تهدیدات نظامی و ادعاهای ارضی علیه باکو در تهران رونق گرفت

رزمایش فاتحان خیبر نیروی زمینی ارتش ایران در شمال غربی این کشوررادیو فرانسه :تنش میان ایران و جمهوری آذربایجان که با اعلام رزمایش ارتش ایران در کنار مرزهای میان دو کشور افزایش یافته بود، با اظهارات الهام علی‌اف و واکنش‌های تُند تهران زبانه بیشتر کشید و شماری از مسئولان ایرانی بویژه نمایندگان مجلس، تهدید به بازگرداندن نخجوان و قره باغ به ایران کرده و از باکو خواستند به «مادر خود، ایران» خیانت نکند. جمهوری اسلامی ایران هنگامی که در نبردهای اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان آشکارا به حمایت از باکو پرداخت، از نتایج آن غافل مانده بود. آنچه امروز خشم ایران را برانگیخته، حاصل عملیاتی است که یک سال پیش از آن حمایت کرد.

هنگامی جمهوری آذربایجان، پس از ماه‌ها تنش و رخنه در مرز میان خود و جمهوری قره باغ علیا که اکثر جمعیت ساکن آن را ارامنه تشکیل می‌دهند، روز ٢٧ سپتامبر سال گذشته با برخورداری از حمایت ترکیه تهاجم زمینی گسترده‌ای را علیه این سرزمین آغاز کرد، ایران نیز که تا آنهنگام رسماً از هیچیک از طرفین پشتیبانی نمی‌کرد و خواستار «حل و فصل مسائل از طریق شیوه‌های دیپلماتیک» بود، سنت سی ساله خود را در این زمینه با سخنان علی خامنه‌ای به ناگهان کنار گذاشت و به حمایت از آذربایجان پرداخت. رهبر جمهوری اسلامی در سخنان ١٣ آبان خود گفت «همه سرزمین‌های آذربایجان که بوسیله ارمنستان تصرف شده، باید آزاد بشود». او آذربایجان را در این زمینه «دارای حق» خواند و واگذاری منطقه قره باغ به این کشور را «یکی از شرایط اصلی کار» دانست. هنگامی که جنگ میان آذربایجان و ارمنستان که به نام جنگ دوم قره باغ یا جنگ ٤٤ روزه شهرت یافته پایان گرفت، باکو به دلیل اشغال یا بازپس گرفتن سه چهارم سرزمینی که تا آنهنگام در اختیار ایروان بود، بر بخشی از راهی که از ایران به ارمنستان می‌رود حاکمیت یافت. از همین رو، کامیون‌های ایرانی که پیش از آن آزادانه در این راه رفت و آمد می‌کردند، اینک برای گذر از این راه در فاصله شهرهای قاپان و گوریس نیازمند روادید و ملزم به پرداخت مالیات هستند. بازداشت اخیر دو کامیون ران ایرانی در آذربایجان در همین راستا صورت گرفت.

افزون بر این، آذربایجان که تا پیش از جنگ اخیر با ارمنستان برای دست یافتن به جمهوری خودمختار نخجوان نیازمند گذر از خاک ایران بود، بر پایه توافق آتش بس میان باکو و ایروان «دالان گذر» در این منطقه برای عبور در اختیار دارد و دیگر به این منظور نیازمند ایران نیست.

روزنامه جمهوری اسلامی روز شنبه با اشاره به حمایت ایران از آذربایجان در دوره جنگ میان این کشور و ارمنستان نوشت «با اینکه جمهوری اسلامی ایران در جنگ قره‌باغ نسبت به جمهوری آذربایجان نظر مثبتی داشت، متأسفانه مسئولین این جمهوری نمک‌ نشناسی کرده و درصدد سوء ‌استفاده در مرزهای شمال غرب کشورمان هستند.» بنوشته این روزنامه، ترکیه، پاکستان، آذربایجان و روسیه « درحال سوء‌استفاده از [جنگ قره باغ] هستند [و] می‌خواهند جمهوری اسلامی ایران را از امتیاز برخورداری از راه ارتباطی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و ترکیه محروم کنند و با جابجائی‌های مورد نظر خود، بدون آنکه نیازی به خاک ایران داشته باشند، ارتباط میان مسکو و آنکارا را از داخل سرزمین‌های مورد منازعه برقرار نمایند.»
خیانت آذربایجان به «مادر خود ایران»
علی مطهری نایب رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی ایران، در توئیتی که روز جمعه ارسال داشت با همین نگرش تاکید کرد که «ایران باید در مقابل طرح خائنانه ‎جمهوری آذربایجان و ‎ترکیه و ‎اسرائیل مبنی بر ایجاد دالان زنگزور که مرز ‎ارمنستان با ایران را ازبین می‌برد و یکی از راه‌های ایران به اروپا را مسدود می‌کند، به هر قیمتی بایستد. جمهوری آذربایجان به جای خیانت به مادر خود ایران، بهتر است به دامان مادرش بازگردد وگرنه همان درسی را که ‎صدام گرفت دریافت خواهد کرد».

