سوپرمدل حلیمه عدن: حجاب من مدام آب می‌رفت

بی بی سی :سودابه حیدری

وقتی حلیمه عدن اولین مدل لباس با‌حجاب، سال گذشته حرفه خود را ترک کرد امیدوار بود تا باقی زنان مسلمان ناچار به چنین انتخاب دشواری نشوند که میان دین و ایمان و شغل خود یکی را انتخاب کنند.

او می‌گوید:"من می‌خواهم دختران بدانند که من هرچه کردم برای همه‌ آنها بوده است. من از حرفه خود چشم پوشیدم تا زنان دیگر در هر شرایطی بتوانند به راحتی حرف‌شان را بزنند".

اکنون افراد نام‌آوری در عرصه مد در پی راه‌هایی هستند که مدل‌های مسلمان تحت فشار‌هایی مشابه آنچه بر حلیمه گذشت نباشند.

تامی هیلفیگر، طراح مد می‌گوید: "من فکر می‌کنم این بیدار‌باش برای کل صنعت مد بود، چون طراحان و مارک‌های مشهور دیگر فکر می‌کنند ما که خطایی نکرده‌‌ایم."
حلیمه عدن و تامی هیلفیگراو مدت‌هاست به طور گسترده‌ای در کمپین‌های مد با حلیمه همکاری کرده و هر دو در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی شرکت کردند تا درباره نیاز به مقابله با نژادپرستی و تبعیض در صنعت مد گفتگو کنند.
"حجاب من مدام آب می‌رفت"
حلیمه می‌گوید: "من دیگر از تصویری که از خودم داشتم فاصله گرفته بودم و حجابم مدام آب می‌رفت. یک بار در برابر دوربین بودم و دختر با‌حجاب دیگری هم حضور داشت. آنها به من اتاقکی دادند ( اتاقک محفوظ و خصوصی که حلیمه می‌توانست در آن لباس عوض کند) و به آن دختر گفتند برود در دستشویی لباسش را عوض کند. وقتی دیدم بین ما اینطور نابرابر و ناروا رفتار می‌کنند، نتوانستم تحمل کنم".

یک بار دیگر هم مکانی برای تعویض لباس در اختیار من گذاشته بودند که فقط با عبور از رختکن مردانه می‌شد به آن رفت. این کار مرا در موقعیت دشواری قرار داده بود.

تامی به حلیمه می‌گوید:"برای من ناراحت‌کننده‌ است که می‌بینم بعضی از طراحان مد یا افراد دیگر می‌خواهند آدم‌ها را تغییر دهند و آنها را آنطور که هستند نمی‌پذیرند. من فکر می‌کنم این اشکال بزرگی در صنعت مد است".

تامی هیلفیگر چندین بار خواهان رواداری و پذیرش گوناگونی‌ها در صنعت مد شده است. در سال ۲۰۲۰ او پدیرفت برای سه سال ۱۵ میلیون دلار برای بازنمایی و ارائه تنوع و گوناگونی در صنعت مد هزینه کند.

او از اولین طراحان مد بود که حلیمه را در هفته مد پاریس بر صحنه آورد.

حلیمه اولین مدلی بود که تصویرش با بورکینی (مایوی اسلامی) لباس شنایی که تامی هیلفیگر طراحی کرده بود در مجله اسپورتز ایلوستریتد منتشر شد.

تامی می‌گوید: "یادم هست که ما برای تو آن لباس شنای ویژه را آماده کردیم".

حلیمه می‌گوید که پوشیدن بورکینی برای او "تجربه شگفت‌انگیزی" بوده است.
"در کشور‌هایی مانند فرانسه استفاده از آن را در سواحل و استخر‌های عمومی ممنوع کرده‌اند. فکر می‌کنم ما با انتشار تصویر این لباس شنا در مجله اسپرتز ایلوستریتد حرف خود را به صراحت زده‌ایم. ما دیگران را هم تشویق به واکنش کردیم".

اما عبور از مرزها و مقابله با کلیشه‌ها و باور‌های مرسوم کار آسانی نیست.
" ناراحتی آدم‌ها"
حلیمه می‌گوید: "احساس می‌کردم بر لبه باریک و حساسی قدم بر‌می‌دارم و ممکن است ناچار باعث ناراحتی افراد مسلمان ‌شوم".

"نظرات زیادی مانند این دریافت کردم "بورکینی بدن‌نماست و حالت بدن را نشان می‌دهد" اما دختران جوان هم مرتب به من پیام می‌دهند: "ما می‌خواهیم تو را در این پوشش‌های بی‌نظیر ببینیم. ما مشتاق دیدن شیوه‌های گوناگون روسری بستن تو هستیم".

"درست مثل راه رفتن بر مسیری به نازکی مو می‌ماند".

بی‌بی‌سی با چندین مدل دیگر با ملیت‌ها و زمینه‌های دیگر گفتگو کرده است، آنها هم مایل بودند تجربه‌های خود در صنعت مد را با تامی و حلیمه در میان بگذارند.

رملا اوسوبل، مدل مسلمان ۲۲ ساله هم می‌گوید بعضی کسانی که او با آنها کار کرده است هیچ تلاشی در درک باور‌های او و نوع پوشش او نداشته‌اند.
او می‌گوید: "یکی از طراحان از من خواست تا لباس کوتاهی بپوشم و ما ناچار به بحث در مورد آن شدیم چون من به او می‌گفتم که نمی‌خواهم چنین لباس بدن‌نمایی بپوشم".

"یک بار دیگر هم عکاسی از من خواست که وسط پارک لباسم را عوض کنم و من از این درخواست جا خوردم".

و طراحانی هم بودند که شلوار جین و انواع پارچه‌ها و لباس‌های مختلف را روی سر مدل‌ها قرار می‌دادند. همه چنین کارهایی برای حلیمه آشناست.

