آیا درگیری‌های اسرائیل و حماس می‌تواند مقدمه‌ یک جنگ گسترده در منطقه باشد؟

یورونیوز: دخالت احتمالی گروه حزب‌الله لبنان و ابهام درباره نقش ایران در حملات روز شنبه گروه حماس به اسرائیل دو عاملی هستند که از نظر بسیاری از تحلیلگران می‌توانند باعث گسترش درگیری‌ها در خاورمیانه شوند.

با وجود برخی درگیری‌های مرزی بین اسرائیل و حزب‌الله تا کنون نشانه‌ای از اینکه این گروه برای انجام عملیات تهاجمی گسترده علیه اسرائیل آماده شده باشد دیده نشده است.

مقام‌های ایران به طور رسمی هرگونه نقش‌آفرینی در حملات گروه حماس به اسرائیل را رد کرده‌اند.

در این میان برخی از کشورهای منطقه که روابط عادی با اسرائیل داشتند و یا به دنبال برقراری روابط عادی با این کشور بودند، به دنبال ایفای نقش میانجی هستند.

این در حالیست که شرایط در کل خاورمیانه با وجود گذشت چهار روز از حملات حماس همچنان ناپایدار به نظر می‌رسد.

صدها نفر از هر دو طرف تا کنون در جریان حملات و درگیری‌ها کشته شده‌اند.

یکی از سناریوهای محتمل طی ساعات و روزهای آینده آغاز عملیات زمینی ارتش اسرائیل در نوار غزه است. این در حالی است که اسرائیل ممکن است همزمان شاهد حمله حزب‌الله از مرز‌های شمالی خود باشد.

حزب‌الله لبنان و اسرائیل ۱۷ سال پیش جنگی ۳۳ روزه با یکدیگر را تجربه کردند.

بنا به گزارش‌ها تبادل آتش در مرز بین ارتش اسرائیل و گروه حزب‌الله روز چهارشنبه برای چهارمین روز پیاپی ادامه داشت. یک مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود گفت که کشورش «عمیقا» نگران احتمال اتخاذ «تصمیم اشتباه» از سوی حزب‌الله لبنان است.
گمانه زنی‌ها درباره عکس‌العمل حزب‌اللهتنش در مرز اسرائیل و لبنانتا کنون هیچ نشانه‌ای از احتمال آغاز عملیات تهاجمی از سوی حزب‌الله لبنان علیه اسرائیل مشاهده نشده است. یک مقام نظامی آمریکا نیز روز چهارشنبه گفت که نشانه‌ای مبنی اینکه «بازیگران بیشتری» به دنبال حمله به اسرائیل باشند دیده نمی‌شود.

با این حال آمریکا و اسرائیل چهار روز پیش در تشخیص برنامه‌ریزی حماس برای حمله به اسرائیل موفق نبودند و لزوما ارزیابی‌های اطلاعاتی آنها درباره احتمال ورود حزب‌الله به جنگ با اسرائیل درست نخواهد بود.

حسنی عبیدی، مدیر مرکز مطالعات و تحقیق درباره دنیای عرب و منطقه مدیترانه می‌گوید: «آتش‌افروزی به سود لبنان نیست چراکه این کشور با بحران سیاسی و اقتصادی جدی دست و پنجه نرم می‌کند.»

وی افزود: «خطر گسترش درگیری با وجود اینکه حزب‌الله عکس‌العملی محدود و سنجیده نشان داده است وجود دارد.»

آنیس لوولوآ، معاون رئیس انستیتوی مطالعات و تحقیق بخش مدیترانه‌ای خاورمیانه هم بر این باور است که فعالیت‌های حزب‌الله لبنان «هشدارآمیز» است.

او با این حال می‌گوید: «فکر نمی‌کنم که افزایش تنش به سود آنها باشد.»
جنگجویان حزب‌الله لبنانبرخی از قدرت‌های منطقه‌ای مانند مصر و عربستان سعودی نیز بیش از پیش برای کاهش تنش در منطقه تلاش می‌کنند. آنها امیدوارند تا بتوانند با ایفای نقش میانجی جایگاه بین‌المللی خود را ارتقاء دهند.

محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در گفتگوی تلفنی با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به وی گفت که برای جلوگیری از «گسترش مناقشه» تلاش می‌کند.

استیون کوک، عضو مرکز مطالعاتی شورای روابط خارجی بر این باور است که درگیری بین یک کشور عربی و اسرائیل «بعید» است. او با این حال هشدار می‌دهد که احتمال درگیری بین حزب‌الله لبنان و اسرائیل «یک خطر جدی» محسوب می‌شود. وی درگیری احتمالی بین حزب‌الله و اسرائیل را «سناریوی کابوس‌وار» می‌خواند.
دشمن اصلی اسرائیل در جنگ؛ حماس یا ایران؟رهبر ایران در مراسم نظامی روز سه‌شنبهمقام‌های جمهوری اسلامی در ایران همواره اسرائیل را مهم‌ترین «دشمن» خود در منطقه دانسته‌اند. تهران سابقه حمایت مالی و نظامی از گروه حماس را دارد.

علی خامنه‌ای، رهبر ایران روز سه‌شنبه ضمن رد اتهام نقش‌آفرینی تهران در حملات حماس از این حملات ستایش کرد. او مدعی شد که اسرائیل ضربه‌ای «غیرقابل ترمیم» خورده است. علی خامنه‌ای همچنین از «کل جهان اسلام» خواست تا از فلسطینی‌ها حمایت کنند.

سخنان رهبر ایران تنها سه روز پس از حملات حماس به اسرائیل بیان شد. این در حالی است که علی خامنه‌ای به ندرت برای اظهارنظر درباره رویدادها تا این حد عجله از خود نشان می‌دهد.

از سوی دیگر امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه روز سه‌شنبه گفت که «کمک» خارجی به حماس برای حمله به اسرائیل «محتمل» است. او با این حال تاکید کرد که هیچ‌گونه «اثر رسمی» از «دخالت مستقیم» ایران در حملات حماس وجود ندارد.

اسرائیل تا کنون هرگز حاضر نشده است تا گزینه حمله نظامی به ایران برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای را رد کند. از اسرائیل به عنوان عامل برخی از خرابکاری‌ها و انفجارها در مراکز نظامی و هسته‌ای ایران طی سال‌های اخیر یاد شده است.  

آنیس لوولوآ در این باره می‌گوید: «همکاری ایران با حماس چیز جدیدی نیست اما پذیرفتن خطر آتش‌افروزی منطقه‌ای از سوی تهران محتمل به نظر نمی‌رسد.»

دنیس بوشار، مشاور خاورمیانه‌ای در انستیتوی فرانسوی روابط بین‌المللی بر این باور است که موضوع کلیدی در شرایط کنونی پاسخ به این سوال از سوی اسرائیل است که «دشمن اصلی» خود را در جنگ تنها «حماس» می‌داند یا «ایران»؟

او می‌گوید: «خطر گسترش مناقشه در وهله اول در صورتی مطرح خواهد شد که اسرائیل به درست یا غلط به این نتیجه برسد که تحریک به انجام عملیات از سوی ایران صورت گرفته بود.»