با زنان ایرانی در فهرست ۱۰۰ زن الهام بخش و اثر گذار ۲۰۲۲ در سراسر جهان از نگاه بی بی سی آشنا شوید

زر امیرابراهیمی، ایران
هنرپیشهزر امیرابراهیمی، بازیگر و فیلم‌ساز برنده جایزه، امسال اولین زن ایرانی شد که جایزه بهترین هنرپیشه کن را با خاطر بازی‌اش در عنکبوت مقدس برد. این فیلم بر اساس داستانی واقعی از قاتلی زنجیره‌ای است که کارگران جنسی را به قتل می‌رساند.

امیرابراهیمی بعد ازاینکه خودش قربانی پورن انتقام‌جویانه شد و حرکتی برای بدنام کردن او به خاطر زندگی عاشقانه‌اش گریبان‌گیرش شد، برای پرهیز از تعقیب و محاکمه مجبور به ترک ایران شد. در سال ۲۰۰۸ او به پاریس آمد و شرکت خود را به نام تولیدات علمبیک پایه‌گذاری کرد و همچنان به ساختن حرفه‌ای درخشان هم در برابر و هم در پشت دوربین ادامه می‌دهد.
نیلوفر بیانی، ایران
متخصص محیط زیستنیلوفر بیانی از فعالان حفاظت محیط زیست یکی از چندین فعال محیط زیستی است که در سال ۲۰۱۸ در ایران بعد از استفاده از دوربین‌هایی برای ردگیری گونه‌های در حال انقراض بازداشت شدند. آنها متهم به گردآوری اطلاعات محرمانه از مناطق حساس راهبردی شدند و بیانی به ده سال حبس محکوم شد.

بیانی مدیر برنامه بنیاد میراث محیط زیست ایران بود که کارش نجات یوزپلنگ آسیایی و گونه‌های دیگر است. در سندی که به دست بی‌بی‌سی فارسی رسیده است، او می‌گوید که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی او را تحت «شدیدترین شکنجه‌های روانی، عاطفی و جسمی و تهدیدهای جنسی به مدت حداقل ۱۲۰۰ ساعت قرار داده‌اند.» مسئولان ایران این اتهامات را انکار میکنند.
الناز رکابی، ایران
صخره‌نوردصخره‌نورد ایرانی الناز رکابی در مسابقه آسیایی کره جنوبی در اکتبر در میانه اعتراض‌ها علیه حجاب اجباری در کشورش، بدون روسری رقابت کرد. او در مسابقات چهارم شد ولی محبوبیت فراوانی میان معترضان ایرانی به دست آورد. عده بسیاری در فرودگاه تهران هنگام بازگشت‌اش به کشور از او استقبال کردند و در رسانه‌های اجتماعی از او ستایش شد.

بعداً در پست او در صفحه اینستاگرام‌اش مطلبی منتشر شد که گفته بود حجاب او «سهواً» افتاده است و از مردم ایران در مصاحبه‌ای در تلویزیون حکومتی به خاطر «ابهامات و نگرانیها» عذرخواهی کرد. اما منبعی به بی‌بی‌سی فارسی گفته است که مصاحبه او اعتراف اجباری بوده است.
نازنین زاغری-رتکلیف، بریتانیا/ایران
فعال خیریه«دنیا باید متحد شود تا دیگر هیچ‌کس به خاطر کاری که انجام نداده است به گروگان گرفته نشود یا به زندان نیفتد». اینها جملات نازنین زاغری-رتکلیف بودند پس از این‌که بعد از پویشی بسیار طولانی توسط همسرش ریچارد که به دولت بریتانیا فشار می‌آورد که دنبال آزادی او بروند و اختلاف بر سر بدهی تاریخی به ایران را حل کنند، مسئولان ایرانی در ماه مارس او را آزاد کردند.

نازنین هنگام تعطیلات در سفر ایران به همراه دخترش در سال ۲۰۱۶ به طور خودسرانه بازداشت شد و بعد به عنوان مهره‌ای دیپلماتیک ازاو استفاده شد و مسئولان ایرانی او را گروگان گرفتند تا به دولت بریتانیا فشار بیاورند. او شش سال در زندان بود – ابتدا دادگاه انقلاب او را محکوم به تلاش برای براندازی نظام ایران کرد. وقتی حکم اول او در سال ۲۰۲۱ به پایان رسید، حکم دیگری برای او صادر شد و تا زمان انجام توافقی دیپلماتیک در ایران نگه داشته شد. زاغری-رتکلیف قویاً همه اتهامات را رد کرده است و به همراه همسرش مشغول نوشتن خاطرات‌اش است.
گوهر عشقی، ایران
کنشگر مدنیگوهر عشقی نماد پایداری و استقامت در ایران شده است. پسرش ستار بهشتی وبلاگ‌نویسی بود که ده سال پیش در بازداشت جان‌اش را از دست داد و عشقی از آن زمان خواهان اجرای عدالت بوده است و مسئولان ایران را متهم به شکنجه و قتل می‌کند.

