تقلای نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی برای «عادی شدن» فعالیت‌های هنری در کشور

 اسماعیلی، وزیر ارشاد، در مراسم رونمایی از کتاب خاطرات صادق آهنگران، ۲۹ شهریور ۱۴۰۰رادیو فردا: سه ماه و اندی پس از آغاز اعتراضات دامنه‌دار در ایران، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد در دولت ابراهیم رئیسی، از خواسته نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی برای «عادی شدن» فعالیت‌های هنری در ایران خبر داد.

آقای اسماعیلی روز سه‌شنبه، ۲۹ آذر، به خبرگزاری ایلنا گفت: «همه آنها [نهادهای امنیتی] از جمله شاک (شورای امنیت کشور) و شعام (شورای عالی امنیت ملی) مرتب از ما پیگیری می‌کنند تا فعالیت‌های هنری به صورت عادی برگزار شود.»

به نظر می‌رسد در حالی که اعتراضات گسترده مردم به کل نظام به صدمین روز خود نزدیک می‌شود، نهادهای امنیتی حکومت در تلاش برای عادی نشان دادن وضع در کشور وزرای دولت را تحت فشار گذاشته‌اند.

اما چنین درخواستی در حالی است که همزمان با سرکوب اعتراضات سراسری در ایران، نهادهای امنیتی هم موج بازداشت و احضار هنرمندان حامی اعتراضات را آغاز کرده‌اند.

بر اساس گزارش یک کمیته خانه سینما، بیش از صد هنرمند ایرانی در ماه‌های اخیر، بازداشت، احضار یا ممنوع‌الخروج شده‌اند. همچنین برخی از خواننده‌های رپ مخالف جمهوری اسلامی از جمله توماج صالحی با خطر صدور حکم اعدام علیه آنان مواجه‌اند.

وزیر ارشاد که پیشتر درخواستش برای ازسرگیری فعالیت‌های هنری در ایران واکنش منفی برخی از هنرمندان سرشناس را در پی داشته، بار دیگر بر این درخواست خود پافشاری کرد.

او گفت: «مردم به فعالیت‌های هنری نیاز دارند. از جشنواره سینما حقیقت چقدر استقبال شد و چقدر با اشتیاق بالا آمدند. معتقدم فضای فرهنگ و هنر یک فضای بسیار مهم برای ارتقای آگاهی و در عین حال نشاط اجتماعی است.»

ادعای وزیر ارشاد مبنی بر «استقبال» از جشنواره سینما حقیقت در حالی است که گروهی بزرگ و شاخص از سینماگران و فعالان فرهنگی در ایران این جشنواره را تحریم کردند.

آنان با انتشار بیانیه‌ای به کشته و زندانی شدن معترضان از جمله بازداشت اهالی فرهنگ و هنر اشاره کردند و نوشتند: «در این شرایط غم‌انگیز و تأسف‌بار، جشن و جشنواره فیلم مستند را نادیده انگاشتن غم مردمی می‌دانیم که صاحبان راستین فرهنگ و هنرند.»

قبل از آن نیز افراد و گروه‌هایی از هنرمندان اعلام کرده بودند که در شرایط کنونی ایران فعالیت‌های خود را متوقف می‌کنند.

برای نمونه، انجمن صنفی فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران روز یک‌شنبه، ۱۳ آذر با انتشار بیانیه‌ای ضمن انتقاد از حکومت جمهوری اسلامی به‌ دلیل «انکار مطالبات مردم» خبر داد که تمام فعالیت‌های این انجمن به حالت تعلیق درآمده است.

اما وزیر ارشاد هنرمندان معترض را متهم به تاثیرپذیری از «گروه‌های فشار» کرده و مدعی شد: «برخی هنرمندان تا می‌خواهند کار کنند یک لشکر مجازی فراهم شده‌ می‌ریزند در پیج‌شان و یا با تلفن آنها تماس می‌گیرند و شروع به دشنام و تخریب می‌کنند و این‌ها مانع فعالیت هنرمندان شده است.»

بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، آمارهای مربوط به فعالیت‌های هنری از جمله فروش فیلم‌ها نسبت به سال‌های اخیر، حتی سال‌های شیوع کرونا، کاهش شدید داشته است.

اما اسماعیلی اوضاع را «عادی» توصیف کرد و گفت: «در حال حاضر اصرار می‌کنیم که همه مجوز بگیرند و خودمان هم پیش‌قدم شدیم.»

قطب‌الدین صادقی، کارگردان شناخته‌شده تئاتر ایران، پیشتر به تندی به اظهارات مشابه وزیر واکنش نشان داده و گفته است با «دستور و فرمان» نمی‌توان شرایط جامعه را «عادی» نشان داد.

همچنین مانی حقیقی، بازیگر و کارگردان سینمای ایران، در ویدئویی خطاب به وزیر ارشاد گفت: «ما عزاداریم و در چهارگوشه این کشور داریم جسد عزیزان‌مان را خاک می‌کنیم، وقت نداریم برات برقصیم.»

آقای حقیقی در پیام خود همچنین ابراز تردید کرد که فیلمساز یا سینماگری بخواهد در این فضا در جشنواره فیلم فجر شرکت کند.

شهاب حسینی، بازیگری که پیشتر مورد انتقاد معترضان نیز قرار داشت، گفته است: «اجازه بدهید بگوییم می‌سوزد، درد می‌کند، اجازه بدهید بگوییم داریم خفه می‌شویم.»