منشور کوروش از بریتانیا به اسرائیل می‌رود

یورونیوز: منشور کوروش که در موزه بریتانیا (بریتیش میوزیوم) نگهداری می‌شود از فردا (۱۳ ژانویه ۲۰۲۴) به ایالات متحده سفر می‌کند تا در موزه ییل شهر نیوهیون ایالت کنتیکت برای مدت محدودی قرار گیرد و بعد از آن در سفری نادر در اسرائیل به نمایش گذاشته می‌شود.

طبق اعلام موزه بریتانیا این استوانه باستانی تا تاریخ ۳۰ ژوئن در آمریکا باقی می‌ماند و در تاریخ چهارم اکتبر (مهر ماه) به اسرائیل می‌رود و تا ۲۹ نوامبر در این کشور باقی می‌ماند و در اورشلیم [بیت‌المقدس] به نمایش گذاشته می‌شود.
اطلاعیه موزه بریتانیا درباره منشور کوروش که قرار است در آمریکا و اسرائیل به نمایش درآیدمنشور کوروش، یک لوح کوچک سفالی به شکل استوانه است که روی آن با خط میخی حکاکی شده و در عین حال یکی از نمادین‌ترین اشیا در مجموعه جهانی است که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. این استوانه نمادی از چند فرهنگی، مدارا و حقوق بشر در نظر گرفته می‌شود. منشور کوروش استوانه‌اى با ۲۳ سانتى ‌متر طول و ۱۱ سانتى ‌متر عرض است.

این منشور در حدود سال ۵۳۹ قبل از میلاد در زیر دیوارهای بابل [عراق فعلی] مدفون شد. کوروش، پادشاه ایران در آن زمان توانست بابل را تصرف کند. در این منشور شرح داده می‌شود که کوروش چگونه توانست نبونعید پادشاه بابل را با کمک مردوک خدای بابلی که صبرش نسبت به نبونعید تمام شده بود شکست دهد.

کوروش پس از ورود به شهر، آن را با خاک یکسال نکرد [همانطور که معمولا درباره شهرهای فتح شده در آن دوره اتفاق می‌افتاد] بلکه مردم را از کار اجباری رها کرد، مجسمه خدایان را به زیارتگاه‌های مختلف فرستاد و به افرادی که از سوی پادشاهان بابل به بابل آورده شده بودند [یهودیان] اجازه تا به خانه‌های خود بازگردند. او عملا به مردم اجازه داد تا اعمال مذهبی خود را بدون مزاحمت پیگیری کنند.

در بخشی از این استوانه آمده است: «فرمان دادم تمام زیارتگاه‌هایی را که بسته شده بود بگشایند. همه خدایان این زیارتگاه‌ها را به جاهای خود بازگرداندم. همه مردمانی که پراکنده و آواره شده بودند را به دیار خود برگرداندم. خانه‌های ویران آنان را آباد کردم. همه مردم را به همبستگی فرا خواندم.»

این لوح پس از دفن، بیش از ۲۴۰۰ سال دست نخورده بود تا اینکه در سال ۱۸۷۹، هرمز رسام باستان شناس بریتانیایی در حفاری‌های موزه بریتانیا در بین‌النهرین آن را کشف کرد. پس از آنکه خط میخی بابلی ترجمه شد، باستان شناسان متوجه شدند که این استوانه اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد.
جایگاه کوروش در بین یهودیان
این استوانه همچنین برداشت‌های موجود از کوروش را تایید می‌کند. در انجیل عبری، کوروش شبان خداوند و مسیحا توصیف شده است که دلیل آن رفتار مناسب او با یهودیان است. کوروش نه تنها به یهودیان اجازه داد به اورشلیم بازگردند بلکه گنجینه‌های معبد را که نَبوکَدنَصَر دوم [دومین پادشاه امپراتوری بابلی نو] تصرف کرده بود بازگرداند و بودجه سلطنتی را برای پرداخت هزینه بازسازی معبد فراهم کرد.

این استوانه ده سال پیش (سال ۲۰۱۳) هم در آمریکا توری داشت اما سابقه‌ای از اینکه پیش از این به اسرائیل رفته باشد موجود نیست. از سوی دیگر تاکنون دولت یا نهادهای اسرائیلی به نمایش این لوح در اورشلیم واکنشی نشان و توضیحی نداده‌اند.

جان کرتیس از موزه بریتانیا سال‌ها پیش گفته بود که «کوروش برای یهودیان در طول هزاره‌ها همیشه یک قهرمان بوده است و امپراتوری ایران همیشه لحظه بزرگی در تاریخ برای یهودیان و بازیابی اورشلیم بوده است.»

وی همچنین می‌گوید زمانی که بنیان‌گذاران آمریکا در حال تدوین قانون اساسی بودند، الگوی کوروش را انتخاب کردند و عقیده داشتند که مذاهب مختلف باید با هم دیگر تعامل و همکاری داشته باشند. اما دولت نباید هیچ کدام از آن‌ها را جداگانه تایید کند.»
نمایش منشور کوروش در ایران در دوره محمود احمدی نژاداین استوانه در سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) در ایران برای دومین بار به نمایش گذاشته شد و حدود یک میلیون نفر برای دیدن آن رفتند.

پیش از آن استوانه کوروش نزدیک به ۵۰ سال پیش و در جریان برگزاری جشن های دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی ایران به ایران منتقل شده بود.