در انتخابات ۱۴۰۰ چقدر از جیب هر خانواده ایرانی هزینه شد

ایران وایر - علی رنجی‌پور : در یک سال گذشته از جیب هر خانواده ایرانی ۷۰ هزار تومان فقط برای برگزاری و نظارت بر انتخابات هزینه شده است. تنها بودجه شفاف انتخاباتی وزارت کشور و شورای نگهبان در یک سال گذشته ۱۷۰۰ میلیارد تومان است، هزینه واقعی انتخابات ده‌ها برابر بیشتر از این است.
 
انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ با همه حواشی بالاخره تمام شد. معرفی «ابراهیم رئیسی» به عنوان پیروز انتخابات عملا کسی را متعجب نکرد. برای همه روشن بود که برنده کیست؛ تمام رقبای بالقوه از دم تیغ رد صلاحیت گذشته بودند، اما اگر بودند هم معلوم نیست اوضاع فرق چندانی ‌می‌کرد؛ انتخاباتی که در اوج بحران اقتصادی و سیاسی ایران و در پیمانه لبریز از نارضایتی جامعه ایران برگزار شد. اما این انتخابات چقدر خرج روی دست دولت و مردم ایران گذاشت؟

هزینه‌های آشکار برآورد هزینه‌های انتخاباتی در ایران کار ساده‌ای نیست. تقریبا هیچ برآورد معتبری از حجم گردش مالی انتخابات در ایران در دست نیست. نه هزینه‌های ستادهای انتخاباتی روشن است، نه کسی می‌داند نهادهای عمومی و دولتی چقدر در انتخابات هزینه می‌کنند.
 
شاید تنها بخش شفاف و روشن ماجرا، مبالغی است که در بودجه سالانه به اسم برگزاری انتخابات به وزارت کشور و شورای نگهبان اختصاص پیدا می‌کند.
 
بررسی دو قانون بودجه ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نشان می‌دهد، طی یک سال گذشته دقیقا ۱۶۹۴ میلیارد تومان برای انتخابات در اختیار وزارت کشور و شورای نگهبان قرار گرفته است. به عبارتی در یک سال گذشته از جیب هر خانواده ایرانی حدود ۷۰ هزار تومان برای برگزاری و نظارت بر انتخابات هزینه شده است.
 
در بخش اعتبارات متفرقه قانون بودجه ۱۴۰۰ برای وزارت کشور ۱۰۶۴ میلیارد تومان به عنوان «برگزاری انتخابات» و ۱۶۰ میلیارد تومان برای شورای نگهبان به اسم «نظارت بر انتخابات» بودجه در نظر گرفته شده است.
 
در قانون بودجه ۱۳۹۹ هم برای وزارت کشور و شورای نگهبان به ترتیب ۴۰۰ و ۷۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.
 
این مبالغ به جز بودجه‌ای است که در ردیف‌های اختصاصی شورای نگهبان و وزارت کشور پرداخت می‌شود. به عنوان مثال در سال ۹۹ حدود ۱۷۰ میلیارد تومان بودجه جاری و عمرانی برای شورای نگهبان در نظر گرفته شده یا در سال ۱۴۰۰ جمع بودجه جاری و عمرانی شورای نگهبان بالغ بر ۲۴۲ میلیارد تومان است.
 
جزییات محاسبه هزینه‌های انتخاباتی در اسناد بودجه ذکر نشده است. معلوم نیست ۱۶۹۴ میلیارد تومان بودجه برگزاری و نظارت انتخاباتی صرف چه کاری شده است. اگر این رقم را به آمار ۶۷ هزارتایی تعداد صندوق‌ها تقسیم کنیم، هزینه از بودجه‌ برای هر صندوق به بیش از ۲۵ میلیون و ۲۸۳ هزار تومان می‌رسد که سهم وزارت کشور ۲۱ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان و سهم شورای نگهبان ۳ میلیون و ۴۳۳ هزار تومان می‌شود.
 
آن طور که یکی از اعضای حقوق‌دان شورای نگهبان گفته؛ این شورا در این انتخابات ۲۵۰ هزار ناظر را به کار گرفته است. کافی است بودجه ۲۳۰ میلیارد تومانی یک سال اخیر شورای نگهبان برای نظارت بر انتخابات را به تعداد ناظران تقسیم کنیم، در این صورت سهم هر ناظر به حدود ۹۲۰ هزار تومان می‌رسد.
 
هزینه‌های پنهان این تازه نقل دو ردیف بودجه است؛ اگر گزارش حسابرسی نهادهای دولتی و عمومی در دست بود، ابعاد هزینه‌کرد عمومی انتخابات تا چندین برابر افزایش پیدا می‌کرد. به عنوان مثال هیچ برآوردی از هزینه‌‌های صداوسیما وجود ندارد، یا کسی نمی‌داند معادل ریالی هزینه نهادهای دولتی و عمومی و امکانات‌ آن‌ها که در اختیار انتخابات می‌‌گذارند، چقدر است؟
 
به عنوان مثال معلوم نیست نهادهای مانند قوه قضاییه، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای امنیت ملی چقدر پول و امکانات صرف نامزدی روسا و اعضای بلندپایه خود در انتخابات کرده‌اند. یا کسی نمی‌‌اند نهادهای قدرتمند و ثروتمند مذهبی-نظامی-اقتصادی که زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنند، چقدر برای صحنه‌آرایی این انتخابات هزینه کرده‌اند.
 
کارزارهای انتخاباتی؛ پول‌شویی و زد و بندهای غیرقانونی اطلاعی از گردش مالی کارزارهای انتخاباتی در دست نیست. به جز «سعید جلیلی» هیچ کدام از نامزدهای انتخاباتی هزینه‌های تبلیغاتی خود را اعلام نکرده‌اند.
 
فهرست هزینه‌های سعید جلیلی هم چندان جامع و کامل نیست. در این فهرست از یک‌سو جزییاتی در حد ۲ جعبه چای کیسه‌ای و ۱۰هزار لیوان پلاستیکی ذکر شده و از سوی دیگر گفته شده خرج ستاد، بدون احتساب هزینه ساختمان و برخی وسایل کلا ۵۶۸ میلیون تومان بوده است.
 
بقیه اما، به خصوص ابراهیم رئیسی و «محسن رضایی» که به نسبت سایر نامزدها تبلیغات گسترده‌‌تری داشتند، تا الان گزارشی از هزینه‌های خود ارائه نکرده‌اند.
 
در ایران قانونی برای شفافیت و نظارت بر تامین مالی انتخابات ریاست‌جمهوری وجود ندارد. بهمن ۱۳۹۸ قانونی برای انتخابات مجلس تصویب شد؛ اما هیچ قانونی نامزدهای ریاست‌جمهوری را وادار به انتشار و ثبت هزینه‌های مالی‌ خود حتی به ستاد انتخابات نمی‌کند.
 
چنین فضای تاریکی بهشت پول‌شویی و زد و بندهای غیرقانونی افراد و نهادهای بانفوذ است؛ انتخاباتی که شاید برای بسیاری آب نداشته باشد، اما برای خیلی‌ها نان دارد.