ناوچه تبرزین کجاست و چرا «سیاسی‌ترین» ناوچه ایران لقب گرفته؟

کنارک - مانور نیروی دریایی ایران - بهمن ۱۳۹۵بی بی سی، امیر پیام

در مرداد ماه سال ۱۳۶۰ (اوت ۱۹۸۱) و در حالی که جنگ عراق و ایران به نخستین سالگرد خود نزدیک می‌شد یک گروه شبه‌نظامی که مقر آن در پاریس بود با ربودن یک ناوچه جنگی متعلق به ایران توانست نام خود را به صدر اخبار جهان برساند.

نام این گروه شبه‌نظامی آزادگان بود و سخنگوی آن شاهین اسپهبدی، معمار جوان و تازه فارغ‌التحصیل شده از دانشگاه نیس فرانسه بود که اکنون ساکن لس‌آنجلس آمریکاست.

آقای اسپهبدی در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی نحوه تاسیس و پیوستن خود به این گروه را چنین تشریح کرد: «بعد از انقلاب در پاریس با ارتشبد بهرام آریانا - فرمانده پیشین ارتش شاهنشاهی ایران - که به نوعی در فرانسه در تبعید بود نشست و برخاست می‌کردیم و طی همان جلسات بود که ایده راه‌اندازی جنبش آزادگان شکل گرفت».

آن طور که شاهین اسپهبدی می‌گوید گروه آزادگان که جمعی از فرماندهان سابق ارتش شاهنشاهی ایران هم به آن پیوسته بودند، بنا داشت با «همراه کردن» نیروهای نظامی داخل ایران «رژیم تازه بر سر کار آمده» در این کشور را ساقط و تا زمان «شکل‌گیری یک دولت دموکراتیک» آن را تحت عنوان یک «حکومت شبه‌نظامی» اداره کند.

نکته قابل توجه در هدف‌گذاری سازمان آزادگان در تابستان سال ۱۹۸۱ (کمتر از دو سال بعد از انقلاب بهمن ۵۷) این است که به گفته شاهین اسپهبدی در صورت موفقیت و «براندازی» نظام جمهوری اسلامی، جنبش آزادگان «لزوما» به دنبال بازگرداندن سلطنت و خاندان پهلوی به ایران نبود.
گفتگوی ویژه با شاهین اسپهبدی درباره ربودن ناوچه تبرزینناوچه تبرزین چرا در آبهای اسپانیا ربوده شد؟
تبرزین یکی از ۱۲ ناوچه‌ جنگی است که ایران پیش از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ به فرانسه سفارش داده بود. مقامات دولت فرانسه گفته‌اند ۹ فروند ازاین ناوچه‌ها در سال ۱۹۷۸ (یک سال پیش از انقلاب بهمن ۵۷) تحویل نیروی دریایی شاهنشاهی ایران شده بود اما تحویل ۳ فروند دیگر با توجه به تحولات مرتبط با انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ در این کشور به تاخیر افتاده بود.

آن طور که شاهین اسپهبدی می‌گوید سازمان آزادگان در تابستان ۱۹۸۱ متوجه شد که قرار است این سه فروند ناوچه‌ از بندر شربورگ اسپانیا راهی ایران شوند.

شاهین اسپهبدی می‌گوید «در آن زمان دریادار کمال حبیب اللهی، آخرین فرمانده نیروی دریایی (شاهنشاهی) ایران، به ما در پاریس پیوست» و به این ترتیب با جذب و آموزش حدود ۲۵ کماندو جوان که در پاریس گروهی به نام «جوان» تشکیل داده بودند، سازمان آزادگان موفق به ربودن یکی از این سه ناوچه به نام تبرزین شد.

«می‌خواستیم هر سه ناوچه را فتح کنیم اما شرایط جوی و طوفانی شدن دریا موجب شد که نتوانیم با دو ناوچه دیگر ارتباط برقرار کنیم».

