ادامه سقوط بورس تهران؛ هزاران میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد

رادیو فردا: شاخص بورس تهران روز یکشنبه ۲۸ خردادماه نیز با سقوط مواجه شد و روند خروج پول حقیقی از بازار کماکان ادامه دارد.

از ۱۸ اردیبهشت تاکنون شاخص بورس تهران حدود ۳۵۰ هزار واحد سقوط کرده و مردم به‌خاطر ترس از زیان بیشتر پول‌های خود را از بورس خارج می‌کنند.

تنها در هفته گذشته که بورس با افت شاخص کل ۳۲ هزار واحدی مواجه شد، نزدیک سه هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شده است.

روز یکشنبه دوباره شاخص کل بورس تهران نزدیک ۲۰ هزار واحد دیگر سقوط کرد و این شاخص به دو میلیون و ۱۶۲ هزار واحد رسید.

مقامات ایران توضیح مستدلی درباره جهش‌های ناگهانی و غیرطبیعی شاخص بورس و ریزش ناگهانی آن نمی‌دهند، اما چنین نوسانات بزرگی باعث ازبین‌رفتن حجم عظیمی از دارایی‌های مردم می‌شود که به امید حفظ ارزش دارایی‌های ریالی خود از آسیب سقوط ارزش ملی پول، چاره‌ای جز تبدیل آن به ارز و سکه و طلا و یا روی‌آوردن به بازار بورس ندارند.

در این میان، تنها دولت و شرکت‌های دولتی هستند که اولی از مالیات بر معاملات بورس و دیگری از فروش سهام خود به قیمت‌های غیرواقعی و بسیار بالا سود می‌برند.

طی سال‌های گذشته کارشناسان بارها هشدار داده‌اند که دولت، با دستکاری عمدی در شاخص بورس، مردم را تشویق و تحریک به سرمایه‌گذاری در بازار بورس می‌کند، اما چون ارزش سهام شرکت‌ها خصوصاً شرکت‌های دولتی دستکاری شده است، بعد از مدتی سقوط می‌کند.

برای نمونه، در حالی که طی چند ماه گذشته وضعیت اقتصادی کشور با شدت بیشتری دچار تلاطم شده، نرخ تورم به بالای ۶۰ درصد اوج گرفته و آمارهای گمرکی چین، شریک تجاری اصلی ایران، از سقوط ۳۹ درصدی واردات از ایران خبر می‌دهد، شاخص کل بورس بدون هیچ دلیل منطقی از ۱.۲۷ میلیون واحد در آبان پارسال به بالای ۲.۵ میلیون واحد در اواسط اردیبهشت اوج گرفت و سپس به‌صورت ناگهانی دچار سقوط شد.

بازار بورس ایران طی چند سال گذشته روندی غیرمعمول را طی کرده است. به‌رغم رکود اقتصادی، تحریم و بحران‌های مالی در کشور، شاخص کل بورس تنها در نیمه ابتدایی سال ۱۳۹۹ از ۵۰۰ هزار واحد به بالای دو میلیون واحد اوج گرفت.

پس از آن شاخص کل با روندی نزولی همراه شد و تا نیمه سال ۱۴۰۰ به ۱.۱ میلیون واحد کاهش یافت؛ اتفاقی که باعث زیان هنگفت بخشی از خریداران سهام شد و حتی کمیسیون اقتصادی مجلس از زیان «۷۰ میلیارد دلاری» مردم از افت شاخص بورس طی ماه‌های قبل از آن خبر داد.

این تلاطمات به شکل‌گیری تجمعات اعتراضی ازجمله مقابل ساختمان بورس و همچنین سازمان برنامه و بودجه در تهران هم انجامید.

در سال‌های اخیر که بازار بورس به وضعیت پرتلاطمی گرفتار آمده، دولت جمهوری اسلامی چه در زمان ریاست‌جمهوری حسن روحانی، چه در زمان ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی نتوانسته آرامش را به این بازار بازگرداند.

وضعیت بورس از یک سوی دیگر نیز وضعیت اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. محاسبات نشان می‌دهد بیش از ۴۰ درصد از پایه پولی سال‌های اخیر، که منشأ اصلی تورم‌های دورقمی در ایران است، ناشی از بدهی دولت به بانک‌هاست و در سال‌های اخیر اوراق قرضه دولتی با هدف کاهش بدهی‌های دولت انتشار یافته، اما این اوراق نیز به دلیل وضعیت متلاطم بورس چندان مورد استقبال قرار نگرفته و بیش از گذشته به کسر بودجه دولتی در ایران دامن زده است.

بر اساس آمارهای صندوق بین‌المللی پول، کل بدهی دولت ایران در سال گذشته به بالای ۱۰۰ میلیارد دلار، معادل حدود یک‌سومِ کل تولید ناخالص داخلی ایران، رسید و امسال نیز انتظار می‌رود این رقم به ۱۱۲ میلیارد دلار اوج بگیرد.

میزان بدهی‌های دولت ایران طی یک دهه گذشته در حدود ۹۰۰ برابر افزایش یافته است.