آشنایی با ۷ گیاه دارویی که برای سلامت مغز بسیار مفیدند

 زردچوبه ادویه‌ای که مدت‌هاست در طب سنتی هند (آیورودا) استفاده می‌شود و حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی‌ست .شماری از گیاهان و ادویه‌ها ممکن است به بهبود سلامت مغز ما کمک کنند. برخی از آن‌ها ممکن است همین حالا در یخچال یا کابینت ما باشند.

به گزارش فرادید؛ بسیاری از این گیاهان و ادویه‌ها به خاطر اثراتی که بر بیماری آلزایمر دارند مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، در حالی که گیاهان و ادویه‌های دیگری هم هستند که به خاطر فوایدشان برای شناخت یا به عبارتی فرایند‌های مرتبط با تفکر، درک، یادگیری و بخاطر سپردن آزمایش شده‌اند.

در این مطلب با گیاهان و ادویه‌هایی آشنا می‌شوید که طبق مطالعات علمی برای سلامت مغز مفید هستند.

۱. مریم‌گلیادویه‌ای با بوی تند که به درمان بیماری آلزایمر کمک می‌کند و در بهبود شناخت هم موثر است. در واقع بر اساس تحقیقی که سال ۲۰۱۷ روی مریم‌گلی انجام شد مشخص شد حاوی ترکیباتی است که شاید برای عملکرد شناختی و عصبی سودمند باشد. مریم‌گلی را هم می‌توانید به کدوحلوایی، مرغ سوخاری، بوقلمون، سس گوجه فرنگی یا سوپ لوبیا سفید اضافه کنید و هم به شکل دمنوش مصرف کنید.
۲. زردچوبهادویه‌ای که مدت‌هاست در طب سنتی هند (آیورودا) استفاده می‌شود و حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی‌ست یعنی دو عاملی که ممکن است به حفظ سلامت مغز و سلامت کلی ما کمک کنند. تحقیقات نشان می‌دهد زردچوبه ممکن است سلامت مغز را تقویت کند و با پاک‌سازی مغز از آمیلوئید بتا از بیماری آلزایمر جلوگیری کند. تجمع آمیلوئید بتا منجر به شکل‌گیری پلاک‌های مغزی مرتبط با آلزایمر می‌شود.

افزون بر این، زردچوبه احتمالاً با جلوگیری از تجزیه‌ی سلول‌های عصبی در مغز از سلامت آن محافظت می‌کند. زردچوبه از اجزای اصلی پودر کاری هم هست که آن نیز شامل ادویه‌هایی نظیر گشنیز و زیره می‌شود. برای افزایش میزان جذب زردچوبه می‌توانید پودر کاری یا زردچوبه را به سیب‌زمینی سرخ‌شده، سوپ و غذا‌های گیاهی اضافه کنید. فلفل سیاه هم میزان جذب زردچوبه را بالا می‌برد.
۳. کهن‌دار (گینکو بیلوبا) یا گینکو که مدتهاست به عنوان درمان زوال عقل (دمانس) از آن استفاده می‌شود داروی رایجی در طب سنتی چینی است و مزایای آن شناخته‌شده است. تصور می‌شود گینکو بیلوبا به واسطه‌ی تحریک گردش خون و تقویت جریان خون در مغز به بهبود عملکرد شناختی کمک کند.

اگرچه تحقیقات در زمینه‌ی گینکو بیلوبا نتایج متفاوتی به همراه داشته است، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این گیاه ممکن است عملکرد شناختی مبتلایان به آلزایمر یا اختلالات خفیف شناختی را تقویت کند. علاوه بر این، عصاره‌ی گینکو بیلوبا به نام EGb۷۶۱ ممکن است در کند کردن روند کاهش شناخت میان بیمارانی که علاوه بر اختلال شناختی و زوال عقل، نشانه‌های مربوط به اعصاب و روان را هم تجربه می‌کنند، تاثیر ویژه‌ای داشته باشد.

