اکونومیست: ایران و آمریکا به مرز جنگ نزدیک می‌شوند

ایندیپندنت فارسی: نشریه اکونومیست روز یکشنبه ۲۱ ژانویه (اول بهمن) با انتشار مطلبی ضمن اشاره به تحولات اخیر در خاورمیانه پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، چنین تحلیل می‌کند که «ایران و آمریکا به مرز جنگ با یکدیگر نزدیک می‌شوند».

در این مطلب آمده است: «با گذشت ۱۰۰ روز از زمان حمله حماس به اسرائیل در روز هفتم اکتبر، جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، در تلاش برای کمک به اسرائیل به منظور پیروزی در جنگ غزه بوده و از سوی دیگر سعی کرده است از تبدیل این درگیری به یک جنگ منطقه‌ای با ایران و نیروهای نیابتی‌اش جلوگیری کند. با این حال، هنگامی که هم محور مقاومت و هم اسرائیل و آمریکا حملات خطرناک و ترورهایی را روانه یکدیگر می‌کنند، چنین کوشش‌هایی دشوارتر می‌شود.»

به نوشته تحلیلگر اکونومیست، متحدان جمهوری اسلامی در عراق و سوریه از آغاز جنگ غزه تاکنون حدود ۱۴۰ حمله موشکی و پهپادی علیه نیروهای آمریکایی انجام داده‌اند. به گفته فرماندهی مرکزی آمریکا، شاید شدیدترین آن‌ها در روز بیستم ژانویه رخ داد که به پایگاه الاسد در غرب عراق رگباری از «موشک‌های بالیستیک و راکت‌های متعدد» شلیک شد. گزارش‌ها حاکی از آن است که پدافند هوایی پاتریوت بیشتر آن‌ها را رهگیری کرد، اما تعدادی به پایگاه اصابت کردند و عده نامعلومی از آمریکایی‌ها و عراقی‌ها مجروح شدند.

در چنین شرایطی، اکنون جو بایدن با فشاری فزاینده‌ برای اقدام‌های جدی‌تر علیه جمهوری اسلامی ایران مواجه است. این یک معضل جدی برای رئیس‌جمهوری آمریکا محسوب می‌شود؛ اگر هیچ کاری نکند، آمریکا ضعیف به نظر می‌رسد و اگر تلافی کند، در سال مهم انتخابات با خطر جنگی جدید روبرو خواهد شد.

نویسنده اکونومیست با اشاره به فعالیت‌ حوثی‌های تحت حمایت ایران در دریای سرخ و به خطر انداختن امنیت کشتی‌رانی در این منطقه مهم، ادامه می‌دهد: جو بایدن اعتراف می‌کند که حملات آمریکا و متحدانش حوثی‌ها را متوقف نخواهد کرد. با این حال، واشنگتن پست گزارش می‌دهد که دولت ایالات متحده با وجود تردید برخی از مقام‌ها، در حال تهیه پیش‌نویس طرح‌هایی برای یک کارزار نظامی پایدار در یمن است. در همین حال، در لبنان به عنوان قدیمی‌ترین و قدرتمندترین متحد منطقه‌ای ایران، شبه نظامیان شیعه حزب‌الله مدام با نیروهای اسرائیلی تبادل آتش می‌کنند. این کشور اگرچه حمایتش را از حماس اعلام کرده، تاکنون به جنگ با اسرائیل وارد نشده است.

دولت بایدن بلافاصله پس از حملات هفتم اکتبر تلاش کرد اسرائیل از حمله پیشگیرانه علیه حزب‌الله منصرف شود. با این حال اسرائیل تهدید می‌کند که اگر دیپلماسی نتواند نیروهای حزب‌الله را به توقف حمله‌ متقاعد کند و از منطقه مرزی دور نشوند، در لبنان اقدام جدی انجام خواهد داد.

