فضانوردانی که برای اولین بار به فضا میروند، در مغز خود تغییراتی بیولوژیکی احساس میکنند که باعث میشود کارکرد مغز آنها حداقل برای مدتی با کارکرد مغز فضانوردان با تجربهتر و افرادی که هرگز به فضا نرفتهاند، تفاوت کند.
این تفاوت در اثر تغییر رفتار «مایع مغزی نخاعی» در فضا حاصل میشود. «مایع مغزی نخاعی» مایع شفافی است که مغز و نخاع را احاطه کرده است، و بخشی از سیستم لنفاوی است که مواد زائد را از مغز انسان پاک میکند. رفتار مایع مغزی نخاعی تحت ریزگرانش تغییر میکند.
دانشمندان برای پژوهش خود از پانزده فضانورد، که نه نفرشان تازهکار بودند، به این معنی که فقط یک بار به فضا رفته بودند و هیچ تجربه قبلی از پرواز فضایی نداشتند، اسکن مغناطیسی مغز یا «ام.آر.آی» گرفتند تا مایع مغزی نخاعی آنها را بررسی کنند.
این اسکنها در سه مرحله، یک، سه و شش ماه پس از بازگشت فضانوردان به زمین انجام گرفت. نتایج ام.آر.آی نشان داد که حجم کل مایع مغزی نخاعی فضانوردان تازهکار، پس از اولین سفر آنها به فضا به طرزی چشمگیر افزایش یافته است.
در مقابل، مایع مغزی نخاعی فضانوردان باتجربهتر نه تنها افزایش نیافت، بلکه کاهش یافت، که نشان میدهد مغز آنها به «هموستاز» یا ثبات رفتاری با محیط رسیده است، به این معنی که مغز آنها ممکن است به دلیل سفرهای بیشتر به فضا با ریزگرانش سازگار شده باشد.
نتیجهگیری کلی که از این آزمایش به عمل آمد، به تاکید کلی آزمایشهای مشابه پیشین انجامید، که ریزگرانش به ایجاد تغییرات بیولوژیکی در موجودات زمینی، که متناسب با جاذبه زمین تکامل یافتهاند، منجر میشود. پیشتر معلوم شده بود که قرار گرفتن بلندمدت در محیط ریزگرانشی میتواند به مشکلات استخوانی و تعادلی در بشر بینجامد.
این پژوهش به ویژه برای ماموریتهای طولانیمدت در فضا اهمیت دارد. «ناسا» قرار است طی یک دهه آینده فرستادن فضانوردان به ماه را از سر گیرد. برنامه «آرتمیس» این سازمان نیز که برای فرستادن فضانوردان برای اولین بار به مریخ طراحی شده است، طی سفر حدود دوساله خود به این سیاره میتواند از نتایج آزمایشهای ریزگرانشی بهره ببرد.