خودروهایی که در ایران فروخته می‌شوند، اما پلاک نمی‌شوند

خودروهای تیبا، ساینا و سمند در ایران فروخته می‌شوند، اما پلاک نمی‌شوندبی بی سی: پریا منظرزاده
خودروهای تیبا، ساینا و سمند در ایران فروخته می‌شوند، اما پلاک نمی‌شوند. این شرایطی است که در ماه‌های اخیر خریداران این محصول شرکت سایپا را سرگردان کرده است. از خردادماه ۱۴۰۱ این خودروها پلاک نشده‌اند و خریداران می‌پرسند که چرا تولید و تحویل این خودرو ادامه یافته است. از خودروی تیبا به عنوان یکی از ارزان‌ترین محصولات در سبد محصولاتی سایپا یاد می‌شود؛ خودرویی که بسیاری از مردم آن را می‌خرند تا با مسافرکشی درآمد حداقلی برای خود فراهم کنند.

یکی از مخاطبان بی‌بی‌سی که با مشکل شماره‌گذاری تیبا مواجه شده می‌گوید: «ماشین زیر پا و کلی طلا و وسایل را فروختیم که بتوانیم پول ماشین را پرداخت کنیم. حالا شرکت به بهانه‌های مختلف مانع پلاک شدن خودرو می‌شود و جواب سر بالا می دهد.»
توقف نوسازی ناوگان تاکسیرانیسمند یکی از خودروهایی است که برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی درنظر گرفته شده استبرخی مدل‌های سمند هم به سرنوشت مشابهی دچار هستند؛ سرنوشت خودروهایی که قرار است از خط تولید خارج شوند و گواهینامه استاندارد دریافت نمی‌کنند. سمند یکی از خودروهایی است که برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی درنظر گرفته شده است.

مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری ایران به ایرنا گفت: «قبل از توقف تولید دو خودروی سمند و پژو ۴۰۵، تعداد۱۷۰۰ دستگاه خودرو سمند برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی اختصاص یافته بود که به دلیل شماره نشدن این خودروها، رانندگان آنها بلاتکیف هستند.»

یکی از رانندگان تاکسی به بی‌بی‌سی گفت: «بعضی همکاران ما، تاکسی سمند پیش خرید کرده‌اند و بازپرداخت قسط را هم شروع کرده‌اند اما به دلیل پلاک نشدن، نتوانسته‌اند ماشین‌هایشان را دریافت کنند.» اواسط تیرماه بود که رئیس پلیس راهور فراجا در پاسخ به شکایت مردم، دلیل شماره‌گذاری نشدن این خودروها را توضیح داد: «بر اساس ابلاغ سازمان ملی استاندارد، همه مدل‌های سمند و تیبا (جز سمند سورن) به سبب نداشتن ایمنی، دیگر شماره‌گذاری نخواهند شد.»
اواسط اسفندماه ۱۴۰۰ بود که مدیرعامل سایپا اعلام کرد تولید تیبا ۷۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای شرکت سایپا زیان دارداواسط اسفندماه ۱۴۰۰ مدیرعامل سایپا اعلام کرد از سال ۱۴۰۱ تیبا از زنجیره تولید حذف می‌شود و «آریا» به خط تولید اضافه می‌شود. مهدی خطیبی گفت که تولید تیبا ۷۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای شرکت سایپا زیان دارد.

امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، ۲۷ تیر ۱۴۰۱ زمان دقیق‌تری برای این توقف تولید عنوان کرد: «تولید خودرو‌های تیبا، سمند و ساینا از ابتدای مرداد متوقف می‌شود و به جای آنها خودرو‌های شاهین CVT، آریا، رانا AMT, هایما 8S و آریسان دو که ضرایب کیفی بالاتری دارند جایگزین خواهند شد.»
نسخه های ارتقا یافته پراید
تیبا محصولی است که با آغاز بحث‌ها درباره توقف تولید خودروی پراید عرضه شد؛ با قیمتی نزدیک به پراید. از تیبا به عنوان محصول ملی شرکت سایپا یاد می‌شود. این خودرو اواخر دهه هشتاد شمسی رونمایی شد. احمد که در تهران تعمیرکار است، می‌گوید: «تیبا، ساینا و کوئیک هر سه یک موتور دارند اما ظاهرشان فرق می‌کند. موتور همه اینها پراید است که سرسیلندر تقویت شده و شتاب افزایش‌یافته اما از آن طرف، دچار مشکلات برقی می‌شوند.» او بر اساس مشاهداتش اضافه می‌کند که به دلیل توقف تولید پراید، مردم مجبور به خرید این محصولات شدند.

