بازار بی ثبات ارز ایران امروز گرفتار نوسانات لحظه ای شد

 تابلوی نرخ‌های یک صرافی در تهران
بازار آزاد ارز ایران یک روز پس از سپری شدن شوک خبر توافق ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط، روند صعودی خود را از سر گرفت و با دو هزار تومان افزایش نسبت به نرخ پایانی مبادلات عصر شنبه تا مرز ۴۶ هزار تومان صعود کرد ولی با انتشار ادعای حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران مبنی بر توافق تهران و واشنگتن برای تبادل زندانیان، سیر نزولی نرخ دلار آغاز شد و با نقل خبری از شبکه العربیه توسط رسانه‌های ایران در خصوص آزادسازی ۱۰ میلیارد دلار از منابع بلوکه شده ایران در ژاپن، کره جنوبی و عراق در ازای آزادی سه زندانی آمریکایی، به اوج خود رسید، چنان که نرخ فروش دلار آمریکا در بازار آزاد تهران تا ۴۲ هزار و ۶۰۰ تومان پایین آمد؛ نرخی که پیش‌تر در جریان معاملات ۱۸ ژانویه گذشته یعنی نزدیک به دو ماه پیش ثبت شده بود.

با این حال ند پرایس، سخنگوی کاخ سفید، عصر دوشنبه، اظهارات وزیر خارجه ایران را یک «دروغ بی‌رحمانه» توصیف کرد که تنها موجب آزار بیشتر خانواده‌های زندانیان می‌شود. همچنین علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران که طراح اصلی توافق برجام بوده، با انتشار پیامی توییتری آن بخش از اظهارات وزیر خارجه ایران را که مدعی حصول توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا شده بود، تناقض‌آلود توصیف کرد.

پس از انتشار این خبرها، نرخ فروش دلار در بازار آزاد تهران بار دیگر سیر صعودی به خود گرفت و تا ۴۴ هزار و ۷۰۰ تومان بالا رفت و هر یورو نیز بالای ۴۷ هزار و ۶۰۰ تومان معامله شد که همچنان پایین‌ترین نرخ‌ها از ۲۱ ژانویه گذشته تا کنون به شمار می‌روند. البته در ساعت پایانی مبادلات روز یکشنبه این نرخ‌ها در دامنه‌ای ۴۰۰ تومانی مدام شاهد نوسان نزولی و صعودی بود.

این در حالی بود که نرخ کشف شده در آغاز مبادلات روز یکشنبه بازار مرکز مبادله ارز و طلای ایران ۴۰ هزار و ۵۹۰ تومان بود که ۶۴۶ تومان پایین‌تر از روز شنبه بود. هر یورو هم روز یکشنبه ۴۳ هزار و ۲۵۷ تومان کشف نرخ شده بود.
با وجود تعطیلی بازار جهانی طلا، افزایش نرخ ارز در بازار آزاد ایران موجب شد تا قیمت هر قطعه تمام سکه طلا با حدود ۳۰۰ هزار تومان افزایش به ۲۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برسد.

تلاش دولت ایران برای کاهش نرخ ارز از طریق وارد کردن شوک‌های سیاسی به بازار در شرایطی است که مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی بارها تاکید کرده بودند که در تلاش برای گره نزدن بازار ارز و مسایل اقتصاد ایران به توافق هسته‌ای و مذاکرات با آمریکا هستند؛ دستوری که البته از سوی علی خامنه‌ای، رهبر ایران صادر شده است.

با این وجود، پس از ثبت رکورد ۶۱ هزار تومانی دلار آمریکا در جریان معاملات ۲۶ فوریه (۷ اسفند) و شروع عرضه ۲.۵ میلیارد درهمی بانک مرکزی ایران در بازار، به نظر می‌رسد که دولت ابراهیم رئیسی برخلاف شعارهای پیشین خود تلاش سیاسی تازه‌ای را فارغ از سیاست‌گذاری اقتصادی برای پایین آوردن مقطعی نرخ دلار در پیش گرفته است.

اقدامی که برخی آن را اعتراف تلویحی دولت ایران به شکست سیاست‌ خارجی تنش‌زا با غرب و برنامه اقتصاد مقاومتی می‌دانند و گروهی آن را تدارک لازم برای ثبت پایین‌ترن کف قیمتی ممکن به منظور آغاز دور تازه‌ای از نوسان‌گیری بانک مرکزی ایران به منظور تامین کسری بودجه دولت می‌دانند؛ هرچند که دولت آقای رئیسی مانورهای خبری روزهای گذشته را نشانه استراتژی موفق خود در عرصه بین‌المللی با تکیه بر اصول شرق‌گرایی و اقتصاد مقاومتی می‌داند.  

دسته‌ای از کارشناسان معتقدند، کسری بودجه فزاینده دولت ایران با دامن زدن به افزایش شتابان حجم نقدینگی و بالا رفتن نرخ تورم، یکی از عوامل بنیادین کاهش مستمر نرخ برابری ریال به شمار می‌رود.