روح‌الله عجمیان؛ پرونده‌ای برای انتقام از معترضان یا بنزینی روی آتش؟

بی بی سی،مسعود آذر
پرونده پر مناقشه کشته شدن روح الله عجمیان، بسیجی طرفدار حکومت ایران، یکساله شد. در بحبوحه اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» دستگاه قضایی ایران ۱۶ نفر را به اتهام مشارکت در کشته شدن روح‌الله عجمیان در ۱۲ آبان‌ماه سال گذشته بازداشت کرد و در کوتاهترین زمان ممکن و در دادگاهی پرابهام و جنجالی، دو نفراز متهمان به نام‌های محمدمهدی کرمی و محمد حسینی را اعدام کرد.

همزمان با سالگرد کشته شدن روح‌الله عجمیان، تلویزیون دولتی ایران دو روز پیش، میرزا ولی عجمیان، پدر او را به جام جم دعوت کرد تا در برنامه «صبح بخیر ایران» درباره مراسم سالگرد فرزندش صحبت کند اما آقای عجمیان برخلاف انتظار دست‌اندرکاران برنامه، از میانجیگری علی‌اکبر ولایتی، مشاور علی خامنه‌ای برای حل و فصل پرونده انتقاد کرد و گفت مانع ادامه اعدام‌ها شده است.

میرزا ولی عجمیان با ادبیاتی تند آقای ولایتی را «شریک دزد و رفیق قافله» خواند و گفت «ولایتی قاتل پسرم است ولی شما در صداوسیما می‌ترسید که این را بگویید. ترسی از این موضوع ندارم و رک و شفاف این موضوع را می‌گویم».

پدر روح‌الله عجمیان در این یکساله با وجود اعدام دو نفر در پرونده فرزندش، همیشه از احکام صادره انتقاد داشت و خواهان اعدام افراد دیگری نیز بود و در این برنامه زنده تلویزیونی بازهم نارضایتی‌اش را نشان داد و مجری برنامه را متهم به فریب و «پیچاندن» موضوع کرد و در نهایت به حالت قهر از استودیو خارج شد.

درباره چرایی اشاره آقای عجمیان به علی‌اکبر ولایتی، ظاهرا موضوع به تلاش آقای ولایتی و مسعود پزشکیان، نماینده مجلس به عنوان دو پزشک برمی‌گردد. آنها برای کسب رضایت از خانواده عجمیان و برای جلوگیری از حکم اعدام برای حمید قره‌حسنلو، پزشک رادیولوژی و از متهمان پرونده، دیدارها و رایزنی‌هایی داشتند.

پدر و مادر روح‌الله عجمیان از پنج نفری که در این پرونده حکم اعدام گرفتند، اصرار به اعدام آقای قره‌حسنلو داشتند، چنانکه کانال خبری «خواص» از قول مادر روح‌الله عجمیان نوشته بود «در دادگاه بدوی حکم اعدام آن آقای دکتر آمد، اما آقای ولایتی و آقای پزشکیان پشت ماجرا در آمدند و از آن طرف حمایت کردند و در دادگاه دیگری حکم اعدامش لغو شد».
عجمیان «مدافع امنیت»محمد حسینی (سمت چپ) و محمد مهدی کرمی (سمت راست) در پرونده روح‌الله عجمیان اعدام شدنددر ۱۲ آبان‌ماه سال گذشته، همزمان با چهلمین روز کشته شدن حدیث نجفی از طرفداران جنبش اعتراضی مهسا، مراسمی در بهشت سکینه کمالشهر کرج برگزار شد که در این مراسم دو نفر از معترضان از سوی نیروهای امنیتی کشته شدند و روح‌الله عجمیان، از بسیجیان «حوزه ۴۱۷ شهدای کمالشهر» کرج نیز در بولوار اصلی شهرک براثر ضربات چاقو و جراحات وارده کشته شد.

دستگاه قضایی ایران دو روز پس از این ماجرا خبر داد که « تعدادی از اراذل و اوباش» مرتبط با این پرونده دستگیر شدند و روز بعد یعنی در روز ۱۵ آبان‌ماه، تلویزیون ایران گزارشی از مراسم بازسازی صحنه جرم با حضور متهمان پرونده را پخش کرد.

رسانه‌های نزدیک به حکومت ماجرای کشته شدن روح‌الله عجمیان را بسیار گسترده‌ منتشر کردند و از او به عنوان یک بسیجی نام بردند که دوره‌های آموزشی را دیده و برای اعزام به سوریه و منطقه مرزی زاهدان اعلام آمادگی کرده بود.