سایپا پس از تولید تیبای صندوق‌دار، مدل دیگری از این خودرو یعنی تیبا دو( تیبا هاچ بک) را هم در سال ۱۳۹۲ به بازار عرضه کرد. مدتی بعد هم تیبا هاچ‌بک‌پلاس به بازار آمد. روزنامه همشهری روز سوم شهریور ۱۴۰۱ تیبا هاچ‌بک‌پلاس را در رده «خودروهای پرطرفدار» قرار داد. بر اساس اعلام فعالان بازار، تیبا دو( مدل ۱۴۰۱) در تاریخ سوم شهریور ۱۴۰۱ حدود ۲۰۳میلیون تومان معامله شده بود. این یکی ارزان‌ترین خودروها در بازار ایران است.
دریافت نکردن گواهی استاندارد به دلیل «عیوب پرتکرار ایمنی»
عصر خودرو که یکی از منابع اطلاع‌رسانی در حوزه خودرو در ایران است، از «بهانه‌های بیهوده» موسسه استاندارد در خصوص ایراد های کیفی به تیبا و ساینا نوشته است. اما موسسه استاندارد دلایل دیگری برای ارایه نکردن مجوز دارد.

مصطفی آجرلو، سرپرست اداره کل روابط عمومی سازمان ملی استاندارد چهارم خرداد ۱۴۰۱ در توییتی نوشت: «امروز سمند، تیبا یک و تیبا دو، به دلیل عیوب پرتکرار ایمنی عملکرد، از سوی دفتر تخصصی صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد ایران از فهرست تمدید اعتبار حذف شد.» منابع خبری دیگری نوشتند که «برخی از این ایرادات در سیستم انتقال قدرت، سیستم موتور، در بدنه، رنگ خودرو، سیستم فرمان و چراغ‌ها بوده است.»

مهدی اسلام‌پناه، رئیس سازمان استاندارد هم از شروط این سازمان برای شماره گذاری خودروهای تیبا و سمند و ایفای تعهدات خودروسازان به مشتریان خبر داد.

 آقای اسلام‌پناه به تسنیم گفت: «بعد از شش ماه از حضور خود در سازمان استاندارد خط تولید چهار خودروی بی‌کیفیت را متوقف کرده‌ایم این موضوع یک توفیق قابل توجه به شمار می‌آید.»

اما توقف تولید تیبا صندوق‌دار و تیبا، سال گذشته به صورت رسمی از سوی مسئولان وزارت صمت و شرکت سایپا اعلام شده بود. بر اساس تعهدات سایپا به مشتریان، قرار بود آخرین خودروها در سال ۱۴۰۱ تولید و عرضه شود که با مشکل شماره‌گذاری مواجه شد.

محمد علی تیموری، مدیرعامل سایپا در حاشیه مراسم بازدید وزیر صمت از خودروسازی سایپا در روز هشتم خرداد ۱۴۰۱ ایرادات ایمنی به خودروهای این شرکت را نپذیرفت و به خبرنگاران گفت: «اگرچه در خودروی تیبا عیوبی همیشه بوده است اما هیچ‌گاه خودرو با عیوب ایمنی به دست مشتری نرسیده و امکان ندارد خودرویی با عیب ایمنی از خط تولید خارج شود و به دست مشتری برسد.»
وزیر صمت می‌گوید پلتفرم این خودروها «امکان ارتقا ندارند»
رضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران اما انتقادات جدی‌تری را به این خودروهای تولید داخل وارد می‌داند. او ۲۵ تیر ۱۴۰۱گفت: «پلتفرم این خودروها امکان ارتقا ندارند، لذا بنا شد که به سمت توقف تولید حرکت کنیم.»

آقای فاطمی امین افزود: «تیبا و سمند طی دو‌ماه آینده دیگر تولید نخواهند شد. البته در جلسه امروز با سازمان استاندارد قرار شد سقفی برای تولید این خودروها جهت ایفای تعهدات به مشتریان  تعیین شود. به عنوان ‌نمونه، برای تیبا ۳۰ هزار دستگاه تعیین شده است.»

سخنگوی وزارت صمت هم آمار مجموع تعهدات خودروسازان برای سه خودرویی که تولید نمی‌شود را ارایه داد: «جمع این تعهدات کمتر از ۵۰ هزار دستگاه است و طبق هماهنگی با سازمان استاندارد شماره‌گذاری خواهند شد.»

در روزهای اخیر وعده داده شده که شماره‌گذاری خودروهای پیش‌فروش شده، به‌زودی آغاز ‌شود، البته با شروطی که رئیس سازمان ملی استاندارد ایران به آنها اشاره کرده است: «قرار است خودروسازان در قالب شروطی از جمله امکان جایگزینی محصولات و ارایه خدمات پس از فروش رایگان از سه تا پنج سال به همراه رفع عیوب خودروها و انعقاد قراردادی جهت رضایت مشتری تعهدات خود را در این دو محصول انجام دهند.»