راهکار های خانگی برای خنک شدن در تابستان

ایران وایر :مینو علوی

 

تابستان برای بسیاری از مردم دنیا، فصل خوش‌گذراندن، بیرون از خانه تفریح کردن، شنا و آب‌بازی است. اما با تغییرات اقلیمی و گرم‌تر و خشک‌تر شدن اقلیم ایران، این فصل که تابه‌حال فقط برای نیمه جنوبی کشور سخت بود، برای خوش آب‌وهواترین مناطق کشور هم دشوار شده است. با این وجود، هنوز می‌توان از تابستان لذت برد و مراقب گرمازدگی و بیماری بود؛ می‌پرسید چطور؟ این گزارش را بخوانید تا بدانید متخصصان حوزه سلامت چه پیشنهاداتی دارند.

از سال ۱۹۸۱، متوسط دمای جهان نسبت به صد سال قبل از آن به شکل دیوانه‌واری در حال افزایش است. سالانه ۱۸/۰ درجه سلسیوس به دمای کره زمین اضافه می‌شود و البته سهم این گرم‌تر شدن در مناطق گرم و خشکی مانند ایران، بسیار بیشتر است. هنوز در خردادماه هستیم؛ ولی دمای هوای شهر خوش آب‌وهوایی مانند اردبیل، در هفته گذشته به بالای ۳۰ درجه هم رسید. بنابراین، اگر تابه‌حال تابستان برای بسیاری از ما پر از شادی، آب‌بازی، دراز کشیدن زیر کولر و خوردن هندوانه و بستنی و مسافرت به مناطق خوش آب‌وهواتر بوده، احتمالا از این به بعد، این دل‌خوشی‌ها به ‌دلیل بحران آب و مدیریت غارتگرانه منابع آبی، عوض خواهد شد و بیشتر باید به فکر سلامت و تامین و حفظ آب بدن خود باشیم.