او یکی از اعضای «مادران دادخواه ایران» است که گروهی هستند که خواهان عدالت برای قتل فرزندانشان هستند. او آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر ایران را شخصاً مسئول مرگ فرزندش می‌داند و یکی از امضاکنندگان نامه‌ای در سال ۲۰۱۸ بود که در آن خواستار استعفای او شده بودند. طی اعتراض‌های امسال بعد از مرگ مهسا امینی، عشقی در اعلام همبستگی با معترضان روسری‌اش را برداشت.
سپیده قلیان، ایران
پویشگر سیاسیسپیده قلیان دانشجوی حقوق به خاطر حمایت از حقوق کارگران در استان خوزستان در جنوب غرب ایران به پنج سال حبس محکوم شد. او چهار سال آخر را در چهار زندان مختلف ایران از جمله در اوین گذراند که محل اصلی نگهداری زندانیان سیاسی است و در اکتبر ۲۰۲۱ به آنجا منتقل شد.

او از زندان هم کارش را ادامه داد و نواری صوتی به بیرون فرستاد و در آن رفتار «غیرانسانی» با خود را توصیف کرد. او صدای زندانیان زن است و موقعی که با وثیقه بیرون بود کتابی نوشت درباره «شکنجه» و «بی‌عدالتی»ای که زنان در زندانهای ایران تجربه می‌کنند.
لیلی، ایران
معترضیکی از تصاویر نمادین اعتراض‌های جاری در ایران زنی جوان است که از پشت از او فیلم گرفته شده است که دارد موهای خود را به شکل دم اسبی می‌بنند و آماده ادامه اعتراض در خیابان می‌شود. عکس او نماد شهامت معترضان شد ولی هویت او با حدیث نجفی زن ۲۲ ساله‌ای که در طی تظاهرات جاری کشته شد، اشتباه گرفته شد.

زن واقعی پشت این عکس در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی گفت که «برای آدم‌هایی مثل حدیث نجفی و مهسا امینی خواهد جنگید». او گفت که ما از رژیم ایران «با تهدید به کشته شدن نمی‌ترسیم. ما به آزادی ایران امید داریم.»
زارا محمدی، ایران
مدرسزارا محمدی که یکی از پایه‌گذاران انجمن اجتماعی فرهنگی نوژین است بیش از یک دهه است که زندگی‌اش را در شهر مادری‌اش سنندج، صرف تدریس زبان کردی کرده است.

قانون اساسی ایران می‌گوید که استفاده از زبان‌های منطقه‌ای و قومی در فضای آموزشی کاملاً مجاز است ولی وکلا و کنشگران می‌گویند که در عمل وضع چنین نیست در نتیجه کودکان نمی‌توانند زبان مادری‌شان را در مدرسه بیاموزند. دولت ایران محمدی را متهم به «تشکیل گروه‌ها و تجمعات غیرقانونی به قصد اخلال در امنیت ملی» کرد و او را به پنج سال حبس محکوم کردند. او از ژانویه سال ۲۰۲۲ در زندان به سر می‌برد.
نرگس محمدی، ایران
پویشگر حقوق بشرنرگس محمدی روزنامه‌نگار و نامزد جایزه صلح نوبل نایب رئیس مرکز مدافعان حقوق بشر است و پویش خستگی‌ناپذیری را برای لغو مجازات اعدام انجام داده است. طی تظاهرات اخیر، او نامه‌ای از زندان اوین نوشت و در آن از سازمان ملل خواست که جلوی صدور حکم اعدام توسط دولت ایران برای معترضان را بگیرد.

در سال ۲۰۱۰، محمدی به ۱۱ سال زندان محکوم شد که بعداً به ۱۶ سال افزایش یافت چون هنگام مرخصی با وثیقه در سخنرانی‌ای از رفتار با زندانیان در اوین انتقاد کرده بود. مستند او «شکنجه سفید» به بررسی زندان انفرادی بر اساس مصاحبه‌های‌اش با ۱۶ زندانی سابق می‌پردازد. دو فرزند او به همراه همسرش تقی رحمانی که کنشگر سیاسی است در تبعید زندگی می‌کنند.
زنانی که گیسوی خود را می‌برند، ایران
معترضامسال بعد از مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله کردی که گشت ارشاد در روز ۱۳ سپتامبر در تهران به جرم نقض قوانین سخت‌گیرانه ایران برای پوشاندن موی خود با حجاب یا روسری بازداشت کرده بود، در ایران اعتراض‌های گسترده‌ای شکل گرفت.

امسال ما می‌خواستیم از نقشی که زنان در اعتراض‌ها ایفا کرده‌اند و برای آزادی‌شان علیه حجاب اجباری جنگیده‌اند تقدیر کنیم.

گیسو بریدن یکی از نمادهای جنبشی شده است که به افراد مشهور و ستاره‌ها، سیاستمداران و پویشگران سراسر جهان هم سرایت کرده است. بعضی جوامع در ایران آن را نشانه سنتی عزاداری می‌دانند.
رویا پیرایی، ایران
کنشگردر ماه سپتامبر عکسی از رؤیا پیرایی عالم‌گیر شد. مادر ۶۲ ساله او مینو مجیدی در کرمانشاه، بزرگترین شهر کردزبان ایران هنگام اعتراض توسط نیروهای امنیتی گلوله خورد و کشته شد. پیرایی کنار گور مادرش با سری تراشیده ایستاد و موی خود را در دست گرفت و با استواری به دوربین چشم دوخت.

اعتراض‌های ضد حکومتی که در سراسر ایران گسترش یافته‌اند در منطقه‌ای کردنشین به دنبال مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله کرد آغاز شد. پیرایی از آن زمان با رئیس‌جمهور فرانسه امانوئل مکرون دیدار کرده است تا حمایت بین‌المللی را برای اعتراض‌هایی که ادامه دارند جلب کند.