پولیتیکو: دولت بایدن مذاکرات هستهای را کنار نمیگذارد و از تغییر رژیم ایران حمایت نمیکند.
پولیتیکو به نقل از شش مقام آمریکایی مینویسد که دولت بایدن حاضر نیست مذاکرات هستهای را کنار بگذارد و آشکارا از تغییر رژیم ایران حمایت کند. قرار است به زودی برای حمایت از معترضان ایرانی تحریمهایی علیه فرماندهان میانی نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی اعمال شود.
شش مقام آگاه به پولیتیکو گفتهاند که درخواستهایی از سمت برخی جناح های اپوزیسیون ایران برای حمایت دولت بایدذهن از تغییر رژیم در ایران مطرح شده اما دستیاران رئیس جمهوری آمریکا تمایلی به این اقدام ندارند.
به نوشته پولیتیکو راهبرد کنونی دولت بایدن در قبال اعتراضات سراسری در ایران ممکن است نه تنها سبب سرخوردگی بخشی از مخالفان جمهوری اسلامی شود، بلکه سیاست آمریکا در خاورمیانه را پیچیدهتر میکند، به ویژه اگر جمهوری اسلامی با جسارت بیشتری به دنبال پیشبرد برنامه هستهای خود باشد. با اینحال به گفته منابع آگاه در کاخ سفید دولت بایدن در رویکرد یاد شده متحد است. یک مقام وزارت خارجه آمریکا به پولیتیکو گفت: «در این زمینه همه با هم اتفاق نظر دارند.»
مقامات آمریکایی میگویند باید همه جوانب، از مطالبات حقوق بشری معترضان ایرانی تا ترجیح ایالات متحده برای استفاده از دیپلماسی برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای را در نظر داشت. تصمیم ایران برای فروش پهپادهای انتحاری و سایر تسلیحات به روسیه برای جنگ در اوکراین موضوع را پیچیدهتر کرده است.
مقامات ایالات متحده که این اطلاعات را در اختیار پولیتیکو قرار دادهاند سمتهای مختلفی در دولت بایدن دارند و همه آنها ظاهراً به دلیل حساسیت موضوع خواستهاند ناشناس بمانند.
پولیتیکو مینویسد ولیعهد سابق ایران از جامعه بینالمللی و از ایالات متحده خواسته است که بدون مداخله نظامی از تغییر رژیم در تهران حمایت کنند. دولت بایدن اما میگوید «این یک گام بیش از حد» [نامتعارف] خواهد بود. یک مقام آمریکایی به پولیتیکو گفت: «تغییر رژیم به مردم ایران بستگی دارد.»
برخی از مقامات آمریکایی خاطرنشان کردند که حتی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق آمریکا که از توافق هستهای ۲۰۱۵ ایران خارج شد و سیاست «فشار حداکثری» را علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد، رسماً خواستار تغییر رژیم نشد.
رئیس جمهوری آمریکا در سپتامبر سال جاری در سخنانی که در مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کرد، خاطرنشان کرد که دولت او از مطالبات معترضان ایرانی حمایت میکند. پولیتیکو مینویسد یکی از دلایل موضعگیری سریع دولت بایدن به نفع معترضان تجربه دولت اوباما در تعلل در حمایت از اعتراضات سال ۸۸ بود.
دولت بایدن اکنون راهکارهای دیگری را برای مجازات جمهوری اسلامی در نظر گرفته است، از جمله کمک به اخراج ایران از کمیسیون سازمان ملل برای حقوق زنان و اعمال تحریمهایی تازه در ارتباط با معامله تسلیحاتی جمهوری اسلامی با روسیه.
سیاست خارجی نمایشی دولت ایران
چهار تن از مقامات آمریکایی گفتند که در ارتباط با ایران یک اجماع قوی در داخل دولت وجود دارد:
«همه هر روز از خود میپرسند، آیا چیزی هست که ما فراموش کرده باشیم؟ آیا کار دیگری وجود دارد که باید انجام دهیم؟»
این مقام وزارت خارجه آمریکا در ادامه افزود:
«در هر جلسهای که داریم، در مورد آنچه که واقعاً قادر به انجام آن هستیم صحبت میکنیم.»
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی شنبه ۳۰ مهر در سفر خود به ارمنستان گفته بود که ایران از آمریکا پیامی دریافت کرده است که نشاندهنده عجله و شتاب این کشور (آمریکا) برای رسیدن به توافق هستهای با ایران است. او گفته بود:
«سه روز پیش از آمریکا پیامی دریافت کردیم و به آنها پاسخ دادیم که قبل از هر چیز، اتهاماتی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه برنامه هستهای ایران مطرح کرده است باید حلوفصل شوند.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سهشنبه ۳ آبان / ۲۵ اکتبر در نشست خبری خود سخنان امیرعبداللهیان را تکذیب کرد. پرایس گفت:
«مسلماً چنین پیامی به ایران داده نشده است. این گزارشها به هیچ وجه صحت ندارند. پیام ما تنها این است: از کشتن مردمتان دست بردارید. فرستادن سلاح به روسیه برای کشتن اوکراینیها را متوقف کنید. پیامهایی که ما بهطور علنی دادهایم و بهطور محرمانه نیز منتقلش میکنیم، اینها هستند.»
مقامات دولتی ایران تلاش میکنند تا در میانه اعتراضات سراسری در کشور چنین وانمود کنند که سیاست خارجی فعالی دارند. امیرعبداللهیان در آخرین اظهارات خود نیز گفت «در دولت جدید مذاکرات را با جدیت و به طور فعالانه آغاز کردیم» و «اکنون در گامهای پایانی توافق هستیم». او گفت در نیویورک با رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران غیرمستقیم به توافقهایی دست یافتهاند و در وین نیز در مورد سه مکان مشکوک به وجود اورانیوم در ایران با رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به توافق رسیدند. شواهد اما حاکی از آن است که با آمریکا و آژانس توافقی بهدست نیامده است.