جنجال استندآپ کمدی انتقادی یک افغانستانی در برنامه عصر جدید

سازنده موسیقی فیلمهایی چون «برف روی کاج‌ها» و «پل چوبی» یکی از چهار کارشناس استعدادیاب برنامه عصر جدید است. برنامه ای با تهیه کنندگی و اجرای احسان علیخانی که از شبکه سه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می شود. برنامه ای که الهام گرفته از برنامه هایی از این دست مانند America Got Talent است.

فصل جدید عصر جدید از اول فروردین از شبکه سه پخش می شود. سه شنبه یکی از میهمانان برنامه یک شهروند ۲۵ ساله افغان و استندآپ کمدین بود. او روی صحنه با اجرای یک استندآپ کمدی مشکلات هموطنان خود در جامعه ایرانی را بصورت طنز مطرح کرد.

از جمله همه فکر می کنند که «افغانها تنها باید کارگر ساختمان باشند» و در همین راستا این تبعه افغانستانی مقیم ایران که در تهران زاده و بزرگ شده است، دیگر مشکلات افغانستانی ها را برشمرد. اما این استندآپ کمدی با واکنش تند کارن همایونفر، موسیقیدان ایرانی، مواجه شد. وی در سخنان خود با انتقاد شدید از این استندآپ کمدی گفت در «این که بخش اعظم متن تو درست است، حرفی نیست» اما این به این معنی نیست که «در این مملکت و در پایتخت آن و در مقابل مردم از شرایط بد و نامهربانی های ایران بگویید و انتقاد کنید. »‌
عصرجدید با کارشناسان برنامهبه نظر همایونفر کار این تبعه افغان بنوعی بی احترامی به ایرانیان است. آقای همایونفر در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد که انتظار داشته این استندآپ کمدین از خوبی و مهربانی ایرانی ها هم بگوید.

امین حیایی، بازیگر و یکی دیگر از کارشناسان استعدادیاب این برنامه به همکار خود انتقاد کرد و گفت سخنان کارن همایونفر متناقض است چرا که اگر می گوید «بخش اعظم متن اجرا درست است پس چرا به آن شدیدا انتقاد می کند؟»

پس از او نوبت به احسان علیخانی، مجری برنامه می رسد که می گوید با بخش اعظمی از نکات مطرح شده در استندآپ کمدی موافق است و مشکل اینجاست که بسیاری از ایرانی ها هنوز نمی دانند که «همه افغانها کارگر نیستند و در این کشور ادیب و دانشمند و پزشک هم مانند تمام جوامع بشری وجود دارد.»

سخنان کارن همایونفر در شبکه های اجتماعی بازتاب گسترده ای داشت. بسیاری او را نمونه یک «ایرانی نژادپرست» خواندند. از او انتقاد شده که آقای همایونفر در واکنش به پسر افغان خواست تا تنها از نامهربانی ایرانی ها نگوید و از خوبی ها هم بگوید اما همزمان با تشر زدن به این پسر افغان «خوبی های ایرانی ها را زیرسوال برد.»

مصطفی هزاره، شاعر و روزنامه نگار افغان، با انتقاد از کارن همایونفر سخنان او را مصداق «نژادپرستی وحماقت» خواند.
برخی دیگر از مشکلات عدیده مهاجران افغان در ایران گفته اند. از جمله اینکه حتی اجازه خرید سیم کارت برای تلفن های همراهشان را هم ندارند. از دیگر مشکلات افغانستانی های مقیم ایران ثبت نام کودکان این مهاجران در مدارس است که مدتی است در بسیاری از مناطق رفع شده اما همچنان در شهرهای کوچکتر باقی است.