همچنین تلویزیون دولتی ایران مصاحبه‌های زیادی با پدر و مادر روح‌الله عجمیان داشتند. در ۱۹ اسفندماه سال گذشته، در حالی که دو متهم پرونده اعدام شده بودند و برای بقیه احکام سنگینی صادر شده بود، میرزا‌‌ ولی عجمیان در برنامه «بدون تعارف» اعلام کرد که در روز واقعه هفتاد نفر به فرزندش حمله کردند و از این تعداد، ۴۵ نفر مستقیم روح‌الله را زدند.

او در این برنامه گفت که «اغتشاشگران» می‌خواستند چادر دو زن محجبه را از سرشان بردارند اما فرزندش با آنها گلاویز می‌شود و درگیری از اینجا شروع می‌شود اما نماینده دادستان در دادگاه روایت دیگری را از کشته شدن روح‌الله عجمیان داده بود و گفته بود «روح‌الله عجمیان جهت کنترل تجمعات و بازگشایی مسیر اتوبان و بدون هیچ ادوات و بدون اینکه کسی چنین ماموریتی به وی محول کند، در راستای کمک به رفع انسداد اتوبان در محل حضور می‌یابد» و در این میان رسانه‌های حکومتی نیز تلاش کردند تا بگویند او از طرف پایگاه بسیج «ماموریت» داشت که در محل حادثه حاضر شود.

خانواده عجمیان دیدارهای متعددی با مقام‌های حکومتی از جمله علی خامنه‌ای داشتند. این مقام‌ها از او به عنوان «شهید مدافع امنیت» یاد می‌کنند. در یکی از همین دیدارها پدر روح‌الله عجمیان در گفت‌وگو با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران گفته بود که فرزندش کارگر گچکار و روزمزد بود و کار ثابتی نداشت و در روز حادثه نیز او برای رفتن به سرکار از خانه خارج شده بود. برادر روح‌الله عجمیان در همین دیدار می‌گوید سرمنشاء این اعتراضات بیکاری جوانان است و اگر جوانان شغلی داشته باشند دست به اعتراض نمی‌زنند.
«پرونده عجمیان؛ بنزین روی آتش»دادگاه روح‌الله عجمیان در سه جلسه برگزار شدروند پرونده روح‌الله عجمیان از آغاز تا اعدام دو نفر از متهمان، نشان می‌دهد که اراده‌ای فراتر از دستگاه قضایی وجود داشته تا هرچه سریعتر احکامی صادر شود. علی شکوری‌راد از فعالان اصلاح‌طلب در دی‌ماه سال گذشته در شبکه ایکس (توئیتر آن زمان) نوشته بود «روایت رسمی در مورد کشته شدن روح‌الله عجمیان که موجب این حکم قضایی شد، هرگز قابل باور نبوده است. گمان دارم اصل ماجرا توطئه بوده و همه گرفتار آن توطئه شده‌اند...غرض ترساندن است اما بنزین روی آتش است».

براساس گزارشی که قوه قضاییه ایران روز گذشته (پنجشنبه) بازنشر کرد در پرونده روح‌الله عجمیان در مجموع برای ۱۶ نفر از متهمان قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست صادر و در تاریخ ۹ آذر جلسات دادگاه انقلاب اسلامی و دادگاه کیفری یک استان البرز برای رسیدگی به اتهام افراد دخیل در پرونده آغاز شد.

برای ۵ نفر به اتهام افساد فی الارض حکم اعدام صادر شد و ۱۱ متهم دیگر نیز با توجه به میزان تاثیر اقداماتشان در کشته شدن روح‌الله عجمیان به حبس‌های طویل المدت (تا ۲۵ سال) محکوم شدند. سه نفر از متهمان پرونده پانزده ساله بودند.

پس از اعتراض متهمان در دیوان عالی کشور فرجام‌خواهی محکومان محمد مهدی کرمی و سید محمد حسینی موجه تشخیص داده نشد. این دو نفر به اعدام محکوم شدند و سه متهم دیگر به نام‌های حمید قره‌حسنلو، حسین محمدی و رضا آریا از تیغ اعدام رها شدند و پرونده به منظور رسیدگی مجدد و تکمیل تحقیقات و صدور رای به دادگاه صادر کننده حکم، اعاده شد.

حکم اعدام محکومان محمد مهدی کرمی و سید محمد حسینی پس از گذشت ۴۵ روز از زمان کشته شدن روح‌الله عجمیان، در ۱۷ دی ماه ۱۴۰۱ اجرا شد و برای سایر متهمان نیز در نهایت احکام زندان از ۳ تا ۱۵ سال حبس صادر شد.

