واکنش‌های منفی به رواج گسترده زبان انگلیسی در شمال اروپا

یورونیوز: دانمارکی‌ها آن را «مشکل لوکس» می‌نامند. بسیاری از شهروندان دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد به زبان انگلیسی مسلط هستند و اصولا هم گردشگران را با این تسلطشان، تحت تاثیر قرار می‌دهند. دانشگاه‌ها در این کشورها نیدوره‌هایی به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند، اما این کار جنجال‌هایی را هم ایجاد کرده است.

برخی از شهروندان هلند و دیگر کشورهای شمال اروپا می‌گویند اگر قرار است دانشگاه‌های مهم و شاخص در این کشورها به طور فزاینده به زبان انگلیسی تدریس کنند، چه جایی برای زبان‌های ملی آنها باقی خواهد ماند؟

زبان‌شناسان نیز این مشکل را «از دست دادن دامنه» می‌نامند؛ زیرا اگرچه زبان‌های ملی از بین نمی‌رود چراکه نسل‌های جدید همچنان با آن بزرگ می‌شوند، اما سخنرانان در زمینه‌های تحصیلی، کمتر از آنها استفاده می‌کنند.

نشریه اکونومیست در گزارشی به چالش و تسلط زبان انگلیسی در کشورهای شمال اروپا پرداخته است.

بر همین اساس رابرت دایکگراف، وزیر آموزش هلند در ماه ژوئن گفته بود که حداقل دوسوم درس‌ها در دوره‌های کارشناسی باید به زبان هلندی باشد.

با این وجود رؤسای دانشگاه‌ها برخورد خوبی با این خبر نداشتند. رئیس دانشگاه فناوری آیندهوون در این باره می‌گوید که «برای تعدادی از دوره‌ها، ما حتی نمی‌توانیم اساتیدی پیدا کنیم که بتوانند به زبان هلندی صحبت کنند». دوره‌ای که او درباره‌اش صحبت می‌کند، دوره‌های مانند هوش مصنوعی است.

به گزارش اکونومیست، نگرانی این است که زبانی مانند هلندی، اگر در زمینه‌های آکادمیک نادیده گرفته شود، در نهایت فاقد واژگان مورد نیاز برای موضوعات پیشرفته شود و افرادی که درباره این موضوعات صحبت می‌کنند مجبور باشند زبان هلندی را با کلمات انگلیسی تلفیق کنند. این روند تا جایی پیش می‌رود که سخنران مجبور می‌شود درنهایت به طور کامل انگلیسی صحبت کند. بنابراین این خطر را بوجود می‌آید که زبان هلندی به نوعی بی‌ارزش تلقی شود و این چرخه معیوب باز هم ادامه پیدا کند.

این نگرانی‌های زبانی به دلیل مشکلات اقتصادی، تقویت شده است. زیرا دانشگاه‌های اروپایی در کشورهایی مانند دانمارک، کمک‌های نقدی زیادی به عنوان کمک هزینه‌ زندگی به دانشجویان می‌پردازند. اما اگر دانشجویان درس‌های خود را بدون یادگیری زبان محلی به پایان برسانند، درنهایت ممکن است به جای ماندن و کمک به اقتصاد این کشور، فرار کنند. بنابراین چرا کشورها باید به چنین دانشجویانی یارانه بدهند؟

پاسخ تا حدی در تلاش برای جذب معلمان و دانشجویان خارجی نهفته است. میشل گازولا از دانشگاه اولستر در بلفاست اشاره می‌کند که رتبه‌بندی دانشگاه‌ها مانند آنچه نشریه «تایمز هایر اجوکیشن» انجام می‌دهد، با تعداد دانشجویان و معلمان بین‌المللی ارزیابی می‌شود. این امر باعث می‌شود که دانشگاه‌ها سعی کنند افراد خارجی بیشتری جذب کنند تا در این رتبه‌بندی‌ها بالا بروند و در نتیجه، کلاس‌های بیشتری به زبان انگلیسی ارائه خواهد شد.

سال ۲۰۲۱میلادی در تلاش برای تقویت زبان دانمارکی در دانشگاه، دولت این کشور تعداد دوره‌هایی را که فقط به زبان انگلیسی تدریس می‌شدند، محدود کرد. اما به نظر می‌رسد امسال این سیاست دوباره تغییر کرده و تعداد موسسات با دوره‌های انگلیسی زبان افزایش یافته است.

دانشگاه اسلو هم به طور مشابه «زبان موازی» را تجویز کرده است. به گفته دولت نروژ، زبان نروژی باید زبان اصلی آموزش باشد و انگلیسی «در صورت لزوم و در شرایطی» استفاده شود. باید برای یادگیری زبان نروژی برای دانش‌آموزان و اساتید کلاس‌هایی ارائه شود؛ کتاب‌های منتشر شده باید چکیده‌ای به هر دو زبان داشته باشند و دانشگاه‌ها باید توسعه اصطلاحات فنی به زبان نروژی را در اولویت قرار دهند.

در گذشته عقب‌نشینی علیه زبان انگلیسی عمدتا در فرانسه اتفاق افتاده است. آنها از برتری زبان انگلیسی ناراحت بودند و مساله زبان برایشان عمدتا یک بحث رقابتی بود.

اما حالا برخی از لیبرال‌ترین و چند زبانه‌ترین کشورهای جهان هم از تسلط زبان انگلیسی نگران هستند. مردم اروپای شمالی نیز درک می‌کنند که زبان آنها هم نیاز به محافظت دارد.