برخی از کاربران هم نوشته اند که افغانها در ایران حتی اجازه ندارند عضو پیوندی دریافت کنند و به آقای همایونفر توصیه کرده اند تا مشکلات را با «چشم واقعی تری» ببیند نه فقط با یک نگاه «ناسیونالیستی و ملی گرا». در نهایت به مساله نگاه «کارگر ساختمانی» به افغانها اشاره شده و برخی از کاربران نوشتند که «بدلیل تبعیض هایی که علیه افغانستانی ها در دهه های اخیر در جامعه روا داشته شده بسیاری از این مهاجران فرصت نیافتند تا بکارهای دیگری مشغول شوند و برای گذران زندگی روی به کارگری ساختمان آوردند.»
شاعر افغانستانی مقیم ایران: اجازه بدهید جامعه بی‌صدای ما فرصتی داشته باشد تا کمی از حرف دل ما افغانهای مهاجر را بزند
یکی از مهم ترین واکنش ها به رفتار کارن همایونفر در برنامه عصر جدید را شاعر و نویسنده افغان مقیم ایران داشت. محمد کاظم کاظمی در صفحه اینستاگرام خود خطاب به کارن همایونفر نوشت: « ما جامعه‌ای بی صدا بودیم. رسانه نداشتیم.» عضو گروه علمی برون‌ مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نوشته تاکید کرد که برای اولین بار علیرضا محمدی، استندآپ کمدین افغان، این فرصت را بدست آورد تا کمی از حرف دل ما افغانهای مهاجر ساکن ایران را بزند.

در ادامه این پست اینستاگرامی دبیر علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر می گوید که همواره سعی کرده در سال های گذشته نسبت به «بی احترامی هایی که به افغان ها در رسانه ها می شود، اعتراض کند، اما هیچگاه صدایش به جایی نرسیده است. این شاعر می نویسد: « وقتی چهارخونه،(سریال) پخش می‌شد و بر ما مردم، نام سه‌ شنبه و چهارشنبه گذاشتند، ما اعتراض کردیم ولی صدای ما به جایی نرسید. در نهایت گفتند این طنز است، کمدی است و ما تحمل کردیم.»
پست اینستاگرامی محمد کاظم کاظمیمحمد کاظم کاظمی با اشاره به طنز بودن استندآپ کمدی علیرضا محمدی به سخنان کارن همایونفر اشاره می کند و تاکید می کند باید این طنز هم تحمل شود.

آقای کاظمی در این نوشته می گوید «شاهد بود که در سال های اخیر نگرش مردم ایران نسبت به مهاجران افغانستانی بسیار بهتر شده و رسانه ها به شکلی روزافزون به افغانستان و مردم آن می پردازند.» با این حال به گفته این شاعر مقیم ایران «مهاجران افغان ساکن ایران تنگناها و دشواری های» متعددی را تجربه می کنند. در همین راستا حرف هایی که از زبان علی رضا محمدی در می آید « حرف دل گروه وسیعی از مردم(افغانستانی) است.»

در بخش دیگری از این پست اینستاگرامی محمد کاظم کاظمی از کارن همایونفر می خواهد که «شکیبایی پیشه کند» چرا که حرف هایی که در استندآپ کمدی تنها در حد ده دقیقه زده شده اولین بار است که در رسانه های ایران بیان می شوند و نمی توان به استندآپ کمدین بخاطر اینکه از مهربانی ها و خوبی ها نگفته ایراد گرفت. این شاعر می نویسد: « سخت است انتظار داشته باشیم که او با خودش حساب و کتاب کند که بخشی را به درد دل بپردازد و بخشی را به ستایش.»

در بخش پایانی این نوشته شاعر افغانستانی از احسان علیخانی، مجری برنامه عصر جدید، بخاطر حمایت هایش از جامعه افغانستانی های مقیم ایران تشکر کرد. وی با اشاره به برنامه هایی که احسان علیخانی مجری و تهیه کننده بوده است می نویسد: «رفتارتان و گفتارتان همواره بزرگ‌ منشانه و از سر همدلی و همدردی بود. قدردان این منش و رفتار هستیم و خوشحالیم که امروزه در جامعه ایران، به خصوص در رسانه‌ ها و در میان اهالی هنر، ادبیات و دانش، این رفتار و گفتارها روز به روز بیشتر از پیش بوده است.»