در اطلاعیه صادره تاکید شد که اتهام متهمان این پرونده «قتل عمد» نبوده بلکه حسب مورد «افساد فی الارض» و «محاربه» بوده است و هیچ یک از متهمان فقط به صرف دخالت در ضرب و جرح نسبت به روح‌الله عجمیان به اعدام محکوم نشدند.
روایتی از شکنجه و دردهای متهمان یک پروندهکمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان از قول «یک منبع آگاه» گفته بود متهمان پرونده روح‌الله عجمیان را به روش‌های مختلف شکنجه می‌کردند و «جوجه کردن» یکی از همین روش‌ها بود.در جریان اعتراضات سال گذشته، محمدمهدی کرمی و محمد حسینی بعد از محسن شکاری و مجیدرضا رهنورد، سومین و چهارمین نفری بودند که دستگاه قضایی ایران آنها را اعدام کرد. هریک از اعدامی‌ها ویژگی خاصی داشتند که در شبکه‌های اجتماعی بسیار به آنها پرداخته شد. در این میان تنهایی محمد حسینی و نداشتن پدر و مادر از یک سو و از سوی دیگر جمله معروف محمدمهدی کرمی «به مامان چیزی نگو، حکمم اعدامه»، از آنها چهره‌هایی شاخص در اعتراضات سال گذشته ساخت.

علاوه بر اینکه احکام دستگاه قضایی ایران در پرونده روح‌الله عجمیان با انتقادات جدی صاحب نظران و حقوقدانان روبرو شد، موضوع شکنجه و اذیت و آزارهای متهمان در این پرونده‌ هم مطرح شد.

در ۲۸ آذر ماه سال گذشته علی شریف‌زاده اردکانی، وکیل محمد حسینی در توییتر نوشته بود: «با سید محمد حسینی در زندان کرج ملاقات کردم روایتش همه اشک بود. از شکنجه ، ضرب وشتم با چشم و دست و پای بسته تا لگد به سر و بیهوشی ، از میله آهنی به کف پا و شوکر در قسمت‌های مختلف بدن، مردی که اقرارهایش تحت شکنجه بوده و هیچ وجاهت قانونی ندارد».

رئیس کل دادگستری البرز در واکنش به اظهارات وکیل محمد حسینی گفته بود «ادعاهای مطرح شده بررسی خواهد شد، اما تاکنون هیچ شواهدی مبنی بر صحت آن‌ها وجود ندارد».

در سوم شهریورماه امسال، یک روز پس از اعلام احکام قطعی هشت نفر از متهمان پرونده روح‌الله عجمیان «کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان» روایت تازه‌ای از اعترافات اجباری متهمان این پرونده و بازجویی‌ها و همچنین شب اعدام محمدمهدی کرمی و سیدمحمد حسینی منتشر کرد.

کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان از قول «یک منبع آگاه» گفت متهمان این پرونده را به روش‌های مختلف شکنجه می‌کردند و «جوجه کردن» یکی از همین روش‌ها بود در این روش فرد را در حالی که دست و پاهایش از عقب به هم بسته شده، با زنجیر از سقف آویزان می‌کنند.

این منبع به نقل از سایر متهمان این پرونده گفته بود که «محمدمهدی کرمی و سیدمحمد حسینی بیش از دیگران مورد شکنجه قرار گرفتند به طوری که مثلا اگر سایرین را ۲۰ دقیقه در حالت جوجه کردن نگه می‌داشتند، در مورد محمد حسینی این زمان به ۵۰ دقیقه می‌رسیده است»

گفته شده اعدام‌های مصنوعی، استفاده از شوکر و کتک زدن از جمله شکنجه‌های دیگری بوده که بعضی از متهمان این پرونده تحمل کرده‌اند و در نهایت گفته شده که روز پیش از اعدام محمدمهدی کرمی و محمد حسینی به آنها گفته بودند که «عفو شدند» و تا آخرین ساعت نیز مورد شکنجه روحی و روانی قرار گرفتند.

همچنین براساس گزارش‌ها، این فشارها و شکنجه‌ها متوجه خانواده متهمان نیز بوده است چنانکه هفتاد روز از بازداشت ماشالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی می‌گذرد و گزارش‌ها حاکی از افزایش فشار به خانواده کرمی است و طبق خبرهای منتشره، خانواده شامل همسر و پسر او در پی هجوم‌های پی در پی ماموران امنیتی به خانه و فشارهای بی‌سابقه محل زندگی خود را به مقصد نامعلومی ترک کرده‌اند.