(منبع: تحقیقات منتشره در مجله بیماری آلزایمر سال ۲۰۱۵). نشانه‌های مربوط به اعصاب و روان که از خصیصه‌های اصلی بیماری آلزایمر و زوال عقل هستند شامل افسردگی و سایر اختلالات غیرشناختی می‌شوند.
۴. گیلاس زمستانی (آشواگاندا) گیاه دیگری که در طب سنتی هند کاربرد دارد گیلاس زمستانی (آشواگاندا) است که طبق تحقیقات مانعِ شکل‌گیری پلاک‌های آمیلوئید بتا می‌شود. این گیاه با کاهش استرس اکسیداتیو به سلامت مغز کمک می‌کند. استرس اکسیداتیو عاملی‌ست که گمان می‌رود به ایجاد و پیشرفت بیماری آلزایمر کمک کند.
۵. جینسینگ ( آدم‌گیاه) یکی از معروف‌ترین گیاهان در طب گیاهی حاوی یک ماده‌ی شیمیاییِ ضدالتهابی به نام جینسنوزاید است. طبق مشاهده‌ی دانشمندان، جینسنوزاید ممکن است به کاهش سطوح مغزی آمیلوئید بتا کمک کند.
۶. آب‌بشقابی ( گوتوکولا) در سیستم‌های طب جایگزین از قبیل طب سنتی هند و طب سوزنی (TCM) مدتهاست برای بهبود وضوح ذهنی استفاده می‌شود. یافته‌های تحقیقات حیوانی نشان داده است این گیاه ممکن است با مبارزه با استرس اکسیداتیو هم برای مغز مفید باشد. برای مثال، آزمایشات انجام شده روی موش‌ها نشان داد گوتوکولا ممکن است جلوی استرس اکسیداتیو مرتبط با آلزایمر را بگیرد و عملکرد شناختی را بهبود ببخشد.
۷. بادرنجبویه: بادرنجبویه که معمولاً از آن به شکل دمنوش برای کاهش اضطراب و بی‌خوابی استفاده می‌شود ممکن است به بهبود عملکرد شناختی کمک کند.

در مطالعه‌ای که نتایج آن سال ۲۰۰۳ منتشر شد، ۴۲ بیمار با آلزایمر خفیف تا متوسط به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه دارونما و گروه دیگر عصاره‌ی بادرنجبویه را ۴ ماه مصرف کردند. در پایان این مطالعه، کسانی که عصاره‌ی بادرنجبویه را مصرف کرده بودند در قیاس با گروه دیگر، بهبود چشمگیری در عملکرد شناختی داشتند.
آیا برای سلامت روان مجاز به استفاده از گیاهان و ادویه‌ها هستیم؟
گیاهان و ادویه‌های خاص ممکن است اثرات مفیدی بر مغز ما داشته باشند، اما هیچ درمان طبیعی نباید جایگزین مراقبت‌های استاندارد در درمان وضعیتی شود که بر سلامت مغز شما اثر گذاشته است. شایان ذکر است که استفاده از گیاهان و ادویه‌ها به میزان کم در آشپزی می‌تواند مفید باشد، اما میزان مصرف بیشتر آن‌ها به منزله‌ی اثرگذاری بیشتر نیست.

مصرف گیاهان و ادویه‌ها به شکل غلیظ‌تر آن‌طور که در مکمل‌ها یافت می‌شود عوارض جانبی بیشتری به همراه دارد. برای مثال بنا به گزارش‌ها مصرف مکمل‌های مریم‌گلی در کودکان تشنج و در بزرگسالان لب‌آماس (یا التهاب لب‌ها) را در پی داشته است. اَشکال غلیظ (مکمل) زردچوبه، جینسینگ و گینکو اثر رقیق‌کنندگی خون دارند درنتیجه خطر خونریزی را افزایش می‌دهند به ویژه در افرادی که دارو‌های رقیق‌کننده‌ی خون یا ضدانعقاد مصرف می‌کنند.

جینسینگ می‌تواند سبب بروز تغییراتی در فشار خون (بالاتر یا پایین‌تر) شود، با دارو‌های زیادی تداخل پیدا کند و در موارد نادر سبب واکنش آلرژیک شدید یا آسیب به کبد شود.