«دولت ایران به اندازه یک سوم اقتصاد کشور بدهی خالص دارد»

رادیو فردا :صندوق بین‌المللی پول می‌گوید بدهی خالص دولت ایران پارسال بیش از ۳۰.۳ درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور بود، در حالی که این رقم طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ به طور متوسط ۶.۵ درصد بوده است.

این گزارش که روز سه‌شنبه ۲۷ مهرماه منتشر شد، می‌افزاید برای سال جاری نیز انتظار می‌رود نسبت بدهی دولتی به تولید ناخالص داخلی کشور ۲۷.۳ درصد و در سال آینده ۲۸.۴ درصد باشد.

اخیرا گزارشی از سازمان برنامه‌وبودجه منتشر شده است که مردادماه امسال، اواخر دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی، تنظیم شده بود و در آن هشدار داده که در صورت ادامه تحریم‌ها، میزان بدهی‌های دولتی تا سال ۱۴۰۳ به نصف تولید ناخالص داخلی می‌رسد و بدین ترتیب، دولت در آستانه ورشکستگی قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر، در صورت تداوم تحریم‌ها، نسبت بدهی دولتی به تولید ناخالص داخلی در پنج سال آینده تا حدود ۱۵۰ درصد اوج خواهد گرفت.

سازمان برنامه‌وبودجه نیز مانند صندوق بین‌المللی پول، نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی را حدود ۳۰ درصد ارزیابی کرده بود.
تولید ناخالص داخلی
صندوق بین‌المللی پول «تولید ناخالص داخلی اسمی» ایران در سال جاری خورشیدی را حدود ۱۰۸۱ میلیارد دلار ارزیابی کرده که نسبت به سال ۹۹ حدود ۲۹ درصد رشد داشته است.

این رقم به معنی «تولید ناخالص داخلی واقعی» ایران نیست، چرا که در محاسبه تولید ناخالص داخلی اسمی، مولفه تورم را نیز در نظر می‌گیرند و با توجه به تورم ۳۶ درصدی در ایران طی سال گذشته و افزایش افسارگسیخته قیمت محصولات تولیدی و خدمات، رشد ۲۹ درصدی ارزش تولید ناخالص داخلی اسمی در ایران دور از انتظار نیست.

صندوق بین‌المللی پول رشد «تولید ناخالص داخلی واقعی» ایران در سال گذشته را تنها ۳.۴ درصد ارزیابی کرده و امسال این رقم ۲.۵ درصد خواهد بود.

این گزارش همچنین مشخص نکرده که مبنای محاسبه «تولید ناخالص داخلی اسمی» بر اساس کدام نرخ دلار در ایران بوده است، اما آخرین برآورد بانک جهانی حاکی است «تولید ناخالص داخلی واقعی» ایران بر اساس نرخ دلار آزاد در سال گذشته میلادی حدود ۱۹۲ میلیارد دلار بوده که معادل نصف اقتصاد امارات متحده و یک سوم اقتصاد ترکیه و عربستان است.

ارزش پول ایران طی سال گذشته به شدت افت کرد و هر دلار آمریکا در بازار آزاد، از ۱۶ هزار تومان در ابتدای پارسال به حدود ۳۲ هزار تومان در پاییز رسید و سپس به حدود ۲۵ هزار تومان در اواخر سال ۹۹ کاهش یافت.

صندوق بین‌المللی پول همچنین پیش‌بینی کرده است که نرخ تورم در ایران طی سال جاری خورشیدی به ۳۹.۳ درصد برسد. این رقم در سال گذشته کمی بیش از ۳۶ درصد بود.

با این‌حال، بر اساس ارزیابی مرکز آمار، نرخ تورم شهریور امسال ۴۵.۸ درصد بود.
ذخایر ارزی ایران
این نهاد بین‌المللی همچنین می‌گوید ایران پارسال تنها به ۱۲.۴ میلیارد دلار از ذخایر ارزی ۱۲۱ میلیارد دلاری خود دسترسی داشت و امسال میزان ذخایر ارزی قابل دسترس برای تهران ۳۱.۴ میلیارد دلار خواهد بود.

این گزارش علت افزایش دسترسی ایران به ذخایر ارزی را اعلام نکرده، اما به نظر می‌رسد رشد صادرات کشور علت عمده این موضوع باشد.

صندوق بین‌المللی پول می‌گوید کل صادرات ایران اعم از نفتی، غیرنفتی و خدمات در سال گذشته خورشیدی کمی بیش از ۵۴ میلیارد دلار بود و امسال به نزدیک ۷۷ میلیارد دلار خواهد رسید.

این گزارش می‌گوید ایران پارسال روزانه ۴۴۰ هزار بشکه صادرات نفت خام داشت و امسال ۵۶۰ هزار بشکه خواهد بود.

از طرفی بخش اعظم صادرات غیرنفتی ایران مربوط به محصولات پتروشیمی، نفتی و معدنی است که تحت تاثیر دو برابر شدن قیمت نفت در بازارهای جهانی، رشد چشمگیری داشته است.

آمارهای سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد صادرات غیرنفتی ایران (شامل بنزین، گاز طبیعی و گاز مایع نیز می‌شود) در شش ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ حدود ۶۱ درصد رشد داشته است.

جزئیات آمارها نشان می‌دهد صادرات محصولات نفتی، پتروشیمی و گاز ایران که سهمی ۲۶ درصدی در کل صادرات غیرنفتی کشور دارد، از لحاظ حجمی تنها چهار درصد رشد داشته، اما از لحاظ ارزش بیش از دو برابر شده و به پنج میلیارد و ۸۶۰ میلیون دلار اوج گرفته است.

همچنین صادرات محصولات معدنی که آن هم سهمی ۲۶ درصدی در کل صادرات غیرنفتی کشور دارد، از لحاظ حجمی رشدی ۱۹ درصدی و از لحاظ ارزشی رشدی ۱۱۸ درصدی داشته است.