جنجال انتشار محتوای پاسخ آمریکا به برجام، توسط روزنامه جمهوری اسلامی

 انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا و واسطه میان ایران و آمریکا همراه با علی باقری سرپرست هیئت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی رادیو فرانسه: خبرگزاری دولتی ایرنا محتوای پاسخ آمریکا را که توسط روزنامه جمهوری اسلامی منتشر شده بی پایه و أساس دانست. این روزنامه ادعا می‌کند که آمریکا در پاسخ خود به شروط ایران "یک گام به جلو و سه گام به عقب رفته" و در نتیجه روند احیای برجام همچنان متوقف خواهد ماند.

بعدازظهر یکشنبه ۶ شهریور، خبرگزاری ایرنا به نقل از یک "منبع مطلع" نوشت: "محتوای منتشر شده هیچ نسبتی با واقعیت پاسخ آمریکا ندارد و مملو از داده‌های نادرست است. بسیاری از ادعاهای طرح شده در سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی اساسا اکنون موضوع مذاکره و بحث نیستند".

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله روز یکشنبه خود ادعا می‌کند که "رسانه‌ها به صورت غیررسمی متنی را منتشر کرده‌اند که بخشی از پاسخ طولانی آمریکا به سوال‌های ایران را دربردارد و نشان می‌دهد موارد مهمی از خواسته‌های ایران مورد قبول آمریکا واقع نشده است".

این روزنامه در عین حال با اندکی تردید نسبت به متن موجود می‌افزاید: "اگر این متن واقعاً همان باشد که آمریکا در پاسخ ایران برای اتحادیه اروپا فرستاده است، به نظر می‌رسد مذاکرات برجامی باز هم به محاق می‌رود".

از حدود دو هفته قبل همه انتظار پاسخ واشنگتن را می‌کشیدند. سرانجام چهار روز قبل مقامات ایرانی اطلاع دادند که پاسخ آمریکا را به واسطه اروپاییان دریافت کرده‌اند و مشغول بررسی آن هستند. ولی تاکنون تهران واکنش قطعی خود را نسبت به پاسخ واشنگتن اعلام نکرده است.

در این وضعیت، روزنامه جمهوری اسلامی ادعا می‌کند که آمریکایی‌ها نوشته‌اند: "ما توافق (برجام) را در کنگره نیز به تصویب می‌رسانیم که رئیس ‌جمهور آینده هرکس باشد نتواند به راحتی بطور یکطرفه از آن خارج شود".

این در حالی است که آمریکایی‌ها تاکنون از ارائه هرنوع تضمین در مورد تصمیم‌های دولت‌های آینده سر باز زده‌اند. از نظر روزنامه جمهوری اسلامی "اگر آمریکا به این وعده عمل کند، یکی از خواسته‌های مهم برجامی ایران برآورده شده است".

اما این روزنامه در ادامه می‌نویسد که "در ازای این یک گام که به جلو برداشته می‌شود، آمریکا سه گام به عقب برداشته" زیرا سه خواسته مهم ایران مبنی بر "فعالیت‌های شرکت‌های خارجی، عدم تحریم شرکت‌های چند ملیتی و امکان ورود ایران به سوئیفت" را نپذیرفته است.

روزنامه جمهوری اسلامی که تحت مدیریت مسیح مهاجری قرار دارد، با لحنی مطمئن و با ذکر جزییات، بخش‌هایی از پاسخ ادعایی آمریکا را منتشر کرده است. به عنوان مثال به نقل از مسئولان آمریکایی می‌نویسد: "غول‌های نفتی و شرکت‌های ماشین سازی اروپا و آسیا در اختیار ما نیستند که ما به آنها دستور بدهیم بروید در ایران کار کنید. آمدن یا نیامدن شرکت‌ها و سرمایه گذاری‌شان به آنها و برآورد خودشان در مورد سوددهی بستگی دارد، چه بسا برخی شرکت‌ها به هر دلیل مایل نباشند در ایران کار کنند یا سرمایه‌ گذاری نمایند"...

به درستی معلوم نیست که روزنامه جمهوری اسلامی این متن را از چه منبعی نقل کرده است. در ادامه سرمقاله، اظهارات آمریکایی‌ها چنین نقل شده است: "درخواست ایران در مورد اینکه ما شرکت‌های اروپایی یا چند ملیتی را بیمه کنیم و قبول کنیم که در صورت خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، خسارت آنها را بدهیم، این خواست ایران در اختیار ما مذاکره کنندگان و رئیس‌ جمهور بایدن نیست و اگر هم تعهد بدهد، ضمانتی ندارد. ممکن است رئیس‌ جمهور بعدی برخلاف مصوبه‌ی اکثریت کنگره، تحریم‌ها را برگرداند"...

بدین ترتیب اگر این اظهارات صحت داشته باشد، حتی همان تضمین یادشده در ابتدای سرمقاله نیز بی‌اعتبار می‌شود. روزنامه جمهوری اسلامی با تأکید بر این نکته که آمریکا تقاضای ایران برای پیوستن به سوئیفت را نیز رد کرده، نتیجه می‌گیرد که پاسخ آمریکا "یک گام به جلو و سه گام به عقب است" و بنابراین تا زمانی که "در این زمینه‌ها توافق حاصل نشود، این توقف ادامه خواهد داشت".

سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی حتی اگر واقعیاتی را در بر داشته باشد، به دلیل آشفته‌نویسی و پریشانی استدلال بیشتر ایجاد ابهام می‌کند.

"منبع مطلع" در واکنش به مطلب این روزنامه به خبرگزاری ایرنا گفته است: "برخی طرف‌های خارجی در تلاش هستند تا از فضاسازی رسانه‌ای برای اعمال فشار به ایران بهره گیرند و روزانه ادعاها و داده‌های غلط متعددی در مورد محتوا و روند مذاکرات منتشر می‌نمایند". این منبع با گلایه از روزنامه جمهوری اسلامی  می‌افزاید: "نباید به انتشار مطالبی دست زد که رسانه‌ای را به تریبون و پایگاه دشمن بدل می‌کند"...

این در حالی است که جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه با ابراز خوشبینی در مورد عاقبت کار گفته است: "ما پاسخ آمریکا را دریافت کرده‌ایم، حالا وظیفه ایران است که پاسخ دهد".

اما در تهران، سایت "نورنیوز"، وابسته به شورای امنیت ملی نوشته است که بررسی پاسخ آمریکا در مورد احیای برجام تا "پایان هفته جاری" طول خواهد کشید.