نویسنده این یادداشت در ادامه نتیجه می‌گیرد که با توجه به این مناقشات، آمریکا و ایران در حال ورود به مرحله خطرناکی‌اند. به اعتقاد او، این مسئله ناشی از آن است که ایران به متحدانش در «محور مقاومت» کمک می‌کند تا با هدف تضعیف اسرائیل و آمریکا و همچنین بی‌اعتبار کردن کشورهای عربی که با اسرائیل صلح کرده‌اند (یا به دنبال آن‌‌اند) حملاتی را ترتیب دهند. آمریکا نیز به نوبه خود اقدام‌های تلافی‌جویانه محدودی انجام داده است. اگرچه هر دو طرف تاکنون از درگیری مستقیم اجتناب کرده‌اند، ممکن است تعادل به این شکل ادامه نیابد.

در بخش دیگری از این تحلیل، به این موضوع اشاره می‌شود که اسرائیل در کنار رویارویی آشکار با حماس و حزب‌الله، جنگی نه چندان محرمانه علیه ایران و متحدانش به راه انداخته و برای ترور برخی فرماندهان سپاه پاسداران اقدام کرده است.

در همین حال، در داخل ایران یکسری حملات تروریستی رژیم را به لرزه درآورده است. اگرچه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از نیروهای ایرانی خواسته است «صبر راهبردی» به خرج دهند اما برخی کارشناسان استدلال می‌کنند که تهران اکنون احساس می‌کند باید بازدارندگی را بازگرداند و اوضاع را تحت کنترل بگیرد. نمونه این سیاست را می‌توان در اقدام‌های هفته گذشته دید که ایران موشک‌هایی را به سه کشور اطرافش یعنی سوریه، پاکستان و عراق شلیک کرد.

در سوی دیگر، جو بایدن نیز تاکنون محتاط بوده است. او نمی‌خواهد در زمانی که آمریکا با حمایت از اوکراین در جنگ علیه روسیه ضعیف شده است و تلاش می‌کند از جنگی دیگر با چین بر سر تایوان جلوگیری کند، به جنگی در خاورمیانه کشیده شود. افزون بر این، بایدن به دنبال انتخاب مجدد به عنوان ریاست‌جمهوری آمریکا در سال جاری است. احتیاط جو بایدن سبب شده که نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه بسیار کمتر از حمله‌ای که به آن‌ها می‌شود، واکنش نشان دهند. به طور مشابه در یمن، آمریکا ابتدا موشک‌ها و پهپادهایی را که اسرائیل یا کشتی‌های عبوری را تهدید می‌کردند، سرنگون کرد و سپس به مرحله برخوردهای جدی‌تر با حوثی‌ها وارد شد.

نویسنده اکونومیست در پایان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که به نظر می‌رسد در حال حاضر بیشترین امید جو بایدن این است که اسرائیل به‌زودی پیروز شود، یا دست‌کم جنگش در غزه را خنثی کند و به این ترتیب از خشم در سراسر منطقه بکاهد.

 این امید در حالی است که اسرائیل تاکنون نه حماس را سرکوب کرده و نه گروگان‌هایش را بازگردانده است و از آمادگی برای توقف جنگ غزه هم سیگنال‌های ضعیفی نشان می‌دهد. در شرایطی که  تعداد کشته‌شدگان فلسطینی از ۲۵ هزار نفر گذشته است و برخی اسرائیل را به نسل‌کشی متهم می‌کنند، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، درخواست بایدن برای تشکیل کشور فلسطینی را به‌شدت رد می‌کند.

با توجه به این موارد و به‌رغم اینکه بایدن برای حفظ ثبات در خاورمیانه تلاش می‌کند، برخی ناظران می‌گویند که تنها یک حمله یا اقدام تروریستی ممکن است به یک جنگ منطقه‌ای منجر شود. به ویژه آنکه اگر این روند ادامه پیدا کند و یکی از حملات گروه‌های نیابتی ایران به کشته شدن تعداد قابل‌توجهی از آمریکایی‌ها منجر شود، دولت آمریکا احتمالا چاره‌ای جز حمله به سپاه پاسداران نخواهد داشت.