به گفته آقای اسپهبدی که در آن زمان مصاحبه‌های متعدد با خبرگزاری‌های فرانسوی و دیگر رسانه‌های جهان او را به یکی از چهره‌های اصلی این گروه شبه نظامی تبدیل کرده بود، هدف از ربودن ناوچه تبرزین چنین بود: «بنا بود تیمسار حبیب‌الهی بعد از رسیدن به آبهای ایران با نورافکن‌های ناوچه با نیروی دریایی ایران تماس بگیرد و به آنها بگوید که او بازگشته و اماده پیوستن به او شوند».

«تیمسار خلبان (عبدالحسین) مینوسپهر هم به ما پیوسته بود و بنا بود از طریق رابطان خود در نیروی هوایی ایران به آنها خبر دهد که اماده شوند تا اگر نیروی دریایی به ما پیوست آنها هم وارد کار شوند و به راحتی رژیم سر کار آمده درایران را ساقط کنیم».
عکس جدیدی از تبرزین (P232) در سال ۲۰۱۹عبور خاموش از جبل الطارق و پدیدار شدن در آب‌های فرانسه
شاهین اسپهبدی می‌گوید پس از ربودن ناوچه تبرزین کمال حبیب‌الهی و ملوانان همراهش «موفق شدند بدون این که هیچ راداری متوجه آنها شود از تنگه جبل الطارق عبور کنند و برای دریافت سوخت و غذا به مراکش برسند».

مخالفت دولت مراکش در همراهی با ناخدای تبرزین در نهایت موجب انصراف ربایندگان از ادامه سفر دریایی به ایران شد و چند روز بعد در «میان ناباوری و بهت گارد ساحلی فرانسه» تبرزین در سواحل بندر تولون فرانسه خود را تسلیم نیروی دریایی این کشور کرد.

شاهین اسپهبدی که در آن روزها در پاریس با دولت فرانسه در ارتباط بود می‌گوید کاخ الیزه که در آن زمان فرانسوآ میتران، رئیس جمهوری وقت فرانسه ریاست آن را در دست داشت، موافقت کرد که به تمامی کماندوها پناهندگی اعطاء کند و آنها را به ایران استرداد نکند.

موضوعی که در صورت جلسات هیات دولت آن زمان ایران (دولت محمدعلی رجایی) هم به آن اشاره و با عصبانیت از تصمیم فرانسه یاد شده است.
بازگشت تبرزین به ایران و پیوستن به ناوگان نیروی دریاییبنابر آنچه در مطبوعات داخل ایران در اوایل دهه ۶۰ منتشر شده پس از تحویل ناوچه تبرزین به دولت فرانسه، گروهی از افسران نیروی دریایی ایران برای تحویل مجدد آن عازم فرانسه می‌شوند و آن را به همراه دو ناوچه دیگر به آبهای این کشور باز می‌گردانند.

در آذرماه سال ۱۳۹۲ خبرگزاری‌های رسمی ایران خبر دادند که سه فروند ناوچه به نام‌های نیزه، تبرزین و سیرجان، پس از بازسازی و تعمیرات اساسی طی مراسمی به ناوگان نیروی دریایی ارتش ایران بازگشتند.

خبرگزاری‌ مهر در روز ۱۰ آذر ۱۳۹۲ با انتشار این خبر از نصب موشک اندازهای جدید ایرانی روی تبرزین خبر داد و نوشت: «ناوهای موشک‌انداز «نیزه» و «تبرزین» هر دو از نسل شناخته شده‌ترین ناوچه قهرمان نیروی دریایی یعنی «پیکان» هستند که هردو در سال ۱۳۵۷ معرفی و در سال ۱۳۶۰ نیز به خدمت نیروی دریایی ارتش در منطقه دوم دریایی (بوشهر) درآمدند».

این خبرگزاری مشخصات تبرزین را چنین گزارش کرد: «این شناورهای ۴۷ متری با وزنی معادل ۲۷۵ تن، از حداکثر سرعتی معادل ۳۳ گره دریایی برخوردارند. تعمیرات اساسی ناوهای موشک‌انداز «نیزه» و «تبرزین» در خرداد سال ۹۰ شروع و پس از ۳۰ ماه کار مفید، به ترتیب با یک میلیون و۹۶۳ هزار و ۲ میلیون و ۶۷۵ هزار نفرساعت به پایان رسید».