سرتیپ کیومرث حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در حاشیه رزمایش خیبر در منطقه شمال غربی کشور تاکید کرد که «تردد کامیون‌ها از خاک آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران و از آنجا به ترکیه یا به نخجوان و یا از جمهوری اسلامی ایران به آذربایجان و ارمنستان باید در امنیت و آرامش کامل صورت بگیرد. انتظار می‌رود کشورها در این رابطه به مسئولیت خودشان که احترام به امنیت و مسیرهای اقتصادی و انتقال انرژی است توجه کنند و از بازی‌های رسانه‌ای خود را دور کنند».

اگر سرتیپ فرهاد آریان فر، معاون عملیات نیروی زمینی ارتش، با اشاره به رزمایش «فاتحان خیبر» گفت که پیام این رزمایش «به کشورهای دوست و همسایه، صلح و دوستی و برای دشمنان نظام پاسخی کوبنده خواهد بود»، محمود احمدی بیغش، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در توئیتی تهدید کرد که «در صورت استمرار ماجراجویی ترکیه و رفتار ناشیانه جمهوری آذربایجان، نخجوان و قره ‌باغ را به ایران همان سرزمین اصلی آن‌ها باز می‌گردانیم».

مهردادگودرزی چگینی، نماینده رودبار نیز رزمایش خیبر را «آخرین فرصت به دولت آذربایجان برای فهم قدرت ایران در خصوص مرزهای بین‌المللی» خود دانست.

رهبر جمهوری اسلامی ایران که گمان می‌برد با حمایت از آذربایجان، راه نفوذ مذهبی خود بر مردم آذری زبان شیعه این کشور را می‌گشاید، با سد الهام علی‌اف که او نیز با دست آهنین کشور خود را اداره می‌کند، روبرو شد. دست ردِ جمهوری آذربایجان که مناسبات نزدیک و همکاری‌های نظامی با اسرائیل دارد، بر سینه همسایه خود اگر تا پیش از این برای ایران ناخرسند کننده بود، اینک با افزایش گسترده تنش میان تهران و تل آویو، دیگر برای مقامات جمهوری اسلامی غیرقابل تحمل شده است و از همین رو مقامات ایران در هشدارهای خود آشکارا اسرائیل را هدف گرفته‌اند.
نگرانی از حضور اسرائیل در همسایگی ایران
در این زمینه، فرمانده نیروی زمینی ارتش ایران تاکید کرد «از موقعی که رژیم صهیونیستی آمده، حساسیت ما به مرز شمال غرب افزایش یافته و فعالیت آنها در اینجا کاملا در رصد ماست.»

معاون پارلمانی رئیس جمهوری، سید محمد محمد حسینی، نیز در توئیتی رزمایش فاتحان خیبر ‌را هشداری به اسرائیل دانست و نوشت «عنوان رزمایش ارتش کاملا هوشمندانه انتخاب شده است. پیامبر اکرم توطئه سران یهود را با فتح خیبر خنثی کرد، رزمایش ‎فاتحان خیبر نیز هشداری به رژیم ‎صهیونیستی است که اگر پیرامون مرزهای جمهوری اسلامی ایران دست از پا خطا کند، با چنان واکنش کوبنده‌ای مواجه می‌شود که دیگر به انتظار ۲۵ ساله نیازی نیست.»

وحید جلال‌ زاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، «مخاطب اصلی رزمایش [...] ارتش حزب‌الله» را «نه جمهوری آذربایجان، بلکه صهیونیست‌ها» دانست.

سید محسن دهنوی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی به «مقامات جمهوری آذربایجان [توصیه کرد] معنای رزمایش فاتحان خیبر را بفهمند تا با طناب پوسیده اسرائیل به قعر چاه دشمنی با ایران نرود».بگفته او «آمریکا و اسرائیل برای ایجاد تغییرات ژئوپلیتیک به ضرر ایران و روسیه، الهام علی‌اف را وارد سناریوی خطرناکی کرده‌اند». او با اشاره آشکار به غزوه خیبر هشدار داد که «رزمایش فاتحان خیبر می‌تواند به عملیات فتح خیبر تبدیل شود».

جلال رشیدی کوچی، نماینده مرودشت نیز نوشت «صبر استراتژیک نظام قدرتمند جمهوری اسلامی ایران حدی دارد! دشمنان خوار و زبون که در اذهان مشوش خود، خیالات موهوم می‌پرورانند، بدانند، با شلیک هر گلوله به سمت ایران اسلامی یا متحدانش، یک موشک سهم آنها و موشک دوم سهم تل آویو، حیفا، عکا، اشدود و ... خواهد شد! شک نکنید».

نمایندگان دیگری نیز چنانکه از مرکز واحدی هدایت شده باشند، همین گونه واکنش‌ها را تکرار کردند. به رغم همه این اظهارات و شنیده نشدن سخنی که آرامش بخواند، بسیار بعید به نظر می‌رسد که تنش میان ایران و آذربایجان به یک درگیری جدی بدل شود.