با کشف فسفر فهرست مواد لازم برای امکان وجود حیات در قمر کیوان کامل شد

بی بی سی: داده‌های ماموریت کاسینی سال‌ها بعد از پایان کار این کاوشگر همچنان به کشفیات تازه منجر می‌شود. این داده‌ها اکنون به شناسایی فسفر در ذرات یخی انسلادوس کمک کرده است؛ عنصری که برای فرآیندهای زیستی ضروری است.

به علاوه محققان می‌گویند که این ماده احتمالا در اقیانوس زیر سطح این قمر کوچک یخی به وفور یافت می‌شود.

به این ترتیب محققان می‌گویند اکنون کلیه عناصر لازم برای امکان وجود حیات در انسلادوس پیدا شده است. بررسی‌های قبلی به کشف پنج عنصر ضروری دیگر یعنی کربن، هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن و سولفور در آن منتهی شده بود.

با این حال آنها تاکید می‌کنند که هرچند یافتن فسفر در این قمر هیجان‌انگیز است اما به معنی یافتن حیات در ششمین قمر بزرگ کیوان نیست.

کشف فسفر توسط تیمی بین‌المللی از محققان با استفاده از داده‌هایی که فضاپیمای کاسینی جمع‌آوری کرده انجام شد.

یکی از کشفیات مهم کاسینی در سال ۲۰۰۵ وجود فواره‌هایی بود که از میان ترک‌های پوسته یخی انسلادوس راهی فضا می‌شود.

این مواد سپس راهی حلقه موسوم به «ای» (E) - از حلقه‌های کمرنگ بیرونی‌تر کیوان - می‌شود.

کاسینی از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۷ بارها از میان این فوران‌ها و حلقه «ای» عبور کرد.

دانشمندان دریافتند که این ذرات یخ حاوی طیفی غنی از کانی‌ها و ترکیب‌های ارگانیک (آلی) است که مواد اولیه ساخت آمینواسیدهاست.

اما تابحال فسفر، از عناصر اصلی لازم برای فرآیندهای زیستی، در این ذرات کشف نشده بود. فسفر از اجزای تشکیل دهنده دی‌اِن‌اِی است و حیات در زمین بدون آن ممکن نیست.

محققان در تحلیل تازه خود متوجه تراکم بالای فسفات‌های سدیم - ملکول‌هایی متشکل از سدیم، اکسیژن، هیدروژن و فسفر - در داخل این ذارت یخی شدند.

این اولین بار است که ترکیب‌های فسفات در جایی غیر از زمین پیدا می‌شود و جالب اینکه تراکم آن در اقیانوس انسلادوس خیلی بیش از اقیانوس‌های زمین است.

نتایج این مطالعه که تحت هدایت دانشمندان در دانشگاه «اف یو» برلین انجام شده در نشریه نیچر چاپ شده است.
فواره هایی که مواد را از اقیانوس زیر پوسته راهی فضا می کندسیاره‌شناسان با توجه به یافته‌های قبلی کاسینی نتیجه‌گیری کرده بودند که قمر یخی کیوان، ممکن است بهترین نقطه در منظومه شمسی برای جست‌وجوی آثار حیات باشد.

تحلیل موادی که از فواره‌های انسلادوس نمونه‌‌برداری شده قویا حاکی از این بود که بستر دریای آن حاوی فواره‌های آب داغ است. همین فواره‌ها در بستر اقیانوس‌های زمین محل رشد ارگانیسم‌هاست.

البته وجود این سیستم‌های هیدروترمال (گردش آب داغ) به خودی خود تضمین کننده وجود ارگانیسم‌ها در این قمر به قطر ۵۰۰ کیلومتر نیست و احتمال دارد محیط آن استریل باشد.

اما یافته‌های تازه دلیلی قانع کننده‌تر برای بازگشت به این کره با ابزارهای پیشرفته فراهم می‌کند؛ ابزارهایی که بتوانند آب را برای یافتن شواهد زیستی بررسی کنند.

ماموریت کاسینی در سال ۲۰۱۷ پایان یافت، زمانی که این فضاپیما بعد از پایان سوخت به داخل اتمسفر کیوان شیرجه رفت و نابود شد.

هرچند این کاوشگر حاوی ابزارهای تراز اول بود، اما اینها برای ردیابی آثار حیات در این قمر طراحی نشده بود.

یکی از جذابیت‌های انسلادوس راحت بودن مطالعه زیر سطح یخی آن است چون این مواد با فواره ها به فضا پرتاب می‌شوند و کافی است کاوشگری مثل کاسینی از میان آن رد شود.

دانشمندان ماموریتی به نام «انسلادوس اوربیلندر» را پیشنهاد کرده‌اند که سعی خواهد کرد به سوال وجود حیات در این قمر پاسخ دهد. اگر این ماموریت تایید شود چند دهه دیگر راهی فضا خواهد شد.

همزمان ناسا و اِسا (آژانس فضایی اروپا) کاوشگرهایی را راهی اقمار یخی مشتری کرده‌اند.

اینها اجرامی حاوی اقیانوس‌هایی آبی در عمق خود هستند و می‌توانند نامزدهای حتی بهتری برای کشف آثار حیات فرازمینی باشند چون خیلی بزرگتر از انسلادوس‌اند.