چرا میلیاردرهای چینی یکی پس از دیگری ناپدید می‌شوند؟

 جک ما، بنیان‌گذار و مدیر عامل سابق گروه علی‌بابا
چند روز پس از ناپدید شدن بائو فن، مدیران هلدینگ رنسانس چین (China Renaissance) در بیانیه‌ای که ۱۷ فوریه منتشر شد به بورس اوراق بهادار هنگ‌کنگ اعلام کردند که امکان برقراری هیچ‌گونه ارتباطی را با مدیرعامل ۵۲ ساله خود ندارند؛ بیانیه‌ای که زمینه سقوط ۵۰ درصدی قیمت سهام این شرکت را فراهم کرد.

سپس اعلام شد که او در حال همکاری با برخی نهادهای دولتی برای تکمیل تحقیقات ویژه‌ای است. همانطور که پیش از این نیز مرسوم بوده، در این اطلاعیه هیچ اطلاعاتی در مورد نهاد تحقیق کننده و محل نگهداری آقای بائو و محتوای تحقیقات منتشر نشد. درست شبیه داستان ناپدید شدن تعدادی از سرمایه‌داران چینی همچون جک ما، بنیان‌گذار و مدیرعامل سابق گروه علی‌بابا که در سال‌های اخیر مدام تکرار شده است.

تنها در سال ۲۰۱۵میلادی حداقل پنج مدیر بخش خصوصی در چین ناپدید شدند؛ از جمله گوائو گوانگ‌چانگ، مدیرعامل شرکت فوسان اینترنشنال که باشگاه انگلیسی ولورهمپتون واندررز را خریداری کرده بود. او نیز پس از ظهور مجدد اعلام کرد که در این مدت مشغول همکاری در یک پروژه تحقیقاتی بوده است.

دو سال بعد هم شیائو جیانهوا، فعال اقتصادی چینی-کانادایی از هتل محل اقامتش در هنگ‌کنگ ربوده شد و سال پیش نیز به فساد اقتصادی محکوم و روانه زندان شد.

در مارس ۲۰۲۰ هم رن ژیچانگ، میلیاردر فعال در بازار املاک و مستغلات، پس از اینکه آقای شی را «دلقک» توصیف کرد، ناپدید و در اواخر همان سال، پس از یک محاکمه یک روزه، به اتهام فساد مالی به ۱۸ سال زندان محکوم شد.

اما سرشناس‌ترین میلیاردر ناپدید شده در چین همچنان جک ما، بنیانگذار علی بابا است. ثروتمندترین فرد چینی در سال ۲۰۲۰ که اواخر همان سال و پس از انتقاد از عملکرد نهاد تنظیم کننده مقررات مالی، ناپدید شد. بلافاصله عرضه عمومی سهام غول فناوری مالی، گروه آنت (Ant Group) که از سوی آقای ما برنامه‌ریزی شده بود، متوقف شد. او دوسالی است که در چین دیده نشده، مدیریت و سهام عمده گروه آنت را واگذار کرده و حدود ۱۰ میلیارد دلار نیز به صندوق رفاه دولت چین کمک کرده است. با این وجود، هنوز محل اختفای او نامشخص است؛ هرچند که اخیرا گزارش‌های غیررسمی در مورد سکونت او در ژاپن، تایلند و استرالیا منتشر شده است.

ناپدید شدن آقای بائو به عنوان تازه‌ترین بخش از داستان مرموز مفقود شدن میلیاردرهای چینی، بار دیگر این فرضیه را در کانون توجه قرار داد که شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین برای تشدید کنترل خود بر اقتصاد چین دستور بازداشت، بازجویی و جلب همکاری ثروتمندان چینی فعال در بخش خصوصی این کشور را برای واگذاری بخشی از سهام و دارایی‌های خود صادر کرده است.

چنان که پیش‌تر نیز اخباری از تدوین برنامه جدید حزب کمونیست چین برای بازنگری در سیستم نظارت دولت در بخش مالی منتشر شده بود. در قالب این برنامه، تاسیس یک نهاد نظارتی جدید پیش‌بینی شده است.

دولت چین تاکید دارد که برخوردهای انجام شده با برخی از ثروتمندترین افراد این کشور، تنها بر اساس دلایل قانونی و تعهد حزب کمونیست برای ریشه‌کن کردن فساد در این کشور بوده است. اما اقدامات پکن علیه بخش خصوصی پس از دهه‌ها پیگیری سیاست آزادسازی اقتصادی کلید خورده که در عمل چین را به دومین اقتصاد بزرگ جهان بدل کرده است.

گویا از زوایه نگاه رهبران سیاسی این کشور، گشایش‌های اقتصادی به ایجاد گروهی از مولتی میلیاردرها کمک کرده که با اتکا به ثروت هنگفت خود می‌توانند نیم‌نگاهی به کسب قدرت داشته باشند.

به باور ناظران سیاسی، آقای شی در حالی که کنترل خود را بر مراکز سنتی قدرت اقتصادی از جمله صنایع سنگین حفظ کرده، تلاش تازه‌ای را برای تحمیل قدرت دولت بر صنایع پولساز به ویژه فناوری آغاز کرده که این اقدام به ویژه پس از رخداد اعتراض‌های خیابانی اخیر در چین به ادامه محدودیت‌های کرونایی، اولویت بیشتری هم پیدا کرده است.