او می‌گوید:"غم‌انگیز است که طراحان متوجه نمی‌شوند که آنها مدل با‌حجاب هستند و مایل نیستند که لباس‌های باز و کوتاه بپوشند".
وقت تغییر است
تامی از ماجرای رمیلا هم آزرده شد و تصمیم گرفت با این نوع تبعیض و ناروایی که او و حلیمه دچار آن بودند مقابله کند.

او می‌گوید:"من فکر می‌کنم چنین وضعیتی بسیار ناگوار و توهین‌آمیز است. این رفتار‌ها مرا به خشم می‌آورد".

"احساس شرم می‌کنم که بخشی از کسب‌و‌کار و از افرادی هستم که چنین رفتار می‌کنند، چنین باورهای توهین‌آمیزی که مدت‌هاست از مد افتاده است".
"امیدوارم بتوانم بانی دگرگونی در این زمینه باشم و فکر می‌کنم این کار باید از رده‌های بالای این صنعت شروع شود".

شرکت‌های بزرگ صنعت مد در سراسر جهان تضمین کرده‌اند که گوناگونی و دگر‌پذیری را در تمام سطوح شرکت‌های خود اعمال کنند.

بنا بر آمار جمع‌آوری‌شده از پژوهش سال ۲۰۱۹ مکینزی وومن در زمینه محیط‌های کاری، حدود سه مورد از چهار مورد موقعیت بالا و مدیریتی شرکت‌ها را مردان سفید‌پوست تشکیل می‌دهند.
کائلین استامرز، ۲۳ ساله، مدل‌ سیاه‌پوستی است که می‌خواهد بداند تامی برای بهبود وضعیت آنها در این عرصه چه کارهایی انجام می‌دهد.

تامی می‌گوید: "من بسیار تلاش کرده‌ام، می‌توانم بگویم درگیری‌های شدیدی با مدیران صحنه‌ که برای ما کار می‌کنند داشته‌ام، حتی با طراحانی که برای ما کار می‌کنند، کسانی که به من می‌گفتند این دختر به دلایلی به درد این کار نمی‌خورد".

"و من گفتم نام من بر سر در اینجاست. شما برای من کار می‌کنید و کاری را انجام خواهید داد که من تصمیم بگیرم".

نمایش مد امسال با اختصاص فضا به ٪۴۳ از مدل‌های رنگین‌پوست متنوع‌ترین نمایش مد تا امروز بوده است.
در سال ۲۰۲۰، حدود نیمی از تصویر روی جلد مجله‌های بین‌المللی را مدل‌های گوناگون و متنوع تشکیل دادند که حدود ٪۱۲ درصد از سال گذشته بیشتر بوده است.

اما این افزایش نمود و تأثیری در وضعیت پشت صحنه‌ نداشته است.

در بریتانیا کمتر از یک در ده مورد از موقعیت‌های شغلی در صنعت مد به کارکنان رنگین‌پوست اختصاص دارد.

تامی می‌گوید تلاش می‌کند تا در شرکت و نام تجارتی خود " به همان اندازه از گوناگونی و تنوع افراد در پشت صحنه استفاده کند که روی صحنه به نمایش می‌گذارد".

"می‌خواهم به عنوان فردی شناخته شوم که فقط حرف نمی‌زند و دست به عمل می‌زند. می‌دانم که به تنهایی نمی‌توانم چنین تغییری ایجاد کنم. امیدوارم بتوانیم کل صنعت مد را دگرگون کنیم. این فقط کارزار تبلیغاتی نیست، فقط صحنه نمایش نیست، این موجی است که مانند رود باید کل این صنعت را در‌بر‌بگیرد".

" از همه می‌خواهم هوای همدیگر را داشته باشند"

حلیمه خوشحال است که مد‌های محجوبانه و پوشیده را به مخاطبان جهان ارائه می‌دهد و می‌تواند نمونه و الگویی برای دختران با حجاب جهان باشد.

"وقتی کار در صنعت مد را انتخاب کردم، از من استقبال شد، گویی دری بود که بر روی بسیاری از دختران مانند من گشوده شد. هیچ‌وقت فکرش را هم نمی‌کردم که مجله مد را ورق بزنم و عکس زنی با حجاب ببینم، آدمی که شبیه خود من باشد".

با وجود ‌اینکه او به سرعت شهرت پیدا کرد اما به مرور زمان دریافت که صنعت مد تناسبی با دین او ندارد.

او تلاش می‌کند تا در زمینه‌های دیگری فعالیت و پیشرفت کند.

"من در پی کار در عرصه‌های دیگری هستم که زنان مسلمان تا به‌حال در آنها حضور پر‌‌رنگی نداشته‌اند و امیدوارم بتوانم باز قالب‌ها و پیش‌داوری‌هایی را دگرگون کنم همانطور که در صنعت مد توانستم، عرصه‌هایی که بتوانم در آنها اولین باشم مانند صنعت فیلم‌سازی یا نوشتن کتاب کودکان با موضوع پناهجویان".

حلیمه امیدوار است که گفتگو‌های بیشتری در زمینه دیگر‌پذیری و تنوع در عرصه‌ مد انجام دهد، در موقعیتی که مدل‌های دیگر هم بتوانند در آن شرکت کنند و به طور گروهی در این زمینه گفتگو کنند.

او می‌گوید: "مهم‌تر از همه این است که این تلاش فراگیر شود. من از همه می‌خواهم که هوای همدیگر را داشته باشند و چنین کاری باید به درستی پی گرفته شود چه بر روی صحنه و چه پشت صحنه".

"آینده صنعت مد، بسیار نوید‌بخش خواهد بود".