تابستان‌های ایران، دست‌کم در مناطق مرکزی و جنوبی همیشه داغ و خشک بوده‌اند. برای همین، مردم ایران به‌شکل سنتی می‌دانند که چه خوراکی‌هایی را باید در فصل گرما بخورند و از چه غذاهایی پرهیز کنند تا بدن‌ خود را خنک نگه دارند. با این‌حال بسیاری از ما ایمان خود را به این دانش سنتی که سینه به سینه به ما منتقل شده، از دست داده‌ایم. اما جالب است بدانیم که بعضی از این غذاها، میوه‌ها و نوشیدنی‌های سنتی مورد تایید محققان و متخصصان علوم تغذیه غربی هم هستند و حتی به کاهش وزن، تامین ریزمغذی‌ها و سلامت بیشتر دستگاه گوارش ما هم کمک می‌کنند. در ادامه بعضی از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی را که به سلامت ما در روزهای داغ تابستان کمک می‌کنند و کارهایی را که باید در این فصل انجام دهیم، آورده‌ایم.
آب و شربت‌ آبلیمو کم‌شیرین
در تابستان هر چقدر آب بنوشید، باز هم کم است. ۶۰ درصد بدن ما از آب است. آب آن ماده حیاتی است که بدون آن کمتر از چند روز دوام نمی‌آوریم. از دست دادن آب بدن یکی از جدی‌ترین مشکلات سلامتی است که اگر جدی باشد، تخریب آن در بدن غیر‌قابل جبران خواهد بود. اما خوش‌بختانه با آب نوشیدن می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد. گاهی نوشیدنِ فقط آب خسته‌کننده می‌شود. برای همین دنبال ابتکار باشید و سعی کنید، آب خود را طعم‌دار کنید. با میوه‌هایی مانند خیار، لیمو، توت‌فرنگی، آب طعم و بویی متفاوت می‌گیرد و شما را خنک‌تر می‌کند. تخم‌هایی مانند تخم شربتی و خاکشیر هم مقادیر زیادی کلوئید دارند و بنابراین آب زیادی را به خود جذب می‌کنند و در خنک‌تر کردن ما موثرند. فقط مراقب باشید که شکر زیاد باعث ایجاد مشکلاتی مانند بیماری دیابت نوع دو و افزایش وزن می‌‌شود.
هندوانه، خربزه و طالبی
محققان علوم تغذیه می‌گویند که در فصل گرم، بدن انسان به دنبال هماهنگ کردن خود با گرمای محیط بیرون، کم‌تر از قبل به غذاهای پختنی و سنگین تمایل نشان می‌دهد. ممکن است شما هم این را حس کرده باشید، ولی سایت «غذای خوب بی‌بی‌سی» در گزارشی نوشته است که تمایل افراد به غذاهای سنگینی مانند گوشت، شیرینی‌جات و غذاهای با فیبر بالا، کم می‌شود. احتمالا برای همین است که بسیاری از ما در تابستان ترجیح می‌دهیم میوه‌هایی مانند هندوانه، خربزه و طالبی بخوریم که سرشار از آب هستند و هضم آن‌ها نیازمند آب زیادی نیست. این میوه‌ها تا حدود ۹۵ درصد آب در خود دارند و به همین خاطر بسیار کم‌کالری بوده و در روند کاهش وزن نیز موثرند.
ماست
درست است که در تابستان اشتهای ما کم‌تر می‌‌شود و معمولا دوست نداریم غذاهای پروتئین‌دار بخوریم، اما به‌هرصورت بدن برای انجام فعالیت‌های روزمره خود به پروتئین نیز نیاز دارد. بهترین منبع تامین پروتئین برای بدن در فصل گرما، ماست است. اگر آن را با خیار، کرفس، سبزی خوردن تازه و نعناع تازه یا خشک، پودر گل سرخ و کشمش هم مخلوط کنید که چه بهتر. به‌خاطر داشته باشید که ماست دارای مقادیر قابل توجهی پروبیوتیک یا همان باکتری‌های مفید است که برای سلامت دستگاه گوارش و سلامت روان ما ضروری است.
سالاد
سالادهایی که از سبزیجات برگ‌دار مثل کاهو، اسفناج و کلم درست می‌شوند و با خیار و گوجه و بعضی میوه‌ها تکمیل می‌شوند، بهترین غذا برای تابستان هستند. می‌توانید در کنار سالاد کمی هم نان و پنیر بخورید که پروتئین و کربوهیدرات بدن خود را هم تامین کرده باشید. هویج، کرفس و گاهی تخم‌مرغ هم مکمل‌های بسیار مناسبی برای سالاد هستند و می‌توانند به سلامت بدن در فصل گرما بسیار کمک کنند.
در میانه روز از خانه یا محل کار خود بیرون نروید
تا همین چند سال پیش، بسیاری از ایرانیان عادت داشتند که در میانه روز به خانه خود بروند و چند ساعتی را در خنکی خانه استراحت کنند. این سنت هنوز در بسیاری از کشورهای مدیترانه‌ای از جمله اسپانیا، ایتالیا و پرتغال وجود دارد. اما، متاسفانه در ایران به ‌دلیل ترافیک و دور بودن مراکز کار از محل زندگی مردم، دیگر این استراحت نیمروزی اتفاق نمی‌افتد. گرمای روز در شرایط اقلیمی مشابه ایران بین ساعت‌های ۱ ظهر تا ۵ بعدازظهر در بالاترین مقدار خود است. بنابراین، سعی کنید حتی‌الامکان در این ساعت‌ها از خانه یا محل کار خود خارج نشوید. برای این کار می‌توانید برنامه‌ریزی کنید و با همکاران یا رییس خود به توافق برسید. ورزش، بازی و حتی شنا کردن را هم در ساعت‌هایی غیر از این ساعات، انجام دهید.
کرم ضد آفتاب بزنید
یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین انواع سرطان در دنیا، سرطان پوست است. آفتاب‌سوختگی و جذب اشعه‌های ماورای بنفش خورشید توسط پوست، از جمله عوامل خطر این بیماری هستند. بنابراین، لطفا تعصبات جنسیتی خود را کنار بگذارید و به یاد داشته باشید که مردان هم دچار سرطان پوست می‌شوند، بنابراین باید از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنند.
ورزش کنید
نباید بگذارید که گرمی هوا مانع ورزش کردن شما شود. ورزش کردن اگرچه در لحظه عرق ما را در می‌آورد و ممکن است احساس گرما کنیم؛ ولی در بلند مدت به استقامت بدن در مقابل گرما، کمک می‌کند. دکتر «لاری کنی»، استادیار فیزیولوژی کاربردی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در مقاله‌ای که در سایت «انستیتوی علوم ورزشی گاتورید» منتشر کرده، نوشته است: «برخی مطالعات بالینی و آزمایشگاهی می‌گویند که افراد مسن بیشتر در معرض خطر گرمازدگی هستند، اما تجربه‌های ورزشکاران کهنه‌کار نشان می‌دهد که لزوما این‌گونه نیست و افراد ۵۵ تا ۷۰ ساله‌ای که ورزش می‌کنند، نسبت به جوان‌ترهایی که ورزش نمی‌کنند، در مقابل گرما مقاوم‌ترند. بنابراین، احتمالا بین ورزش کردن و تحمل گرما رابطه‌ای وجود دارد که نیازمند بررسی‌های بیشتر است.»