شدت گرفتن حملات شبهنظامیان تحت حمایت ایران در خاورمیانه علیه مواضع آمریکا ریسک رویارویی نظامی مستقیم میان دو کشور، اقتصاد ایران را روز به روز بیش از پیش تحت تاثیر قرار میدهد.
هر دلار آمریکا پیش از حمله حماس به اسرائیل، در مقابل ۴۹۸۰۰ تومان در بازار آزاد تهران مبادله میشد، این نرخ روز دوشنبه (۹ بهمن/۲۹ ژانویه) و یک روز پس از حمله مرگبار حوثیهای تحت حمایت ایران به پایگاه نیروهای آمریکایی در اردن به ۵۸۳۵۰ تومان رسید که بالاترین نرخ در ۱۱ ماه گذشته محسوب میشود.
در همین حال، هر یورو نیز عصر دوشنبه در بازار تهران از مرز ۶۳ هزار تومان عبور کرد و تا ۶۳ هزار و ۱۵۰ تومان خرید و فروش شد. پیشتر و در جریان معاملات روز ۷ اسفند گذشته (۲۷ فوریه ۲۰۲۳) هم یورو اوج بیسابقه بالای ۶۳ هزار تومان را تجربه کرده بود.
همزمانی افزایش ۱۵ دلاری هر اونس طلا (۲۰۳۳ دلار) طی معاملات بازارهای جهانی با افزایش نرخ ارز در بازار تهران موجب شد تا قیمت هر قطعه تمام سکه طلا هم تا ۳۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان بالا برود.
تحلیلگران مسایل اقتصاد ایران معتقدند که تضعیف ۱۷ درصدی ریال در کمتر از ۴ ماه گذشته بیش از همه تحت تاثیر نگرانیهای موجود در مورد رخداد رویارویی مستقیم نظامی میان ایران و آمریکا بوده است. چنان که مردم ایران که طی دو سال گذشته زیر بار نرخ تورم ۴۰ درصدی بودهاند، در تلاش هستند تا با خرید دلار، پساندازهای ریالی خود را در برابر ریسک جنگ بیمه کنند.
البته بانک مرکزی ایران بارها اعلام کرده که نرخ ارز کشف شده در بازار آزاد را قبول ندارد. این بانک نرخ تعیین شده در مرکز مبادله ارز و طلای ایران را قانونی میداند که از ۶ اکتبر گذشته تا امروز ۴.۱ درصد افزایش یافته و ۴۲۹۲۱ تومان رسیده است.
مطابق قانونی مجلس ایران دو سال پیش اصلاح کرده است، خرید و فروش ارز در بازار آزاد و نگهداری ارز بدون رسید معتبر توسط مردم قاچاق محسوب میشود و مجازات دارد. بانک مرکزی ایران هم فروش آزادانه ارز را به مردم توسط صرافیها ممنوع کرده و با هدف کُند کردن معاملات و کاهش سرعت گردش پول، انتقال ریال از حسابهای بانکی را نیز محدود کرده است.
اما به نظر میرسد که سایه ریسک جنگ فراتر از بازار ارز، بر فراز بورس اوراق بهادار تهران هم قابل مشاهده است. شاخص کل بورس تهران روز دوشنبه (۲۹ دسامبر) ۰.۳۶ درصد کاهش یافت. این شاخص در ۴۰ روز گذشته نیز ۴.۱۴ درصد افت کرده است.
البته مقامهای ایرانی در مواجهه با جهش اخیر نرخ ارز و کاهش شاخص بورس اعلام کردهاند که تلاطم در بازارهای مالی تحت تاثیر فضاسازیهای خبری در شبکههای اجتماعی است که به زودی به پایان خواهد رسید.