پیشنهاد اردوغان برای برگزاری رفراندوم حجاب در ترکیه

دویچه وله: بحث حجاب بار دیگر به موضوعی داغ میان دو حزب اصلی ترکیه تبدیل شده است. حزب سکولار جمهوری‌خواه خلق پیشنهاد قانونی برای تضمین حق زنان برای استفاده از حجاب در اماکن دولتی را داده است. اردوغان اما خواهان برگزاری رفراندوم است.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، به دنبال ثبیت هر چه بیشتر حجاب در ادارات و اماکن دولتی در این کشور است. او پیشنهاد برگزاری رفراندومی برای تغییر در قانون اساسی را ارائه کرده که به موجب آن حق زنان برای داشتن روسری در نهادهای دولتی، مدارس و دانشگاه‌ها را تضمین شود. اردوغان روز شنبه (۲۲ اکتبر/۳۰ مهر) در یک برنامه تلویزیونی در واکنش به اظهارات کمال قلیچ‌داراوغلو، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه، گفت: «اگر آنها [اپوزیسیون] جرأتش را دارند، بگذارید این سؤال را به رفراندوم بگذاریم.»

حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) اصلی‌ترین حزب مخالف دولت و بزرگترین حزب لائیک ترکیه به شمار می‌رود.

پیشنهاد اعمال تغییر در قانون اساسی  چندی پیش توسط اردوغان مطرح شد. تصویب چنین تغییری بدون برگزاری رفراندوم، نیازمند اکثریت ۴۰۰ نماینده پارلمان است. برای اینکه کار حزب محافظه‌کار اردوغان باید به آرای حزب جمهوری‌خواه خلق تکیه کند. در صورت عدم موفقیت، این پیشنهاد می‌تواند به رفراندوم گذاشته شود تا آرای شهروندان نتیجه نهایی را مشخص کند.
حال به نظر می‌رسد اردوغان چنین هدفی را در سر دارد. او در برنامه تلویزیونی تأکید کرد: «اگر این مشکل در پارلمان حل نشد، موضوع را مقابل مردم مطرح می‌کنیم.»

مسئله حجاب بارها در ترکیه بحث‌برانگیز بوده و اینک با نگاهی به انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی که سال آینده در این کشور برگزار می‌شود، دوباره تمرکز بر این موضوع شدت گرفته است.

حزب جمهوری‌خواه خلق برای کسب آرای بیشتر در صدد جلب نظر قشرهای محافظه‌کار و سنتی است، از همین رو نیز کمال قلیچ‌داراوغلو، رهبر اپوزیسیون، پیش از این تنظیم قانونی را پیشنهاد کرده بود که برای زنان حق استفاده از روسری در مکان‌های عمومی را قائل شود. هدف این قانون مختار بودن زنان در انتخاب پوشش و حفظ حقوق اولیه آنها عنوان شده است.

اردوغان به طرح قلیچ‌داراوغلو انتقاد کرده و گفته بود متن ارائه شده به پارلمان، تمام جوانب مسئله را در نظر نگرفته است.

برخی رأی‌دهندگان در ترکیه نگران آن هستند که در صورت پیروزی این حزب در انتخابات ممنوعیت حجاب مجددا در این کشور اعمال شود. به همین سبب قلیچ‌داراوغلو، بر خلاف سنت این حزب که در اصل سکولار به شمار می‌رود، در اظهارات خود تلاش داشته تا این نگرانی‌ها را بر طرف کند. پیشنهاد تنظیم چنین قانونی نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود. قلیچ‌دار اوغلو پیش‌تر در یکی از مصاحبه‌هایش گفته بود: «ما در گذشته در مورد روسری اشتباهاتی مرتکب شدیم.»

با این حال به نظر می‌رسد اردوغان این پیشنهاد را چندان قانع‌کننده نمی‌داند و به دنبال اعمال تغییر در قانون اساسی ترکیه است.

با اینکه اکثریت جمعیت ترکیه مسلمان هستند، اما جدایی دین از سیاست در قانون اساسی این کشور درج شده است. زنان در ترکیه برای مدت طولانی اجازه سر کردن روسری در ادارات دولتی را نداشتند. حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در سال ۲۰۱۳ این ممنوعیت را لغو کرد.

در حال حاضر هیچ‌کدام از احزاب سیاسی در ترکیه بر خلاف سال‌های دهه ۹۰ میلادی به دنبال اعمال ممنوعیت سر کردن روسری نیست.