکی در این جهان جدید و متفاوت باز کند.
صمد را میتوان یکی از میلیونها روستایی دانست که پس از انقلاب سفید، حاشیه نشین شهرها شدند و هیچ قرابت فرهنگی و تاریخی با مکان جغرافیایی زندگی جدید خود نداشتند.
میتوان مجموع فیلمهای صمد را از پرمخاطب ترین فیلمهای سینمای پیش از انقلاب دانست. از جمله دلایل اقبال عمومی به صمد، حضور شخصیتهای نمونهای در جامعه بود که صیاد آنها را با اغراق و طنز به تصویر کشیده بود. همچنین فیلمهای صیاد تصویرگر جدال سنت و مدرنیته در زندگی مردم آن سالها بود که گاه رنگ تراژیک به خود میگرفت و گاه کمدی.
این سری فیلمها، با صمد و قالیچه سلیمان شروع شد و با دنبالههایی مانند صمد به مدرسه میرود و صمد آرتیست میشود تا پیروزی انقلاب ادامه یافت.
پرویز صیاد درباره موفقیت فیلمهای صمد در مصاحبهای میگوید: «خب به هر حال ماندگار بودنش بخاطر اقبالی است که مردم نشان دادند. در واقع میشود گفت مردم صمد را نگه داشتند.»
استقبال تماشاگران از فیلم «طوفان در شهر ما» ساخته ساموئل خاچیکیان در سال ۱۳۳۷